Prěni połčas 6. Zhorjelskeho fotoweho festiwala „Schauplätze“ je nimo. Někotre přehladki su mjeztym wuměnjene, a na ­wja­corych městnach su dalše k tomu přišli. W galeriji Zhorjelskeho fotoweho muzeja pokazuja wot póndźele wustajeńcu „Land.Leben – Na jsy“ ke knize Thomasa Kläbera z Gołkojc, kotraž je w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła. Tež pokazka „Brunicowa jama“ z krajinowymi fotografijemi Jürgena Maćija je nětko w Zhorjelcu widźeć. Fotowy festiwal z wobšěrnym ­wobłukowym programom traje hišće hač do 1. nowembra. Foto: Jürgen Maćij

Online-słyšenje planowane

srjeda, 07. oktobera 2020 spisane wot:

Flensburg (SN). Wažny měznik iniciatiwy Minority SafePack (MSPI) budźe 15. oktobra online-słyšenje w europskim parlamenće. Wobydlerski komitej je parlament nětko wo tym informował, zo termin akceptuje, kotryž běchu tři wuběrki namjetowali.

W lěće 2013 zahajena iniciatiwa MSPI nasta na zakładźe solidarity mjez najwšelakorišimi mjeńšinami a rěčnymi skupinami Europy. Federalistiska unija europskich narodnych mjeńšin (FUEN) je MSPI koordinowała a 1 123 442 pod­pismow w jědnaće europskich krajach nazběrała. Zaměr je Europsku uniju zmužić, zo ­swojemu hesłu wotpowědnje škit přisłušnych narodnych a rěčnych skupin polěpši a kulturnu kaž tež rěčnu mnohotnosć w zhromadźenstwje statow zesylni.

Na wobjednawanju žadanjow 15. oktobra změja fachowcy iniciatiwy składnosć, swoje namjety komisiji, radźe kaž tež agenturje Europskeje unije za zakładne prawa a wuběrkej regionow a rozłožić.

Rozkory sakskeho etata dla

srjeda, 07. oktobera 2020 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Sakska koalicija CDU, SPD a Zelenych njeje ze zestawu dwójneho etata za lěće 2021 a 2022 hišće spokojom a chce dźensa w mjeńšich skupinach dale wuradźować. Etatowu klawsuru běchu póndźelu rozkorow dla přetorhnyli. „Třo partnerojo w jednym knježerstwje trjebaja wjace chwile rozrisanje nańć“, měnješe kultusowy minister Christian Piwarz (CDU).

Mjeztym zo stej stronje Zeleni a CDU přećiwo nowym dołham za inwesticije, nochce to SPD cyle wuzamknyć. „To njeměł žadyn tabu być“, podšmórny frakciski šef SPD Dirk Panter.

„Jednanja su mjezykrok. Z našeho wida je zakładnje móžno so dojednać“, wuswětli předsydka frakcije Zelenych w Sakskim krajnym sejmje Franziska Schubert. Při wčerawšim wothłosowanju bu wona znowa w zastojnstwje wobkrućena. Parlamentariski jednaćel wostanje Valentin Lippmann, městopředsydka frakcije je dale Christin Melcher.

Zwjeršny a ignorantny

srjeda, 07. oktobera 2020 spisane wot:
Stipendijowy program za wučerjow na wsy w Braniborskej njeje wunamakanka aktualneho knježerstwa SPD, CDU a Zelenych. Tajki bě swój čas kubłanski minister Günter Baaske hižo předpołožił. Móžeš rjec, zo chcedźa pedagogam nětko ze 600 eurami powołanski zastup w šuli zwonka wulkich městow pozłoćić. Wuchadźejo z toho, zo je z Podstupimskeho wida hižo delnjołužiska metropola Choćebuz wone „na wsy“, wěmy, što to za woprawdźite wjesne kubłanišća rěka, wo serbskich w Delnjej Łužicy ani njerěčo. Bohužel wostanje naćisk stipendijoweho programa wosebitu zamołwitosć Braniborskeje za wuwučowanje delnjoserbšćiny nastupajo dale tak ignorantny a zwjeršny, kaž su to Delnjoserbja w kubłanskich naležnosćach dotal často nazhonić dyrbjeli. Zo njebě ministerstwo za kubłanje, młodźinu a sport na wčerawšim posedźenju serbskeje rady w Podstupimje ani fachowje zastupjene, je dalši wuraz za mnje nje­zrozumliweho jednanja. Axel Arlt

To a tamne (07.10.20)

srjeda, 07. oktobera 2020 spisane wot:

Dokelž njemóžeše žona swoju ruku hižo z gullyjoweho wěka w Siegburgu wućahnyć, zawołachu starosćiwi přećeljo wuchowansku słužbu. Młodej žonje bě mjenujcy kluč do gullyja padnył, a tón chcyše wona wućahnyć. Ruka pak tčacy wosta. Z pomocu wosebiteho maza su wuchowarjo žonu w běhu jenož někotrych mjeńšin wuswobodźili.

Romski kołk, debjenki ze srjedźowěka, hrajki z wiktorianskeho časa: Štóž w Londonje podłu rěki Thames za něčim pyta, móže jónkrótne kruchi nańć. Tuž přeprošuje organizacija Thames Explorer Trust na pućowanje, zo bychu za pokładami pytali. Kaž archeologowka Vanessa Bunton rozkładźe, bě rěka za čas Ro­mjanow najwjetša deponija wotpadkow. W zwisku z přiliwom a wotliwom wody w rěce so tam tuž zas a zaso njewšědne relikty na přibrjóh dóstawaja.

Njewotwisni partnerojo trěbni

wutora, 06. oktobera 2020 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Politikarka Zelenych a zamołwita za nutřkowne naležnosće Irene Mihalic so znowa za to wupraja, zo trjeba policija njewotwisnych narěčenskich partnerow za pokazki nastupajo prawicarskoekstremistiske pady. Woni měli zwonka hierarchije zakótwjeni być, rjekny Mihalic rano w telewiziji ZDF. Pozadk toho je dźensa wozjewjena rozprawa zwjazkoweho nutřkowneho ministra Horsta Seehofera (CSU) wo prawicarskoekstremistiskich padach we wěstotnych zarjadach Zwjazka a krajow.

W ÖPNV znowa stawkuja

Frankfurt nad Mohanom (dpa/SN). Tydźeń po prěnich warnowanskich stawkach zjawneho bliskowobchada (ÖPNV) njeje dźensa znowa wjele busow a tramwajkow jěło. Dźěłarnistwo ver.di bě w Hessenskej k stawkam namołwjało. We wjacorych wulkich městach, kaž Frankfurće nad Mohanom, Wiesbadenje abo Kasselu, přistajeni tuž stawkuja. W Bremenje a Delnjej Sakskej sobudźěłaćerjo akciju jutře zahaja. Ver.di zasadźa so za nowe tarifowe zrěčenje přistajenych zjawneho bliskowobchada po cyłym Zwjazku.

Daty składować zakazane

Nowy nawoda mjeńšinoweho sekretariata w Berlinje Gösta Nissen (srjedźa) je dźensa Serbski dom w Budyšinje wopytał. Wón Judit Šołćinu za čas maćerneho dowola zastupuje. Přewodźeli su jeho projektna přistajena za wustajeńcu mjeńšin Johanna Pansec kaž tež sobudźěłaćerce sekretariata Nele Feuring a Wienke Reimer (wotlěwa). Hosćo zeznajomichu so ze zarjadom Domowiny, wšako třěšny zwjazk Serbow w nadawku wšitkich štyrjoch awtochtonych mjeńšin nošerstwo mjeńšinoweho sekretariata wukonja. Slědowaše wodźenje po Serbskim muzeju zhromadnje z předsydu Domowiny Dawidom Statnikom, tuchwilnym předsydu mjeńšinoweje rady, a jednaćelom třěšneho zwjazka Markom Kowarjom (wotprawa). Foto: SN/Hanka Šěnec

Trump zaso doma

wutora, 06. oktobera 2020 spisane wot:
Washington (dpa/SN). „Njebojće so kowida“, twitteruje z koronawirusom inficěrowany prezident USA Donald Trump, kiž je chorownju wčera zaso wopušćił. Ze swojimi słowami žněje wón tójšto kritiki. Wšako je po cyłym kraju wjac hač 210 000 ludźi zemrěło, a wšědnje dźesaćitysacy natyknjenych k tomu přińdu. Woni njemóža sej eksperimentelne ­a drohe lěki, kajkež je Trump dóstał, scyła dowolić, kritikarjo měnja. Kaž sćelak CNN rozprawja, lěkarjo měnja, zo Trump hišće dospołnje wustrowjeny njeje.

Šoferojo agresiwniši

wutora, 06. oktobera 2020 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Agresiwita w nadróžnym wobchadźe je minjene lěta skerje přiběrała, město toho zo by so pomjeńšiła. To je wuslědk naprašowanja „Wobchadna klima 2020“ fachowcow za wobchadne njezboža zwjazka zawěsćowaceho hospodarstwa, kotruž su njedawno w Berlinje předstajili. Nalada je „skerje agresiwniša“, rjekny nawoda přepytowanja Siegfried Brockmann. W přepytowanju běchu so 2 000 ludźi k jich zadźerženju w nadróžnym wobchadźe prašeli. Žadyn z kriterijow njeje so polěpšił, někotre su snadnje špatniše. Tak rjekny wjace šoferow dyžli prjedy, zo za nim jěduceho z njejapkim borzdźenjom pochłostaja (42 procentow), hdyž je přeblisko přijěł. Wo něšto wjace šoferow přiznawa (45 proc.), zo hnydom reaguja, hdyž su hněwni.

Na tamnym boku čuje so wjetšina w nadróžnym wobchadźe wěsta, w koronapandemiji samo bóle hač do toho. Wjetšina woprašanych (76 proc.) je za dospołny zakaz alkohola w nadróžnym wobchadźe, prawidłowne kontrole woči žada sej 69 proc. Dale wulki problem je, zo předewšěm młodźi ludźo za wodźi­dłom mobilny telefon wužiwaja.

To a tamne (06.10.20)

wutora, 06. oktobera 2020 spisane wot:

Wšo, štož so błyšći, njeje hnydom złoto. To nazhoni nětko tež paduch, po tym zo je so do filiale banki w Bad Herrenalbje zadobył. We witrinje wuhlada wón błyšćatu dulu złota. Na to rozbi masiwnu škleńcu witriny, z čimž je škodu wjacorych tysac eurow zawinił. Kaž so wukopa, pak njejednaše so wo złoto, ale bě to jenož chětro derje wuhotowana atrapa.

Ze swěrnym přećelom so rozžohnować, hač je to kóń abo dalše domjace skoćo, je nětko w Schwäbisch-Hallskim zwěrjećim krematoriju móžno. Po słowach mějićelki pochowanskeho předewzaća Sandry Lutz móža konje swojich wobsedźerjow zdźěla hač do 40 lět přewodźeć. Tak su sej dostojne rozžohnowanje zasłužili. Ludźo poskića ludźom tež wosebite popjelnicy, samo w formje sedła. Dokelž za zwěrjata winowatosć pochowanja njewobsteji, smědźa sej ludźo jich popjeł zdźeržeć abo jón na lubowanym městnje roztrusyć.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND