Strašne přiwótřenje

pjatk, 18. septembera 2020 spisane wot:
Mjezu zawrěć a wójsko alarmować bě přeco hižo posledni srědk knježacych, hdyž sej žaneje žiweje rady wjace njewědźachu. Tomu bě 1989 tak, jako ani wjace do susodneje Čěskeje a Pólskeje njesmědźachmy. Samo w koronakrizy smy dožiwili, zo stejachu wobrónjeni pólscy wojacy naraz z mašinskimi třělbami při za­wrjenej mjezy. Nětko je tež běłoruski prezident Lukašenko mjezu k Pólskej a Litawskej zawrěć dał, dokelž krajej pječa protestne hibanje přećiwo njemu aktiwnje podpěrujetej. Zapad wšak na zwučene sensibelne wašnje reaguje a přewjeduje wojerske manewry NATO njedaloko běłoruskeje mjezy. A na mjezy k EU zwučuja běłoruscy wojacy zhromadnje z ruskimi wojakami. Połoženje móhło so strašnje přiwótřić. Nichtó njedwěluje, zo chce Lukašenko ze wšěmi srědkami móc wobchować. W susodnej Ukrainje pak widźimy, što so stanje, hdyž zapad zapřimnje a kraj „demokratizuje“. Marko Wjeńka

To a tamne (18.09.20)

pjatk, 18. septembera 2020 spisane wot:

Z kurioznym kołolětom chce awstralske lětanske předewzaće Quantas pasažěrow wróćo zdobyć. Boeing 787 ma 10. oktobra w Sydneyju wotzběhnyć a poměrnje nisko nad najsławnišimi zajimawostkami kraja lećeć – zo by so po sydom hodźinach bjez mjezypřizemjenja zaso nawróćiła. Budu to dowolowe kónčiny Great Barrier Reef, Uluru, Byron Bay, ale tež Sydneyski přistaw.

Spodźiwne wuprajenja prezidenta USA Donalda Trumpa wo Awstriskej su ministerku za ratarstwo Elisabeth Köstinger (ÖVP) k wujasnjowacym pokiwam pohnuli. Wona potwjerdźi, zo njebydla Awstričenjo w lěsach a zo nimaja žane eksploziwne štomy. Trump bě hladajo na lěsne wohenje w Kaliforniskej Awstrisku ­jako přikład wuzběhnył a twjerdźił, zo „bydla tam ludźo w lěsnych městach“ a zo „maja wjace eksploziwnych štomow“.

Kolesnikowa wobskoržena

štwórtk, 17. septembera 2020 spisane wot:

Minsk (dpa/SN). Zajatu politikarku běłoruskeje opozicije Mariju Kolesnikowu su wohroženja statneje wěstoty dla wobskoržili. Najebać mjezynarodne protesty sedźi 38lětna hižo dlěje hač tydźeń w přepytowanskej jatbje. Kolesnikowa sama je mjeztym policiju a tajnu słužbu KGB wobskoržiła, dokelž běchu jej ze smjerću hrozyli. Statne rěčnistwo Kolesnikowej wumjetuje, zo chcyše „ilegalnje móc w kraju přewzać“. Jeje prawiznica to jako „absurdne“ wotpokazuje.

Zapalerjo před sudnistwom

Lesbos (dpa/SN). Štyrjoch młodych muži z Afghanistana chcedźa sobotu wulkowohenja w lěhwje ćěkancow Moria na grjekskej kupje Lesbos dla přesłyšować. Statne rěčnistwo kupy wumjetuje jim wutworjenje ilegalneho zjednoćenstwa a zapalerstwo. Muži w starobje 19 a 20 lět su wutoru zajeli. Dalšej zapalerstwa podhladnaj 17lětnaj mataj potom póndźelu na sudnistwo přińć. Lěhwo Moria bě so minjeny tydźeń dospołnje wotpaliło. Grjekske medije wozjewichu widejo, kotrež zapalerjow w akciji pokazuje.

K rozmołwam zwólniwy

Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je dźensa zhromadnje ze swojej žonu Elku Büdenbender na lětanišću w sewjero-italskim Mailandźe přizemił. Ze swojim wopytom chcył wón signal solidarity z Italskej sadźić, kotraž bě spočatnje wot koronapandemije wosebje potrjechena. W tym zwisku bě mjez Němskej a Italskej k njedorozumjenjam dóšło. Foto: dpa/Bernd von Jutrczenka

Tesla chce wjace lěsa trjebić

štwórtk, 17. septembera 2020 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN) Twarc elektroawtow Tesla z USA chce za swoju fabriku w Grünheidźe pola Berlina dalši dźěl lěsa trjebić. „Tuchwilu to pruwujemy“, rjekny referatny nawoda za škit před imisijemi we wobswětowym ministerstwje Frank Beck wčera w hospodarskim wuběrku krajneho sejma w Podstupimje. Dotal su něhdźe 90 hektarow lěsa na cyłkownje 300 hektarow wulkim arealu pušćeli. Dalše sto hektarow ma k tomu přińć.

Po měnjenju Swobodnych wolerjow w Braniborskim krajnym sejmje leži dźěl lěsa w přirodoškitnym pasmje. Ministerstwo chce pruwować, hač je nětko přirodoškitne přepytowanje trěbne.

W Grünheidźe twari Tesla swoju prěnju twornju za elektroawta w Europje. Klětu w lěću chcedźa tam dźěłać započeć a 500 000 jězdźidłow wob lěto twarić.

Dowěru zasadnje njezhubić

štwórtk, 17. septembera 2020 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Prezident zwjazkoweho kriminalneho zarjada Holger Münch je po wotkryću prawicarskoekstremnych internetnych skupin w rjadach sewjerorynsko-westfalskeje policije před tym warnował, zo móhli ludźi dowěru do policije zasadnje zhubić. „To su podawki, kotrež dowěru do policije chětro střasu“, rjekny Münch nowinarjam. To samsne płaći za hrožace listy, w kotrychž wu­žiwachu daty policajskich kompjuterow. W Sewjerorynsko-Westfalskej wotkrychu pjeć internetnych skupin, na kotrychž bě 29 žónskich a muskich policistow wobdźělenych. Jich su hnydom z policajskeje słužby pušćili.

Dalše regiony rizikowe kónčiny

štwórtk, 17. septembera 2020 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Přiběraceje ličby nowych natyknjenjow z koronawirusom dla je zwjazkowe knježerstwo nimo awstriskeje stolicy Wiena dalše kónčiny wjacorych europskich krajow jako rizikowe deklarowało a wotpowědne warnowanja wuprajiło. Zwjazkej słušacy Roberta Kochowy institut je mjeztym aktualizowanu lisćinu wozjewił. Z toho wuchadźejo warnuje zwjazkowe knježerstwo „před njetrjebawšimi turistiskimi jězbami“ do rizikowych regionow.

Warnowanje před jězbami płaći wotnětka tež ­za srjedźočěske kónčiny wokoło stolicy Prahi, kotraž słuša hižo dobry tydźeń ­do rizikowych. Madźarska stolica ­Budapest je tohorunja wot warnowanja potrje­chena.

Dowolnicy, kotřiž so z rizikowych kónčin do Němskeje nawróća, dyrbja winowatostny test na koronawirus přewjesć dać a tak dołho w domjacej karantenje wostać, doniž jim negatiwny wuslědk ­testa njepředleži.

Krótkodźěło dale móžne

štwórtk, 17. septembera 2020 spisane wot:

Knježerstwo chce dotalne rjadowanje hač do kónca lěta 2021 podlěšić

Berlin (dpa/SN). Předewzaća w Němskej móža swojich přistajenych koronakrizy dla tež přichodnje do krótkodźěła pósłać. „Krótkodźěło je najstabilniši móst nad hłubokim hospodarskim dołom“, rjekny minister za dźěło Hubertus Heil (SPD), po tym zo su wotpowědny zakonski naćisk w zwjazkowym kabineće wčera w Berlinje, wobzamknyli.

Hospodarscy slědźerjo běchu namołwjeli, zo njeměli předewzaćam ze zestarjenym wičnym modelom z pomocu krótkodźěła zmóžnić, zo kumštnje přežiwja. Heil znapřećiwi: „Štóž nětko wo zničenju předewzaćow soni, jedna cynisce. W koronakrizy je najprjedy raz wažne wobstejacu substancu zachować.“

Doba přijimanja pjenjez za krótkodźěłacych ma so na 24 měsacow podlěšić, najdlěje hač do kónca lěta 2021. Tele pjenjezy chcedźa wot nětko 67 na 70 procentow mzdy zwyšić, za dźěławych z dźěćimi na 77 procentow. Po sedmym měsacu so pjenjezy za krótkodźěłacych na 80 resp. 87 procentow zwyša.

To a tamne (17.09.20)

štwórtk, 17. septembera 2020 spisane wot:

Pjany z awtom na policajski stražu přijěł je 45lětny muž we Wulkej Dubrawje. Wón so tam přizjewi, dokelž bě pisomnje skazany. Zastojnicy wšak hnydom pytnychu, zo njeje cyle strózby. Test alkohola wu­njese 1,4 promile. Tak su jemu nablaku jězbnu dowolnosć wotewzali a skóržbu wupisali. Čehodla bě muž na stražu skazany, njeje znate.

Pytanje za krokodilom zakónčili su po­dłu rěki Unstrut w Kyffhäuserskim wo­krjesu. Podhlad, zo bě so eksotiske zwěrjo do rěki zabłudźiło, njeje so po dźesać dnjow trajacym pytanju přeco hišće po­twjerdźił, zdźěli krajnoradny zarjad. Tam ani njewuzamkuja, zo „njeje krokodil tam nihdy eksistował“. Reptila běchu před dźesać dnjemi na brjoze Unstrut pječa prěni króć wuhladali. Na to za nim z pomocu wohnjoweje wobory, policije a samo helikoptera wobšěrnje pytachu.

EU z nowym zaměrom

srjeda, 16. septembera 2020 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Prezidentka komisije EU Ursula von der Leyen chcyła wustork škódnych maćiznow do powětra hač do lěta 2030 wo znajmjeńša 55 procentow porno lětu 1990 pomjeńšić. Drastiske přiwótřenje klimoweho zaměra je von der Leyen dźensa w narěči k połoženju Europskeje unije w Brüsselu formulowała. Dotal rěkaše zaměr 40 procentow. „Znajmjeńša 55 procentow“ ma dalšemu woćoplenju zemje zadźěwać.

Lawrow namołwja Maasa

Berlin/Moskwa (dpa/SN). Ruska je hladajo na zajědojćenje ruskeho režimoweho kritikarja Alekseja Nawalneho před dalšej politizaciji padu warnowała a namołwja Němsku wospjet k zhromadnemu dźěło. Tole rjekny ruski wonkowny minister Sergej Lawrow dźensa němskemu wonkownemu minister Heikej Maasej (SPD). Lawrow skedźbni na wotpowědne zrěčenje wo juristiske pomocy. Strowotny staw Nawalneho so polěpša. Wčera je so wón prěni króć słowa jimał.

Přećiwo zapućowanju

nowostki LND