To a tamne (14.06.23)

srjeda, 14. junija 2023 spisane wot:

Na pustym wječoru nadobo so hibała je pječa zemrěta žona w Ecuadorje. Přiwu­zni chcychu pozdatnje mortwu žonu za smjertnu stražu předrasćić, jako zwěsćichu, zo wona hišće dycha a so samo hiba. Strowotniske ministerstwo chce nětko pruwować, čehodla běchu w chorowni smjerć žony wobswědčili. Boža ručka bě žonu zajała. W chorowni njemóžachu ju wjace wožiwić a tuž smjerć žony dokumentowachu. Wona leži tuchwilu na intensiwnej staciji chorownje.

Z telefonatom sej žiwjenje wuchowała je 101lětna žona w Plauenje. Wona za­zwoni njeznatu žonu, prošu ju wo pomoc, dokelž sylnje krawješe. Zazwonjena informowaše policiju, kotraž pósła chorobne awto k bydlenju staruški w Plauenskim měšćanskim dźělu Neundorf. Lěkarjo dowjezechu žonu, kotraž sylnje krawješe, do chorownje.

Brěmjo na wnučki njewotwaleć

wutora, 13. junija 2023 spisane wot:

Renaturěrowanje arealow bywšich brunicowych jamow je přewšo dołhodobny nadawk. Předsydce a předsyda frakcijow Zwjazka 90/Zelenych krajnych sejmow Sakskeje, Saksko-Anhaltskeje a Braniborskeje su wčera w Choćebuzu koncept předstajili, kak móhli ze załožbu tónle nadawk dołhodobnje financnje zawěsćić.

Choćebuz (SN/at). „Załožba ma zaručić, zo budu na přikład pohórnistwowe nasypnišća saněrowane a jězory pjelnjene, zo hodźeli so bywše brunicowe přestrjenje zaso wužiwać“, Franziska Schubert ze Sakskeje, Cornelia Lüddemann ze Saksko-Anhaltskeje a Benjamin Raschke z Braniborskeje wčera podšmórnychu.

Lauterbach: Wyše přinoški

wutora, 13. junija 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za strowotnistwo Karl Lauterbach (SPD) liči hladajo na deficit chorobnych kasow wjacorych miliardow eurow ze snadnje přiběracymi přinoškami za chorobne zawěsćenje. Financny minister Christian Lindner (FDP) bě připowědźił, zo njemóže přiražki na dobro chorobnych kasow z dawkowych srědkow dale zwyšić, Lauterbach nowinarjam rjekny. Tohodla dyrbja přinoški klětu snadnje zwyšić: drje wo 0,2 hač do 0,4 procenty.

Wuskutki manewra přewidne

Berlin (dpa/SN). Wuskutki zwučowanja wojerskeho lětarstwa „Air Defender 2023“ na ciwilne lětarstwo běchu prěni dźeń po měnjenju ciwilneho lětarstwa „skerje přewidne“. Jeničce Hamburg bě „we wosebitej měrje“ potrjecheny, zdźěli rěčnik zwjazka lětarskich předewzaćow. Při wšěm z toho wuchadźeja, zo wuskutki přichodne dny přiběraja. Zwučowanje traje hišće hač do 23. junija. Na nim wobdźěla so 250 lětadłow a 10 000 wojakow z 25 čłonskich krajow NATO a zwjazkarjo. Scholz wita azylowe dojednanje

Z krjepjenskej techniku za pola popryskaja wohnjowi wobornicy kromu lěsa w mjeztym ewakuowanej wsy Volzrade, zo bychu dalšemu rozpřestrěću wohenja na něhdyšim wojerskim zwučowanišću zadźěwali. Na dwěmaj zwučowanišćomaj w Mecklenburgsko-Předpmorskej su wčera wohenje wudyrili. Hašenje je stareje municije dla jara wobćežne. Foto: dpa/Jens Büttner

Trump před sudnistwom

wutora, 13. junija 2023 spisane wot:
Miami/Washington (dpa/SN). Něhdyši prezident USA, Donald Trump, dyrbi so afery tajnych knježerstwowych dokumentow dla před sudnistwom wuprajić. Jemu wumjetuja zapřisahanstwo k poćežowanju přepytowanja kaž tež njeza­konske składowanje wysoko sensibelnych informacijow. Póndźelu popołdnju městneho časa přizemi wón ze swójskim lětadłom před sudnistwom w měsće Miami w Floridźe. Do toho bě wón wot swójskeho golfoweho kluba Bedminster w US-staće New Jersey na lětanišćo Newmark­ wotjěł. Wottam wotleća wón na sudniski termin do Floridy, kaž ameriske medije rozprawjeja. Wutoru ma 76lětny swój sudnistwowy termin. Je to prěni raz, zo so bywši prezident USA na zwjazkowej runinje wobskoržuje. Wumjetowanja wón sam wotpokazuje. W metropoli, w Floridźe, liča zamołwići z protestami.

Mortwi při raketowym nadpadźe

wutora, 13. junija 2023 spisane wot:

Krywyj Rih (dpa/SN). Při nowych ruskich nadpadach na Ukrainu su po oficialnych informacijach mjez druhim wjaceposchodowy dom w juhowuchodnym wulkoměsće Krywyj Rih trjechili. Znajmjeńša třo wobydlerjo při tym žiwjenje přisadźichu, 25 dalši so zranichu, wojerski guwerner potrjecheneje kónčiny zdźěla. Krywyj Rih, ródne město ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho, je „masiwny raketowy nadpad“ dožiwiło. Tři ruske rakety su wottřělili, dalše pak zrazychu do bydlenskeje štwórće.

Wuswobodźenje wjacorych wjeskow na wuchodźe Ukrainy je Zelenskemu wuspěch dotalneje ukrainskeje ofensiwy přećiwo ruskim jednotkam. „Dźak našim wojowarjam za kóždu ukrainsku chorhoj, kotraž so zaso k swojemu prawotnemu městnu we wuswobodźenych kónčinach wróći“, rjekny wón wčera w swojim widejowym poselstwje. „Wojowanja su wobćežne, ale smy wuspěšni – a to je wažne“, wón doda. Ukraina so mjeztym 15 měsacow ruskemu nadpadej wobara, dźakowano tež wojerskej pomocy zapada.

Młodźi darićeljo kreje pytani

wutora, 13. junija 2023 spisane wot:

Němski čerwjeny křiž kampanju z nowej cilowej skupinu zahajił

Ratingen (dpa/SN). Hdyž chorownje konserwy kreje skazaja, wojuja pacienća častodosć hižo ze smjerću. Tola składy krejnych konserwow běchu naposledk stajnje zaso strašnje prózdne. Zwólniwosć krej darić, hižo wjele lět woteběra. Předewšěm młoda generacija je ćežko docpějomna, fachowcy rjeknu. „Bližimy so kritiskemu dypkej“, warnuje Patric Noha wot Němskeho čerwjeneho křiža. Na Dnju darjenja kreje steja tuž lětsa wosebje młodźi ludźo w srjedźišću. Jich chcedźa z kampanju w socialnych syćach přeswědčić, dokelž njemóžeš krej w medicinje dotal z ničim narunać. „Bjez kreje njebychu wšědnje tysacy ludźi žanu šansu měli, přežiwić“, Nohe potwjerdźi. W lětnikach z mnohimi porodami bě hišće wjele swěrnych, kotřiž darichu štyri, pjeć abo samo šěsć króć wob lěto poł litra kreje. Tola tuta generacije zestarja. Wot měrca je drje starobna mjeza wotstronjena, kiž seniorow wot darowanja kreje wuzamkuje. Tola starši ludźo bědźa so přiběrajcy z chorosćemi, trjebaja medikamenty a so tak jako darićeljo kreje hižo njehodźa.

Nošne rozrisanje trěbne

wutora, 13. junija 2023 spisane wot:
Wot brunicoweho hórnistwa škodowane areale přirodźe abo tež čłowjekej za nowe wužiwanje wróćić, je z dźensnišeje perspektiwy nadawk bjez konkretneho kónca. Jónu nastajene plany za pjelnjenje jednotliwych pohórnistwowych jězorow na přikład njehodźa so dodźeržeć. Wonkowne wuměnjenja prosće tym za čas planowanja wjace njewotpowěduja, wšako woda pobrachuje. Čim bole so ke kóncej wudobywanja brunicy bližimy, ćim jasniša je towaršnosć z prašenjom konfrontowana, kak móhli za renaturěrowanje trěbne financy tež za přichod zaručić. Kóšty wěčnje dale na dawkipłaćerki a dawkipłaćerjow wotwalować, sprawne rozrisanje njeje. Najpozdźišo z předanju łužiskich milinarnjow a brunicowych jamow wot Vattenfalla čěskemu konsorcijej EPH je rěč wo trěbnym nošnym konstrukće za přichod renaturěrowanja pohórnistwowych arealow we Łužicy. Předewzaće móže zbankrotować, a što potom? Wot Zelenych namjetowana zjawnoprawniska załožba móhła tajki nošny konstrukt być. Axel Arlt

Porjedźenka

wutora, 13. junija 2023 spisane wot:
Wječornik Serbske Nowiny je pjatk, 2. junija 2023 přinošk „Na 10. swjedźenju Majówki w Budyšinje na Wisławu Szymborsku spominali“ z pjera Jurja Łušćanskeho wozjewił. W poslednich linkach steji, zo je so awtor mjenowaneho teksta wo přenjesenje basnje Wisławy Szymborskeje „Trzy słowa najdziwniejsze“ do serbšćiny postarał. To pak wěrnosći njewotpowěduje! Iniciatorka a přełožerka basnje sym ja. Knjez Łušćanski je mi jeničce stil nastupajo radźił a je baseń, nota bene, na moju próstwu na zarjadowanju Majówki recitował. Jolanta Bombera-Rječcyna

Pola křižerjow so wobhonił

wutora, 13. junija 2023 spisane wot:
We wobłuku kampanje „Sorbisch? Na klar.“ wobdźělichu so Serbja na přeprošenje Sakskeho ministerstwa za wědomosć, kulturu a turizm předwčerawšim, njedźelu, na dnju wotewrjeneje knježerstwoweje štwórće (Offenes Regierungsviertel) w sakskej stolicy. Mjez mnohimi zajimcami rozmołwješe so tež sakski ministerski prezident Michael­ Kretschmer (CDU) ze serbskimi křižerjemi. Stanij Wowčer rozłoži jemu na­drobnosće a zajimawostki wokoło křižerskich gratow. Nimo toho informowaše so ministerski prezident wo rěč spěchowacych poskitkach Załožby za serbski lud a Rěčneho centruma WITAJ. Foto: Michaela Hrjehorjowa

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND