Žiwa wjesna legenda 80 lět
Senior serbskich braškow Pawoł Kinderman z Worklec swjeći dźensa w kruhu swojich lubych, přećelow a mnohich znatych wosomdźesaćiny. Jako wjelelětny braška, něhdyši sobustaw wosadneje a cyrkwinskeje rady kaž tež Towarstwa Cyrila a Metoda je narodninar swoje nabožne a narodne nastajenje přeco zjawnje wuznawał a zastupował.
Hižo jako 17lětny wučomnik ćěslistwa w tehdy znatej Njeswačanskej Kumpanec firmje bě so Pawoł Kinderman z brašku stał. Wosebje jeho a susodźic Brězanec mać stej młodostneho k tejle čestnej słužbje pohonjałoj. Tehdyšej młodaj Chróšćanskaj kapłanaj Beno Špitank a Jurij Herman staj jeho tohorunja podpěrałoj. A tak je 1954 prěni raz braščił, spočatnje najprjedy 13 lět jako nježenjenc. Bohudźak tehdy derje spóznachu, zo bu jemu do kolebki połoženy talent, ludźi zabawjeć, z nimi wustojnje bjesadować a přiwšěm w pozadku wšitko organizatoriske kwasneje hosćiny w horšći měć. Pozdźišo wšak zamó to wšitko zdokonjeć z pomocu swojeje mandźelskeje Hany, kotraž jeho we wšěm podpěrowaše.
Kompjuterowa hra zwjazuje
Krabat II – serbsku kompjuterowu hru předstajeja w šulach jako medijopedagogiski projekt. Milenka Rječcyna je so z nawodu Budyskeho studija Sakskeho wukubłanskeho a wupruwowanskeho kanala (SAEK) Michałom Cyžom rozmołwjała.
Sće hižo a budźeće dale w serbskich šulach hru Krabat II předstajeć. Čehodla?
M. Cyž: Tale hra skići wjacore płoniny, na kotrychž móža so šulerjo wukmanjeć. To je mjez druhim na rěč słuchać abo teksty čitać. Hrajerjo trjebaja za rozrisanje hódančkow wulku sćerpnosć. Zdobom trenuja wosebje ći mjeńši, swoje zamóžnosće na žadanja z wobrazowki z pohibom ruki resp. porstow a z wužiwanjom myški reagować.
Sće so tež z wučerjemi rozmołwjeli. Kotre wuslědki z toho sobu bjerjeće?
Nichtó njeměł šansu zapasć
Sakska statna ministerka za kultus Brunhild Kurth (CDU) překwapja. Z čim? Wona wabi z wobydlerskimi rozmołwami za aktualnu kubłansku politiku. Njewšědne to postupowanje sakskeho ministerstwa do rozsuda wo nowelěrowanje zakonja, takrjec ludej „na hubu hladać“. Dobry to rozsud ministerki, potrjechenych – a to je wjetšina wobydlerstwa, mjenujcy šulerjo, wučerjo, starši, dźědojo, wowki a dalši – do diskusije wo nowym šulskim zakonju zapřijeć.
RCW z nowym poskitkom
Budyski Rěčny centrum WITAJ přewjedźe lětsa prěni króć ferialny kurs serbšćiny za dźěći. Milenka Rječcyna je so z projektowej sobudźěłaćerku Michaelu Hrjehorjowej rozmołwjała.
Što su přičiny, tajkile kurs přewjesć?
M. Hrjehorjowa: Rozmyslowachmy wo tajkim projekće hižo dlěje. Próstwy staršich za tajkile kurs su stajnje a bóle přiběrali a my nětko na jich próstwy reagujemy. Doskónčny rozsud za kurs smy tworili po rozmołwje ze staršimi Drježdźanskeho towarstwa „Stup dale“.
Na koho so kurs měri a hdźe so wón wotměje?
M. Hrjehorjowa: Kurs přewjedźemy wot 29. měrca do 1. apryla 2016 w Budyšinje. Dokładna městnosć njeje hišće jasna. Rozmyslujemy wo tym, hač poskitk w bibliotece RCW, to rěka w Serbskim domje přewjedźemy abo druhdźe. Narěčane su dźěći w starobje wosom do dźesać lět, so na ferialnym kursu wobdźělić.
Čehodla wotměje so tónle kurs runje tydźeń po jutrach?
Projekt z wobzorom
Na Radworskej Serbskej zakładnej šuli předstajichu tele dny cuzorěčni asistenća šulerjam pod hesłom „Pućowanje po swěće“ swój kraj. Milenka Rječcyna je so z nawodnicu projekta Constanzu Groß rozmołwjała.
Kotre su zakładne hódnoty projekta?
C. Groß: Mój zaměr je, zo so hosćićelske šule, w tym padźe Radworska, cuzorěčnym asistentam předstaja. Wšako lědma jedyn z wukrajnych hosći něšto wo Serbach wě. Dźe mi wo to, dźěćom na šuli wosebitosć swójskeje kultury a rěče wuwědomić, zdobom pak jim rěč a kulturu hosći zbližić.
Mjeztym sće druhi króć z cuzorěčnymi asistentami w Radworju a na dalšich šulach była. Kotre ma to wuskutki?
Na fachowy kubłanski dźeń
22. oktobra 2016 wotměje so w Chróšćanskej wjacezaměrowej hali „Jednota“ fachowy kubłanski dźeń na temu 2plus. Milenka Rječcyna je so z koordinatorom za serbske naležnosće z regionalneho zarjada Sakskeje kubłanskeje agentury Budyšin (SBAB) Bosćijom Handrikom rozmołwjała.
Štó su zarjadowarjo kubłanskeho dnja?
B. Handrik: Zamołwite za njón su sakske kultusowe zarjady, předewšěm kubłanska agentura a jeje Budyska wotnožka. Wšako je w koncepciji 2plus zapisane, zo ma SBAB dalekubłanja organizować.
Na njedawnym zeńdźenju Zwjazkoweho předsydstwa Domowiny bě rěč wo tym, zo ma Rěčny centrum WITAJ zamołwitosć.
Zejmuju swój słomjany kłobuk
Ně, njejsym žana póstniska nora. To cyle zjawnje praju. Runje tak zjawnje pak přiznawam, zo sym so lědma hdy telko smjał kaž minjenu sobotu na 1. kapičkowym wječoru Serbskopazličanskeho karnewaloweho towarstwa w Njebjelčicach. W dwuhodźinskim programje je mje sčasami woprawdźe brjuch bolał a sym sej někotružkuli sylzu trěł. To so mi zawěrno tak spěšnje njestanje.
Serbska rejawe Łužicy po puću
Dlěje hač lěto hižo so sobuskutkowacy Lipšćanskeho projekta „Serbska reja“ prawidłownje zetkawaja. Wo aktualnym stawje skutkowanja a wo lětušich předewzaćach je so Cordula Ratajczakowa z Gregorom Kliemom rozmołwjała.
Kak so projekt „Serbska reja“ wuwiwa?
G. Kliem: Naš hłowny zaměr je serbske reje wozrodźić, a to při čiłej hudźbje. Tydźensce zetkawaja so hudźbnicy, woni tworja žro. Za wosebite wustupy přidruža so jim nimo na reji zajimowanych rejwanski wučer Georgi Marinow z Drježdźan. Štož instrumenty nastupa, mamy nětko husle, kontrabas, dwě gitarje, akordeonaj, klarineće a ze srjedźowěka pochadźacu nyckelharpu, serbsce prajene klučowe husle. Wšitcy wězo přeco pódla njejsu. Na zakładźe Kraloweho huslerskeho spěwnika a Slepjanskeho spěwnika hrajemy delnjo- a hornjoserbske spěwy. Za nas je instrumentalizowanje hišće wažniše hač spěwanje. Mjeztym dosaha naš repertoire za dwě hodźinje live hudźby. Hrajemy wězo hłownje z hłowy, zo by hudźba žiwa skutkowała.
Spřistupnjeće swoje hudźbne aranžementy tež druhim?
Hospodarstwo a turizm spěchować
K wólbam noweho Łazowskeho wjesnjanosty 24. apryla nastupi za CDU Thomas Leberecht. 38lětny je wot lěta 2009 čłon Łazowskeje gmejnskeje rady a nawjeduje zdobom koparske towarstwo Łaz/Běły Chołmc. Wuchodźiwši šulu nawukny wón powołanje jězdźidłoweho mechanikarja a je wot lěta 2002 pola policije. Wot lońšeho oktobra studuje za wyšu policajsku słužbu w Rózborku. Dyrbjeli-li jeho za wjesnjanostu wuzwolić, wón tónle studij přetorhnje a přestanje jako policist dźěłać.
Zasadźeć chce so Leberecht za zaměrne hospodarske spěchowanje runje tak kaž za turizm. K tomu słuša jasny koncept za znowawužiwanje Hórnikečanskeho jězora wot lěta 2021 po jeho wobšěrnym saněrowanju. Ale tež za Slěborny a za Třižonjanski jězor je koncept trěbny. Dalše projekty, kotrymž chcył so rodźeny Łazowčan jako wjesnjanosta wěnować, su dosaněrować Wulkoždźarowsku zakładnu šulu, zwoprawdźić wopłóčkowy koncept za Koblicy a Wulke Ždźary a rozrisać sudniske jednanje z Kulowom wopłóčkow dla.
Serbske spisy sej wupožčować?
„Smy hišće w zbožownym stawje, zo móžemy w Budyskim wokrjesu nimale we wšěch kónčinach w bibliotekach wupožčowanje medijow zawěsćić“, praji Serbskim Nowinam wjednica Budyskeje měšćanskeje biblioteki Sabine Kempel. Z tym wona měni, zo je poprawom w kóždej gmejnje wobstajne wupožčowanje knihow, słownikow, notow, pućowanskich kartow, nowinow a časopisow, CDjow, słuchoknihow, DVDjow a CDjow-ROM přez hłownohamtsce a pódlanskopowołanskich přistajenych kaž tež čestnohamtskich pomocnikow zawěsćene. Zdobom je sej loni wjace hač 56 000 dźěći a dorosćenych přez hornjołužiski internetny portal „Onleihe“ elektroniske medije kaž e-booki wupožčiło. Prašam pak so, čehodla namakamy w regalach Budyskeje a Kamjenskeje knihownje jeno mało ryzy serbskich spisow, čehodla móžeš sej tam skerje němskorěčne knihi serbskich spisowaćelow wupožčić? Hižo lěta je argumentacija bibliotekow tež na wsach, zo so pječa přemało Serbow za spisami w swojej maćeršćinje praša.
