Doris Heinzowa a jeje dźowka Delia E. Münchowa so derje wudospołnjatej

Z jehłu a nitku pisane motiwy pletwy abo kwětkow na płaće wušiwać je wuměłske rjemjesło, kotrež w Žylowskej šwalčerni narodneje drasty wobknježa. Hižo wot dźěćastwa stej najprjedy Doris Heinzowa a pozdźišo jeje dźowka Delia E., wudata Münchowa, z wuměłstwom wotrostłoj. Dar, z jehłu a nitku wobchadźeć móc, bu jimaj do kolebki połoženy. Njezadźiwa tuž, zo so jeju zahoritosć w zhotowjenych dźělach delnjołužiskeje narodneje drasty, kaž rubiškow abo lapow, wotbłyšćuje.

Koncert na Měrćinkec zasněženej zahrodźe

pjatk, 21. decembera 2018 spisane wot:

Redakcija je młode awtorki prosyła, zo bychu sej starše rysowanki abo mólby wobhladali a na to stawizničku napisali. Jamila Žurec, Annamaria Hadankec a Hanžka Wjeselic połožeja čitarjam swoje wupłody pod hodowny štom.

Je zyma. Hižo tydźenje dołho so sněži. Štomy su nahe, puće hładke a wšitko je kaž wot wětřika wudute. Nihdźe žaneje čłowječeje duše. Sedźa nutřka za ćopłymi kachlem, chłóšća sušenki a čakaja spěwajo na přichad Božeho dźěsća.

Hodowny a adwentny čas je chwila pokoja. Tola nic za wbohe ptački. Wone maja wulku nuzu, zo scyła přežiwja. We hłubokim sněze pyta módrawka wša zrudna podarmo za něčim, z čimž móhła so nasyćić. Naběrki ptačkow su dawno přetrjebane. Z prózdnymaj wočomaj suta škrěkawa do zasněženeje krajiny. „Hdźe jenož naš přećel, tón Měrćinkec Achim, wostanje? Kóždu zymu je so luboznje wo nas starał, ale lětsa je, kaž by na nas zabył“, mórkota nabruń ptačk z módrymaj křidleškomaj a dołhim pyskom. Z miłym posměwkom swojeju něžneju woči sněhowy muž ptačinu tróštuje.

„Je derje, hdyž škrě lětaja“

pjatk, 21. decembera 2018 spisane wot:

Konrad Herrmann Serbam nadal bliski

Prawidłownje zetkawaše so Konrad Herrmann z Jurjom Brězanom.

„Hač do dźensnišeho zajimuju so za žiwjenske wašnje a byće, za konflikty Serbow. Mam to za napjate a móhł sej dalši film wo tym předstajić. To je poćah, kotryž sej njetrjebam barbić. Je tu hižo přeco­ był.“ To praji Kornrad Herrmann, filmowc, režiser a filmowy producent. Z Budyšina pochadźacy wuměłc je 16. nowembra w Berlinje 70. narodniny swjećił. Zdobom zhladuje na 20lětne wobstaće swojeje firmy „Herrmannfilm“, kotruž ma jeho dźowka nětko na starosći. „Na to sym jara hordy a to bě mi nimo narodnin z přičinu, rjenje swjećić.“

W cyłym swojim filmowym tworjenju je so Konrad Herrmann žiwjenju, byću a traću Serbow wěnował. „Na to serbske sym přeco ze sympatiju a lubosću zhladował, a to tež dźensa hišće činju. Po­selstwo abo wizije mje wabja a poho­njeja.“

Kuzło hermanka

pjatk, 21. decembera 2018 spisane wot:

Běše něhdy holčka, kotraž rady k swojej kmótře chodźeše. Wona bjerješe dźěćo stajnje sobu na hermank. Dźiwaše pak jenož na tunje poskitki a wadźeše so z překupcami wo płaćiznu. Holčka pak wobdźiwaše twory, jasnu škleńcu, kotraž so w swětle wšěch barbow tučele frinkoleše, mjechke wowče kožuchi, wótre nože, krute deski a kuchinsku nadobu. Wšo to poskićachu předawarjo na wulkich blidach a chwalachu swoje twory w najwyšich zynkach.

Kóždolětne nadawki ma w knižce zapisane

pjatk, 21. decembera 2018 spisane wot:

Po 21 lětach skutkowanja we wosadźe so Chróšćanski zwóńk Jurij Kokla na wuměnk poda

Hižo zaso so lěto nachila. A znowa sej wuwědomjamy, kak spěšnje so koło časow wjerći. Rozhladujo so dožiwjamy, zo młodźi ludźo zamołwitosć na wšěch polach towaršnostneho žiwjenja přewozmu, mjeztym zo starši na wuměnk du. Tež w serbskich katolskich wosadach su tajke změny njewobeńdźomne. Wosebje před 21 lětami bě to w Chróšćanskej wosadźe widźomne. 1. septembra 1997 bu tam Clemens Hrjehor za fararja powołany. Dwaj měsacaj po tym, 1. nowembra, bu młody kapłan Měrćin Deleńk w Chrósćicach zasadźeny. Bolostnu ranu pak bě nahła smjerć dotalneho zwóńka zawostajiła. Nowy farar dyrbješe so tuž za nowym zwóńkom rozhladować, kiž „so po wustupowanju a charakteru za wołtar hodźi“. Wažne Clemensej Hrjehorjej bě, zo měł zwóńk tež dobre mjeno we wosadnym žiwjenju měć, na kotrehož móže so w kóždym padźe spušćeć. Dale dyrbjał wosadu znać a runočasnje jako domownik tež rjemjeslniske kmanosće měć. Jeho rozsud, přistajić 1. decembra 1997 Chróšćana Jurja Koklu, je so jako prawy a wunošny wopokazał.

Stajnje angažowany křesćan

Časna melancholija

pjatk, 21. decembera 2018 spisane wot:

Něšto směło wěrne być: Byrnjež w najwjetšej měrje škódne a strašne było; haj móhło samo k zakładnej kajkosći byća słušeć, zo na swojim dospołnym dopóznaću zahinješ – so sylnosć ducha po tym postaja, kelko „wěrnosće“ wón runje tak hišće wudźerži, jasnišo, w kotrej měrje wón ju sćeńšenu, zababjenu, wosłódčanu, scunjenu, skřiwjenu trjeba.

Friedrich Wilhelm Nietzsche

(1844 – 1900), „Za dobrym a złym – Předehra za filozofiju přichoda“

Zhromadny čas łakaše w škleńčanej chěži a wobdźiwaše bjezradnje sněhběłe poslešćo, kotrež bě so před swojimi bańkami rozpřestrěwało a krajina přewidnosće zdaše so po dołhim času domchowanja brěčkatych płodow, kaž jasna škrička pokoja a tola dospołnje cuza w tutej něžnej postawje zmjerzka.

Rěčka dyrdomdejskeje hole w dohodownych dnjach njepluskotaše, mortwy płót so w sćinje dźěćaceho krosnowanja před pućikom do kerčiny zasuka a wša žiwosć bu po zdaću přez ćopłe wichory nazymnika wuhnata – byrnjež so na frinkolacych hałuzach hodownika kruće dźeržeć spytała, so wona pod šatom sněženkow doskónčnje zhubi.

Specialistkacranio-sacralneje terapije

pjatk, 21. decembera 2018 spisane wot:

Steffi Liebscherowa ze swojimaj rukomaj wosebje najmjeńšich pacientow hoji

Dźesać lět tomu mjeztym je, zo praktikuje Steffi Liebscherowa w Budyšinje na Kurta Pchalekowej, njedaloko Smolerjec kniharnje. A štóž ju znaje, widźi Budyšanku husto ze Serbami so rozmołwjeć. Mnozy su so dali wot jeje poskitka přeswědčić a słušeja mjeztym do kruteho zdónka jeje pacientow.

Bjezdwěla wosebitosć poskitka Steffi Liebscheroweje je, zo móža serbscy zajimcy wšitko to, štož wona na swojej internetnej stronje poskića, w swojej maćeršćinje čitać. Zeserbšćiła je informacije, kotrež čitarja dosć wužaduja, dokelž po­dawaja lědma wužiwane słowa a wopři­jeća, Božena Braumanowa. Za tajke terapeutiske předewzaće je to skerje rědki pad, hdyž wužiwar wě, zo njeje mějićelka Budyskeje přirodohojerskeje praksy serbskeho pochada.

Dopomnjenki a nowinki

Steffi Liebscherowa wita mje při durjach – wězo serbsce – a poruča mi sej črije zuć. Kaž hižo před dźewjeć lětami, jako ju prěni raz wopytach, poskitk rady wužiwam, a při šalce horceho čaja na to woměrje bjesadujemoj.

Kuriozity – dalmaciske

pjatk, 21. decembera 2018 spisane wot:

Swoje wobkedźbowanja po puću w Chorwatskej napisał je Křesćan Krawc. (6. dźěl a kónc)

Čehodla na zetkanje z popom njezabudźemoj? Wón je jako prěni wowce prajił, zo Łužiskich Serbow znaje. Chcyše wot wowki słyšeć, kak jeje rěč klinči. Ja sej najprjedy myslach, wón jenož nam kwoli praji, zo Serbow znaje. Ně, spomni Cyrila a Metoda ..., „učeniki šli z Morawy přez planine (horiny) do slovenskich kmjenow“. Pop běše prěni a hač do kónca dowola jenički, kiž wědźeše, zo su štyri zapadosłowjanske jazyki. Ja přimam doprědka a dozady. To njewědźachu Pražanka, přistajena na bance, ani pólski předewzaćel z Wrócławja, ani studenća prawnistwa z Waršawy, ani Čech, ani Słowak. Wěda wo Słowjanach so pozhubja.

Wowka kupi swěčki, njewěm kelko, zaswěći a přistaja je k palacym. Woteda jałmožnu – wězo w eurach. Ju bjerje młody pop abo asistent popa. Wobswědči jeje darniwosć z wopismom. Stary nam powěda, kak bě město Kotor Bjenatsku kwaklu wotbyło ... Štó z tych tysacow turistow zhoni, kotre cyrkwje a kotre lětoličby wo tutym boju powědaja? Wšo, wo čož dźensa dźe, je hižo raz było.

Tito w Kotorje přitomny

Dopomnjenki, hordosć a wulki respekt

pjatk, 21. decembera 2018 spisane wot:

Wot spočatka nowembra maja we Wojerecach­ drastowu komoru, hdźež móža sej ludźo hódnotnu drastu wobhladać a móža sej ju tež­ za wšelake přiležnosće wupožčić­.

Skedźbliwje hładkuje Renate Scharf barbojte wołmjane rubiško, zo by tež poslednju fałdu wotstroniła. W zadźě­łanym pisanym mustru z kwětkami je filigrane­ ručne dźěło spóznajomne. Drastowy dźěl hodźi so po barbje jara derje k serbskej narodnej drasće w zymje, kotruž figurina prezentuje. Za zymne dny plećene zelene, róžowe, čerwjene abo běłe rukawcy so jara derje k tomu hodźa.

Štóž sej wustajenu drastu dokładnišo wobhlada, tón spóznaje, zo běchu hižo přeco tak mjenowany cyblowy look wužiwali. Wjacore woršty drasty w zymskim času wosebje derje wohrěwaja.

Mnozy, kotřiž dźěło pytaja, budu zbožowni, změja-li hišće lětsa poskitk abo nowe dźěłowe zrěčenje pod­pisane. To hižo žadyn dalši hodowny dar njetrjebaja­. Na tamnym boku budu w mnohich předewzaćach wolóženi, zo su toho abo tamneho kmaneho sobudźěłaćerja našli.

Hižo dlěje anonsuje nawoda Chrósćanskeho Domu swjateje Ludmile, kotryž je w nošerstwje Carity, Wendelin Brězan w našim wječorniku a pyta dźě­łowe mocy. „Z nawěškami chcu na naš dom skedźbnić“, wón rozłožuje, „zdobom chcu fachowcow wróćo do domizny wabić, kotřiž tuchwilu druhdźe w Němskej skutkuja.“ Nowinske nawěški pak njejsu jemu jenička składnosć wabić. Tež w interneće po Facebooku wón infor­macije šěri, zo skića zajimcam w Chró­sćicach přihódne dźěło. Wosrjedź lěta bě nawěšk w SN samo tak sformulował, zo móža so zajimcy přizjewić, tež hdyž njejsu­ wukubłani hladarjo. Mjeztym pyta ludźi z powołanskimi nazhonjenjemi, kaž hladarjow abo hladarki chorych, štož běchu něhdy chorobne sotry abo hla­darjo starych.

nowostki LND