Günterej Hoffmannej k 80ćinam
Naročne zynki Jana Cyža zaklinčeli
Lichań (bn/SN). Pod hesłom „Wot tradicije hač k modernje“ zaklinča sobotu na žurli Lichańskeho hrodu portretowy koncert z twórbami Jana Cyža. Hudźbny wječor bě mjez druhimi zapósłanča Němskeho zwjazkoweho sejma Marja Michałkowa (CDU) tež składnostnje njedawnych 60. narodnin komponista w ramiku Lichańskeho lětnjeho kulturneho programa organizowała. Čłonaj Berlinskeje komiskeje opery Gerald Gnausch na křidle, Lutz Kohl na saksofonje a klarineće a jako docentka w Berlinje skutkowaca sopranistka Anna Korondi předstajichuwe so wotměnjacych so wobsadkach titulej zarjadowanja wotpowědny zajimawy zarys dotalneho tworjenja Jana Cyža. Wosebje wusahowachu kruchi „Joy – Stück I“ za klarinetu, „Gedanken über …“ za basklarinetu a prěni raz hrata „Krydowana njewjesta“. W srjedźišću koncerta stejaca, připosłucharjow nimale dźesać mjeńšin putaca kompozicija za sopran, alt-saksofon, basklarinetu a pask „Skoki přez Š“ na tekst Róže Domašcyneje bě wjeršk wječora. Spěwarka Anna Korondi přeswědči z kedźbyhódnym serbskim wurjekowanjom.
Mortkowska twjerdźizna twori idealnu kulisu
Mortkow (SN/MiR). Spektakl pod hołym njebjom „Knježe prawa“, 3. nóc na twjerdźiznje w Mortkowje pola Łaza, je so zarjadowarjomaj radźił. To pokaza publikum – něhdźe 1 200 zajimcow bě sej pjatk, sobotu a njedźelu tam dóšło – z wulkim přikleskom na kóncu předstajenja. Sobotu hrajachu, spěwachu, rejwachu a hudźachu ansamblowcy a jich hosćo, byrnjež so před kulisu po srjedźowěkowskim přikładźe natwarjeneje twjerdźizny chětro dešćowało. Publikum to wosebje chwaleše. Njedźelu pak dyrbjachu předstajenje wotprajić, za to poskićachu wuměłcy wurězki z inscenacije na žurli Jakubecec twjerdźizny. Tež swójbne popołdnjo je wčera pod wjedrom ćerpiło. Přiwšěm wužichu mnohe swójby składnosć so po njewšědnym twarje rozhladować.
Serbske Nowiny so čitarjow naprašuja
Lube čitarki, lubi čitarjo,
redakcija Serbskich Nowin a Ludowe nakładnistwo Domowina stej wćipnej: Je Wam naš wječornik swěrny přewodźer po serbskim a łužiskim žiwjenju abo rozsudźa proste wuhotowanje nowiny wo tym, hač přinoški čitaće? Što so Wam wobsahowje lubi, što mjenje rady čitaće? Kotre informacije parujeće a kotre maće snano samo za zbytne?
To wšo ma naprašowanje w němskej rěči DIMA Marktforschung z Mannheima w septembrje a oktobrje wuslědźić. Za to wužiwaja rozmołwy w małym kruhu w Budyšinje abo telefoniske naprašowanje. Wobdźělenje je dobrowólne a anonymne. Institut je hižo před pjeć lětami čitanske zadźerženje abonentow a njeabonentow Serbskich Nowin přepytował. Zakonske zakłady za tajke naprašowanja nakładnistwu njedowoleja, na wosobu poćahowane daty abonentow institutej DIMA dale dawać.
Dobry duch ma knježić
Interview z nowej jednaćelku Serbskeho ludoweho ansambla Dianu Wagnerec
Wot 1. awgusta je Diana Wagnerec jednaćelka Serbskeho ludoweho ansambla. Cordula Ratajczakowa je so z ekonomku a kulturnej managerku, kotraž hižo 18 lět w SLA skutkuje, wo jeje nazhonjenjach a zaměrach rozmołwjała.
Sće wjacorych intendantow ze wšelakimi konceptami w SLA dožiwiła. Kotre nazhonjenja sće zběrała?
Njewšědny dokument
8. oktobra 1790 zapopadny Zhorjelski krajinowy moler Johann Gottfried Schultz (1734-1819) tehdy wšědnu situaciju před Serbskimi wrotami w Budyšinje. Widźeć su wysoke wobtwjerdźenje a prěnje ze znajmjeńša dwojich wrotow, w pozadku znata Bohata a naprawo Serbska wěža, pod kotrejž běchu poslednje wrota. Před nimi móst přez snadź hižo zasypanu hrjebju, kotraž wupřestrěwaše so něhdy před nutřkownej měšćanskej murju. Po lěwym boku mamy domowu frontu Serbskich hrjebjow.
Prěni dom móhł runje zarjadowana šula za 120 chudych dźěći města być. Załožił je ju lěta 1783 překupc Johann Chrystof Prenzel. Wón bě so do Bjenadźic wulkowikowanskeje swójby serbskeho pochada woženił, zbohatnył a zdźěla tež z tutym zamóženjom wonu šulu financował. Dźensa namakamy tam, w mjeztym přetwarjenym domje, Heinzec rěznistwo (napřećo Budyskemu financnemu zarjadej). W dalšim z hišće stejacych domow mamy Marxec pjekarstwo. Na prawym boku prědku, traš na městnje dźensnišeho parkowanišća před financnym zarjadom, steji tykowana chěža-hěta, před kotrejž leži hromada wšelakich kamjenjow. Što so za wonej hětu chowa?
W njedźelskej drasće ...
Wustajeńca „Wuměłcy z Hornjeje Łužicy“ na krajnej zahrodnej přehladce
Wustajeńca „Wuměłcy z Hornjeje Łužicy – w fotach a z twórbami“ z Połčničanskeje wuchodosakskeje wuměłstwoweje hale pućuje dale do Oelsnitza, hdźež pokazaja ju wot 11. septembra do 11. oktobra we wobłuku tamnišeje krajneje zahrodneje přehladki. Předsydka Ernsta Rietscheloweho kulturneho koła Sabine Schubert bě wustajeńcu sobu organizowała, w kotrejž je 45 wuměłcow zastupjenych, mjez nimi Iris Brankačkowa, Isa Bryccyna, Jan Buk, Maja Nagelowa, Jürgen Maćij, Mario Ošika a Borbora Wiesnerec. Cordula Ratajczakowa je so z angažowanej předsydku koła rozmołwjała.
Kak je so ideja wosebiteje wustajeńcy hornjołužiskich wuměłcow zrodźiła?
S. Schubert: Poprawom bě wotpohlad, wustajeńcu zwjazać z ewentualnym wožiwjenjom wuměłstwoweho myta Hornjeje Łužicy. To pak je na klětu abo lěto pozdźišo přesunjene, wo tym ma so najprjedy wobsahowje dokładnišo rozmyslować. Mjeztym pak dóstachmy přeprošenje do Oelsnitza, a smy so tuž za pokazku hornjołužiskeho wuměłstwa rozsudźili.
Kak sće wuměłcow wuzwolili?
Žona z přewjele energiju
„Myslu sej nimale, zo so ludźo, kotřiž su do Hornjeje Łužicy přišli, bóle z kónčinu rozestajeja hač ći domoródni. Wšako dyrbja so integrować.“ To je so tež Sabinje Schubert wuběrnje radźiło. Wjele připóznaća je sej w durinskim Bad Liebensteinje rodźena ze swojim angažementom na wuměłskim polu w tudyšej kulturnej scenje zdobyła. W lěće 2005 bu wona ze Zwjazkowym zasłužbowym křižom wuznamjenjena.
Wotewrjeny za wšitko
Wot toho časa, zo je Diego Carlos Seyfahrt čłon Floppy Dolls, móže so hudźbna skupina Němsko Serbskeho ludoweho dźiwadła „němsko-serbsko-peruska band“ mjenować. Tež jeho mjeno lubi dobru měšeńcu, a po jeho dotalnym žiwjenskim puću zdawa so tale měšeńca z Diegom Carlosom Seyfahrtom jara płódnje a wunošnje zwoprawdźić.
Japanska kapitulowała – kónc wójny
2. septembra 1945 skónči so z bjezwuměnitej kapitulaciju kejžorstwa Japanskeje před aliěrowanym wójskom Druha swětowa wójna. Na ameriskej wójnskej łódźi „Missouri“ w Tokioskim zaliwje podpisachu dokument wo kóncu wójny na bitwišćach w Aziji a na Pacifiku. Agresor Japanska dyrbješe zdobom postajenja Podstupimskeje konferency a jeje zrěčenja z 2. awgusta připóznać. Za Japansku podpisaštaj kapitulaciju wonkowny minister Shigemitsu Mamoru a šef generalneho staba Yoshijiro Umezu, za zjednoćene aliěrowane wójsko jeho najwyši rozkazowar, ameriski general MacArthur. Po nim podpisachu dokumenty wo skónčenju Druheje swětoweje wójny zastupnicy wšěch hłownych, na bojach přećiwo Japanskej wobdźělenych krajow – wojerscy reprezentanća Chiny, Wulkeje Britaniskeje, Sowjetskeho zwjazka, Awstralskeje, Kanady, Francoskeje, Nižozemskeje a Nowoseelandskeje.
