Budyšin (SN/bn). Pod hesłom „Prózdniny z instrumentom“ je Serbski ludowy ansambl mjeztym štwórty raz dźěłarničku za spěchowanje hudźbneho dorosta w Budyšinje wuhotował. Wot jutrowneje póndźele do slědowaceho štwórtka je so dohromady 21 dźěći a młodostnych w starobje dźesać do 15 lět z cyłeje Łužicy kaž tež z Drježdźan a Münstera muzikalisce dale kubłało. Pod nawodom Jana Brězana nazwučowa dwanaće z nich w „klasiskim ansamblu“, wopřijimacy smyčkarjow, dujerjow, klawěr, akordeon a bitne instrumenty, cyłkownje tři sadźby, kotrež bě Christoph Reuther na zakładźe serbskich resp. słowjanskich ludowych spěwow za tule wobsadku skomponował. Po samsnym wašnju wot samsneho awtora spisane tři kruchi nastudowa „beatowy ansambl resp. band“ ze Symanom Hejdušku. Wuslědki prezentowachu minjeny pjatk na połnje wobsadźenej žurli SLA. Nimo toho předstajichu so wjacori sobuskutkowacy tež solistisce. Tak zahori na přikład Budyšan Vinzenz Reiche publikum z agogisce kedźbyhódnje wuzrawjenej interpretaciju „Sonaty čo. 6 g-moll“ Antonija Vivaldija na saksofonje.

Pawoł Pilop

wutora, 09. apryla 2024 spisane wot:

6. jutrownika 1934 narodźi so serbski ratar a dirigent ludowych chórow Pawoł Pilop do ratarskeje swójby w Židźinom pola Wojerec. Jeho mać chodźeše čas žiwjenja we Wojerowskej serbskej ewangelskej narodnej drasće. Wona spěwaše rady serbske ludowe pěsnje. Syn Pawoł dźěłaše w staršiskim ratarstwje a nawukny powołanje zamkarja ratarskich mašinow a skowarja.

Bohužel njeje wuznamny serbski komponist, hudźbny wědomostnik a lawreat Myta Ćišinskeho Detlef Kobjela móhł swoje 80. narodniny dožiwić, kotrež by zawěsće na wčerawšej njedźeli w Budyšinje mjez swójbnymi a přećelemi woswjećił. Wšako je po dołhej chorosći 18. meje 2018 74lětny w Budyskej chorowni zemrěł.

Detlef Kobjela narodźi so 7. apryla 1944 w swójbje delnjoserbskeho pjekarja w Rogoznje pola Choćebuza. Tam chodźeše do wjesneje šule a wobdźěli so na wučbje serbšćiny. Wo njeho staraše so druha nanowa mandźelska. Nan rěčeše delnjoserbsce. W pjekarni wón rady při dźěle delnjoserbske ludowe ­spěwy spěwaše. Zdobom so tež wo to postara, zo jeho syn wot 6. lětnika ­Choćebusku ludowu hudźbnu šulu (dźensa konserwatorij) wopytowaše, hdźež wuknješe na kla­wěrje a wiolinje hrać. Po zakónčenju 8. lětnika poda so hólčec na Rozšěrjonu wušu šulu w Choćebuzu. Tam rady w awli za křidłom ­sedźo komponowaše. Tohodla mjenowachu sobušulerjo jeho luboznje „Mozart“. Wěsty čas wón jako wyši šuler ­samo šulski chór nawjedowaše.

Portret Łužicy

póndźela, 08. apryla 2024 spisane wot:
Halle nad Solawu (SN). Nakładnistwo Mitteldeutscher Verlag je druhi nakład knihi „Jürgen Matschie – Tief im Osten – Die Lausitz im Wandel 1976-2020“ wudało. Tysac eksemplarow wopřijimaca prěnja edicija, wušła w lěće 2021, bě w běhu jenož dźewjeć měsacow rozebrana. Publikacija wopřijima cyłkownje 150 čorno-běłych fotografijow Jürgena Maćija, dokumentowace procesy změny we Łužicy, kaž tež zahajacy tekst prof. Bernda Lindnera, kulturneho stawiznarja a sociologa z Lipska. Předstajeny bu nowonakład we wobłuku Lipšćanskich knižnych wikow; knihi su mjez druhim w Budyskej Smolerjec kniharni na předań.

Němsko-Serbske ludowe dźiwadło zahaji jutře, sobotu, w 10.50 hodź. předpředań za lětuše lětnje dźiwadło „Spuk unterm Riesenrad“. W 19.30 hodź. předstaji NSLDź samsny dźeń posledni raz hornjoserbsku inscenaciju „Na tamnym boku měsačka – Hercy“ na hłownym jewišću a paralelnje komediju „Die Wunderübung“ w Dźiwadle na hrodźe. Foto: Mirosław Nowotny

Matej Handrik

pjatk, 05. apryla 2024 spisane wot:

5. jutrownika 1864 narodźi so pozdźiši farar a ludowědnik Matej Handrik w Jamnom (Jahmen) pola Klětnoho jako syn bura. Wón studowaše po maturiće ewangelsku teologiju a pola prof. Augusta Leskiena slawistiku w Lipsku a we Wrócławju. 1890 bě dwě lěće pomocny prědar pola fararja Jana Hermana Mrózaka w Budestecach.

Wot lěta 1892 do 1934 bě ze a za serbstwom zasłužbnym fararjom w Slepjanskej wosadźe. Na swojej farje molerjow a wuměłcow Slepjanskeje wosady hospodarješe. Pohosći tež rjad molerjow a wědomostnikow kaž Ludvika Kubu, Willibalda von Schulenburga a dr. Adolfa Černeho, kotřiž so za Slepjanskich Serbow zajimowachu. Handrik bě wot lěta 1886 z čłonom Maćicy Serbskeje a je w Slepom serbstwo a tamnišu narěč zaměrnje spěchował a pomhał zachować. Załoži w Slepom serbske burske towarstwo a bě jeho předsyda. Slědźeše a pisaše wo Rownjanskim buru-spisaćelu Hanzu Njepili a wozjewi tójšto wědomostnych přinoškow wo serbskich stawiznach, ludowědźe a pu­blikowaše w časopisu Maćicy Serb­skeje „Slěpjanska swaŕba (kwas)“ a wo wašnjach a přiwěrkach w jeho wosadźe.

Nowe hrajnišćo a nowe rabaty

štwórtk, 04. apryla 2024 spisane wot:

„Variatio delectat – Wotměna zawjesela“ je tež lětsa hesło Wojerowskich hudźbnych swjedźenskich dnjow. Zapřichodnu njedźelu chcedźa „najstarši wobstajnje wuhotowany hudźbny swjedźeń Sakskeje“ zahajić.

Korla Božidar Křižan

štwórtk, 04. apryla 2024 spisane wot:
Rakečanski farar Korla Božidar Křižan zemrě nahle hakle 37lětny 27. nalětnika před sto lětami w swojej wosadnej wsy. Wón zawostaji młodu wudowu Martu a dźowce Marku a Martu, pozdźišo serbska wyša wučerka a lěkarka. W časopisu Maćicy Serbskeje wozjewi so wobšěrny nekrolog wo aktiwnym Maćicarju a młodym serbskim prócowarju. Wosebje wu­zběhnychu jeho zaměrne skutkowanje jako duchowny za serbstwo a maćeršćinu. Korla Božidar Křižan narodźi so 15. žnjenca 1886 do kublerskeje swójby w Hodźiju. Studowaše w Lipsku teologiju a bě aktiwny čłon tamnišeho towarstwa Sorabija. Korla Božidar Křižan bě po studiju najprjedy sydom lět duchowny w Hućinje a zastupi w tutym času do Maćicy Serbskeje. 1917 powoła so za fararja w Rakec. Křižan podpěraše přikładnje serbske žiwjenje we wosadźe a Rakečanske Do­mowinske towarstwo Lipa. Wón spisa někotre nabožinske spisy a wozjewi rjad swojich prědowanjow w Pomhaj Bóh. 1919 bě so z Marju Martu Wirthec ze znateje burskeje swójby ze Stróže woženił. Z tuteje swójby wuńdźetaj rěčespytnik dr. habil. Pawoł Wirth a superintendent ­Gerhard Wirth. Manfred Laduš

Wirtuelnu wustajeńcu wotewrěli

srjeda, 03. apryla 2024 spisane wot:
„Echa žónskosće – Serbske impresije“ rěka dosć njewšědna wustajeńca pod hołym njebjom, kotraž bu minjenu sobotu na Budyskim Póstowym naměsće wotewrjena. Wosebitosć přehladki je, zo njejsu eksponaty na městnje wustajane, ale zo hodźa so ze šmóratkom abo z tabletom wobdźiwać – wotwisnje wot dźěłoweho systema je ewentuelnje přidatna (darmotna) aplikacija trěbna. Wotpowědny qr-kode je w tamnišim wukładnym kašćiku připrawjeny. Hač do kónca apryla přistupna wustajeńca na tak mjenowanu augmented reality (rozšěrjena realita) specializowaneje wuměłstwoweje iniciatiwy Digital Bohemians wopřijima mólby, grafiki a rysowanki Marion Kwicojc, Boženy Nawka-Kunysz, Hanki Šěnec, Katrin Salmen, Homeiry Mortazavi a Vanessy Nawka. Foto: Hanka Šěnec

Kaž Beatlesy a Czerwone gitary

srjeda, 03. apryla 2024 spisane wot:

Kofej w třoch cyle w znamjenju hudźby před poł lětstotkom

Budyšin (CRM/SN). Hdyž zliči Serbski muzej na zarjadowanju Kofej w třoch wjace hač dwaceći hosći, swědči to wo nadměrnym zajimje. W tydźenju do jutrow poskićichu z aktualneje přičiny bywši Hercy wólnu bjesadu, na kotruž běchu wosebje ći přišli, kotřiž běchu před něhdźe poł lětstotkom wulki čas Beatlesow a dalšich skupin dožiwili. Budyscy młodostni, kuzenkojo Alojs, Maćij, Tomasz Nawka a Měrko Šołta, w 1960tych lětach swój zaměr z elanom zwoprawdźichu, serbsku rejwansku a/abo wólno­časnu hudźbnu skupinu załožić, a to po tehdy načasnym přikładźe. Młodźi ludźo a dalši zahorjeni słuchachu tehdy w šěrokej měrje (w NDR njedowolene) Radio Luxemburg a dalše zapadne sćelaki, ­wosebje aktualnych jendźelskich a dalšich pěstowarjow beatoweho žanra dla. W słowjanskej Pólskej žnějachu Czerwone gitary wosebitu euforiju.

Na nastork kulturnika Jurja Winarja pomjenowa so prěnja serbska band, kotraž měješe bórze kultowy status, Hercy, štož bě politisce mudry rozsud.

nowostki LND