To a tamne (08.03.21)

póndźela, 08. měrca 2021 spisane wot:

Njewšědnje dołhe objektiwy fotoaparatow su njedaloko lětanišća w Frankfurće n. M. zasadźenje policije zawinowali, dokelž bě je nimo jěduca žona za mašinske třělby měła. Alarmowani policisća zetkachu štyrjoch fotografow, kotřiž chcychu lětadła zwobraznić. Za to wužiwachu wosebite objektiwy. Policija přiwšěm po­twjerdźi, zo je žona prawje jednała.

Najćeše wubědźowanje sankowych psow swěta w Alasce je so pod wuměnjenjemi koronapandemije zahajiło. „Iditarod“ pak njepowjedźe kaž hewak z Anchoragea, najwjetšeho města zwjazkoweho stata USA, do 1 600 kilometrow zdaleneho Nome nad Beringskim morjom. Město toho so 47 přizjewjenych zapřahow lětsa po połojcy čary zawróći. Přenocować njebudu na wsach podłu čary, ale w stanowych lěhwach zwonka sydlišćow. Wobdźělnikow chcedźa wospjet testować.

Orbán hromadźi prawicarjow

pjatk, 05. měrca 2021 spisane wot:

Budapest (dpa/SN). Po wustupje swojeje strony Fidesz z frakcije EVP w Europskim parlamenće chce madźarski ministerski prezident Viktor Orbán prawicarske mocy Europy wokoło sebje hromadźić. „Nětko je trjeba, europsku demokratisku prawicu bjez EVP wutworić“, piše prawicarskonarodny politikar na swojej internetnej stronje. EVP je w jeho wočomaj jenož hišće „wotnožka europskeje Lěwicy“. Frakcija EVP bě srjedu nowy jednanski porjad schwaliła, z kotrymž móhli Fidesz wuzamknyć. Na to je Fidesz wustupiła.

WHO přećiwo wupokazej

Berlin (dpa/SN). Swětowa strowotniska organizacija (WHO) wot komisije EU planowane šćěpjenske wupokazy w koronakrizy wotpokazuje. Dotal njeje wěste, kak dołho imunita dźerži a hač móže serum tomu zadźěwać, zo šćěpjeny druhich natyknje, rjekny regionalny direktor europskeje wotnožki WHO Hans Kluge nowinarjam. Komisija EU chce 17. měrca naćisk zakonja wo „digitalnym zelenym pasu“ předpołožić. Kluge z tym liči, zo je pandemija za dźesać měsacow přewinjena.

China wojerski etat rozšěri

Ćežka hospodarska kriza a dale pospěšaca so inflacija zbudźatej w Libanonje dźeń a wjetše protesty. Kaž tule w stolicy Beiruće zaraćeja demonstranća dróhi z palacymi wobručemi. Protesty běchu wutoru wudyrili, jako bu znate, zo płaći jedyn ameriski dolar mjeztym 10 000 libanonskich puntow. Mjeztym maja hižo prěnje problemy, ludźi ze žiwidłami zastarać, dokelž kraj nad Srjedźnym morjom 80 procentow žiwidłow importuje. Wuslědk toho su wysoke płaćizny a přiběraca chudoba. Foto: pa/Bilal Jawich

Pruwuja ruske šćěpiwo

pjatk, 05. měrca 2021 spisane wot:

Amsterdam (dpa/SN). Europska agentura za posudźowanje lěkarskich srědkow (EMA) pruwuje nětko ruske šćěpiwo Sputnik V. Rozsudźili su so za to po wuslědkach přepytowanjow w laborach a kliniskich studijow z dorosćenymi. Kaž ze studijow wuchadźa, wutworja šćěpiwo antićěleska, kotrež před schorjenjom kowid 19 škitaja, zdźělichu wčera fachowcy EMA. Zo móhli srědk spěšnje hódnoćić, dyrbja woni testowe wuslědki přepruwować. Dotal hišće wšitke njepředleža. Tež próstwa wo přizwolenje njepředleži. Hdy móža šćěpiwo dowolić, njemóže EMA ­hišće rjec.

Srědk Sputnik V hižo we wjacorych krajach zwonka Ruskeje šćěpja. Wjacore staty Europskeje unije su mjeztym zdźělili, zo chcedźa preparat tež bjez přizwolenja ludźom šćěpić. Zhotowjer srědka drje je hižo wjacekróć potwjerdźił, zo je próstwu zarjadej EU zapodał, tomu pak po informacijach EMA tak njeje.

W EU su dotal tři šćěpiwa pře koronu dowolene: z firmow Pfizer/Biontech, Moderna a AstraZeneca. Po wšěm zdaću 11. měrca chce EMA tež srědk předewzaća z USA Johnson&Johnson přizwolić.

Bamž najebać koronu w Iraku

pjatk, 05. měrca 2021 spisane wot:

Bagdad (dpa/SN). Bamž Franciskus je dźensa swój štyri dny trajacy wopyt w Ira­ku zahajił. 84lětny je prěnja hłowa katolskeje cyrkwje, kiž krizowy kraj wopyta. Mnohim přisłušnikam ćerpjaceho křesćanskeho zhromadźenstwa w přewažnje muslimskim kraju so tak wjelelětne přeće spjelnja. Koronapandemije dla wo wopyće wjele diskutuja. Tak chce Franciskus w sewjeroirakskim měsće Erbil w stadionje z tysacami wěriwych Božu mšu swjećić. Ličba infekcijow pak w Iraku wokomiknje runje zaso chětro přiběra.

Je to prěnja jězba bamža do wukraja wot spočatka pandemije před wjace hač lětom. Po přizemjenju w stolicy Bagdadźe wočakowaštaj jeho ministerski prezident Mustafa al-Kasimi a prezident Barham Salih. Nimo toho steješe rozmołwa ze zastupnikami ciwilneje towaršnosće a městneje cyrkwje na planje. Přichodne dny chce Franciskus wšelake kónčiny wopytać. K wjerškam słuša zetkanje z najwyšimi šiitiskimi duchownymi kraja. Přesćěhanjow, wójny a nuzy dla ličba křesćanow w Iraku dale woteběra.

Chcedźa znowa demonstrować

pjatk, 05. měrca 2021 spisane wot:

Přećiwnicy naprawow koronawirusa dla planuja wjacore zarjadowanja

Lipsk (dpa/SN). Přećiwnicy naprawow koronawirusa dla chcedźa jutře, sobotu, w Lipsku demonstrować. Hač do srjedy ranja su přizjewjenja za 14 zarjadowanjow wšelakich skupin dóstali, rěčnik města zdźěli. Tak planuja kritikarjo wobmjezowanjow swobodneho pohibowanja wjacore awtowe korsa ze wšelakich městow do Lipska. „Hotujemy so na wulkozasadźenje a smy w nutřkownym ministerstwje přidatne policajske mocy Zwjazka a krajow skazali“, zdźěli rěčnik policije. Hladajo na wjacore awtokolony dyrbja ludźo z masiwnymi haćenjemi nadróžneho wobchada ličić. Policija wočakuje sta jězdźidłow.

Zaso do šule

pjatk, 05. měrca 2021 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Hišće tónle měsac měli wšitcy wuknjacy zaso do šule hić směć, žada sej prezidentka konferency kultusowych ministrow Britta Ernst (SPD). „Smy sej w konferency přezjedni, zo směli wšitcy šulerjo w měrcu zaso do šule hić, byrnjež spočatnje jenož w změnach“, braniborska kubłanska ministerka infor­muje. W krajach z mało infekcijemi je tež prezencna wučba móžna.

To a tamne (05.03.21)

pjatk, 05. měrca 2021 spisane wot:

Z jězbnej dowolnosću swojeho bratra je 26lětny na policajskim rewěrje w delnjosakskim měsće Celle spytał, so chłostanju jězdźenja bjez jězbneje dowolnosće dla wuwinyć. Zo je muž na foće dokumenta wo wjele šwižniši, wón z tym wopodstatni, zo bě wobmjezowanjow korony dla tójšto přibył. Při kontroli do toho wšak twjerdźeše, zo bě papjery doma zabył. Nazajta přijědźe z wopačnym dokumentom na stražu. Tam so skónčnje wukopa, zo scyła žanu jězbnu dowolnosć nima.

Dorost pola kenguruwow maja wot najnowšeho w Kamjeničanskim zwěrjencu. Dokelž su młodźata při porodźe přewšo móličke, hladarjo spočatnje ani njepytnychu, zo maja tam tři nowonarodźene, kotrež so w měšku při maćernym brjuše chowaja. Tak njemóža ani rjec, kak stare młodźata su. Hakle po poł lěće wone měšk maćerje prěni króć wopušća.

Přichod zawodow zawěsćić

štwórtk, 04. měrca 2021 spisane wot:

Sobudźěłaćerjo koncernow Alstom a Siemens zhromadnje stawkowali

Zhorjelc (SN/BŠe). Wjac hač 400 sobudźěłaćerjow dweju stejnišćow předewzaćow Siemens Energy a Alstom je wčera zhromadnje w Zhorjelcu stawkowało. Centralna tema bě tamnišej zawodaj do přichoda zawěsćić. Ze stawkom chcychu přistajeni ćišć na stronu dźěłodawarjow – woni w aktualnym tarifowym kole metaloweje a elektroindustrije hromadźe wuradźuja – powjetšić, zo měli skónčnje poskitk wozjewić.

Hladajo na stejnišćo Siemens je so wosebje připowědź předewzaća, 150 dźěłowych městnow w Zhorjelcu wotstronić a wukubłanski centrum zawrěć chcyć, wo wulki njeměr postarała. A to runje nětko, hdźež su so zhromadnje ze zwjazkowej politiku na pakt přichoda dojednali.

Sobudźěłaćerjo Alstoma (bywši Bombardier) zhladuja tohorunja do njewěsteho přichoda, dokelž njewědźa, kajke plany mějićel ma. Dźěłarnistwo IG metal žada sej tarifowej zrěčeni, zo móhli inowaciju a inwesticije na stejnišćomaj zaručić. Runje tajkej zrěčeni stej nuznje trěbnej.

Strategija trochu pozdźišo

štwórtk, 04. měrca 2021 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Sakske knježerstwo je so dźensa rano zetkało, zo by wo nowych postajenjach Zwjazka a krajow korony dla wuradźowało. Poprawom chcychu hižo wčera wo nich rěčeć, ale konferenca w Berlinje so dliješe. Wobzamknjenja chcedźa do nowych sakskich škitnych postajenjow přenjesć. Strategija, na kotruž ludźo čakaja, swobodny stat časowych přičin dla pozdźišo wozjewi. Z wulkimi wolóženjemi pak w Sakskej ličić njetrjebamy. Ličba infekcijow je nadal přewulka.

Frederiksen a Kurz w Israelu

Kopenhagen/Wien (dpa/SN). Awstriska a Danska chcetej hladajo na wjac šćěpiwa pře koronu z Israelom wušo hromadźe dźěłać. Zo bychu kooperaciske móžnosće rozjimać móhli, staj awstriski zwjazkowy kancler Sebastian Kurz a danska ministerska prezidentka Mette Frederiksen dźensa w Israelu, zo byštaj z tamnišim šefom knježerstwa Benjaminom Netanjahuwom rěčałoj. Při tym ma na přikład wo wuspěšnu šćěpjensku kampanju w Israelu hić.

Płaćizny za wolij stupali

nowostki LND