Čłowjek so dźiwa, kak so přitomnostna delnjoserbska literatura dale wuwiwa. Ju wo­bohaćachu dotal na přikład Jurij Koch, Christiana Piniekowa, Fryco Libo, Werner Měškank, Ingrid Hustetojc, Bernd Pittkunings a dalši. Nětko přidruža so jim nowa generacija, kotraž póčnje tež wuspěšnje tworić. Do njeje słuša Jill-Francis Ketlicojc (hlej horjeka), kotraž bě hižo lěta 2020 w Ludowym nakładnistwje Domowina knižce „Wuchack głupack a druge tšojeńka“ (mjeztym je pod titulom „Zaječk hłupačk a druhe powědki“ tež wersija w hornjoserbskim přełožku Jana Měškanka w LND wušła – přispomnjenje redakcije) z powědkami wo zwěrjatach a 2021 „Basnjeca banjawa“ ze žiwymi  štučkami za mjeńše dźěći wo­zjewiła.

Loni wuńdźe jeje prěnička-zběrka basnjow pod jeje lyrikarskim mjenom Źilka w delnjoserbšćinje, do kotrejež zapřija tež někotre swoje basnje w němčinje. Antologiju z titulom „Pyšpot procha“ (Šeptanje procha) lektorizowaše Janka Pěčkec de Lévano. Ilustratorka Isa Bryccyna budźi z modernym pismom a ze skromnej čerwjenej figuru na módrej podłožce z titulnej stronu lóšt do čitanja.

Jutrowne wiki a wubědźowanje

pjatk, 16. februara 2024 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Spěchowanski kruh za serbsku ludowu kulturu zarjaduje kóždolětnje dźesać dnjow po popjelnej srjedźe resp. pjeć tydźenjow do jutrow tradicionalne Serbske jutrowne wiki w Budyskim Serbskim domje. Lětsa pokazuje potajkim 24. a 25. februara „dohromady 45 serbskich a němskich ludowych wuměłcow z Hornjeje, srjedźneje a Delnjeje Łužicy, mjez nimi žony we swojej pyšnej serbskej drasće, kak so typiske serbske jutrowne jejka debja. Lubowarjo tutych drohoćinkow a zajimowani hosćo změja móžnosć, sej z wulkeho wuběrka jutrowne jejka z charakteristiskimi motiwami a barbami kupić“, zarjadowace towarstwo zdźěla.

Zakónči studij „z dobrej porciju groove“

pjatk, 16. februara 2024 spisane wot:
Choćebuz/Lipsk (SN/bn). Delnjołužiska, mjez druhim we wobłuku festiwala „Women in jazz“ a z Němskim rockowym a popowym mytom wuznamjenjena šansoneta Lena Hauptmann zakónči swój studij jazzoweho spěwanja ze zjawnym pruwowanskim koncertom. W minjenych lětach bě so na Lipšćanskej wysokej šuli za hudźbu a dźiwadło „Felix Medelssohn Bartholdy“ pod nawodom Pascal von Wroblewsky a Evelyn Fischer w swojim předmjeće wukmaniła. Z Baršća pochadźaca absolwentka Delnjoserbskeho gymnazija Choćebuz připowědźi „mnohostronski program z jazzom, brazilskej hudźbu a swójskimi kompozicijemi“, do kotrychž je so „za čas studija zalubowała“ resp. kotrež je sama napisała. Program skulojćeja „łaćonskoameriske rytmy a filigrana popowa melodika“, z přinoškami chce wona „multilingualnje mjez serbskej, portugalšćinu a jendźelšćinu so wotměnjejo pop a jazz bjezpo­srědnje do so ćeć dać“. Po jeje słowach jedna so wo „hudźbu, kotraž do wucha dźe; a teksty, wotbłyšćowace stawiznički ze žiwjenja wuměłče, kotraž sej při pisanju žane stilistiske hranicy njestaja“.

Šěsć solistow ze šěsć krajow wuhotowa w Budyšinje wohniwy festiwal

Zawěrno njewšědny wuměłski temperament tući komornohudźbni solisća wuprudźeja: Wiolinistka Franziska Pietsch, w lěće 1969 w Halle nad Solawu narodźena, we wuchodnym Berlinje wukubłana a jako wosebje talentowana a spěchowana hudźbnica wopušći wona swoju NDRsku domiznu a pokročowaše swoju zažnu karjeru w zapadnej Němske; z Tel Aviva pochadźaca cellistiska Hila Karni, japanska pianistka Maki Hayashida, w swojej španiskej domiznje wulce česćeny a tohorunja mjezynarodnje nastajeny pianist Josu de Solaun kaž tež spočatnje w Istanbulu a potom w Němskej wukubłany turkowski bračist Atilla Aldemir. Wot 26. hač do 28. wulkeho róžka wuhotowa tuta horliwa šestka na swjedźenskej žurli Serbskeho muzeja w Budyšinje festiwal „Klasika w zymje“, z kotrymž ze swojej intensitu hudźenja napjate připosłucharstwo jenož njezahori, ale samo wobkuzła.

Budyšin (SN/bn). We wobłuku Budyskich mjedowych tydźenjow je pčołar Günter Sodan z přednoškom „Hadam Bohuchwał Šěrach – přez jeho wědu sta so pčołka z domjacym zwěrjećom“ wčera něhdźe 20 zajimcam na žurli Budyskeho Serbskeho domu aktualny staw swojeho slědźenja wo załožerju moderneho pčołarstwa rozłožił. Hosćićel referata bě župa „Jan Arnošt Smoler“.

Porjedźenka

póndźela, 12. februara 2024 spisane wot:

W přinošku „Hotuja so na jubilejny koncert“, wudaće SN z 6. ferbruara, wo chórowym lěhwje 1. Serbskeje kulturneje brigady: Brigada njebě lětsa kaž zwučene w čěskich Hejnicach/Haindorf w Jězerskich horinach, ale w Hainewaldźe blisko Wulkeho Šunowa, 10 kilometrow wot Žitawy zdalene. Zamołwjamy so za wopačnu informaciju městnosće.

Redakcija SN

„Rubježnik Rumbo – za kulisami dźěćacych stawiznow“ rěka hač do spočatka meje přistupna wustajeńca z twórbami Evy Gaeding (nalěwo), kotraž bu dźensa w Budyskej Serbskej kulturnej informaciji wotewrjena. Na wernisaži předstaji Lubina Hajduk-Veljkovićowa (naprawo) wurězki z dyrdomdejow titulneho rjeka, hudźbnje wobrubi ju skupina Šwintuchi. Foto: SN/Bojan Benić

Arnošt Bohuwěr Jakub

pjatk, 09. februara 2024 spisane wot:
4. februara 1854 zemrě w Budyšinje farar na Michałskej cyrkwi Arnošt Bohuwěr Jakub. Wón, jeho mandźelska, syn Jan, kiž bě profesor a kubłar princow w Drježdźanach, a dalši swójbni su w rownišću na Tuchorju pochowani. Wón bě so 16. małeho róžka 1800 w sprjewinym měsće jako syn korčmarja narodźił. Studowaše w Lipsku teologiju a bě podstarši Serbskeho prědarskeho towarstwa. Po studiju bě duchowny w Lubiju, druhi farar w Njeswačidle, 22 lět farar Michałskeje wosady. Jako tajki podpisa wón 1834 sobu žadanje ewangelskich serbskich fararjow na sakske knježerstwo serbsku wučbu w šulach zaručić. Arnošt Jakub bě jara kraloswěrny a wukonješe sobu censuru serbskeho pismowstwa. Jemu dowolichu tuž statne instancy 1848 zawjedźenje serbskich bohosłužbow w Drježdźanach, kotrež tam něšto lět swjećeše. Jakub słušeše 1847 do sobuzałožerjow Maćicy Serbskeje a bě jeje městopředsyda. 1848 zastupi do Serbskeho rěčenskeho towarstwa, ale ­Wulku próstwu Serbow na krala njepodpisa a wotpokaza tež dalše žadanja ludu.

Wo knihach a kniharni (09.02.24)

pjatk, 09. februara 2024 spisane wot:

Loni krótko do hód je w Ludowym nakładnistwje Domowina wušoł dalši zwjazk w rjedźe „Die sorbische Bibliothek“. W tymle rjedźe wudawa serbske nakładnistwo hižo wot lěta 2000 wobstajnje twórby serbskeho literarneho herbstwa a serbskeje načasneje literatury w němskej rěči. Ze zwjazkom z titlom „Wie ein Mittelpunkt entsteht“ je rozrostł na 12 wudaćow.

Nowy zwjazk je nowum w rjedźe, přetož jedna so prěni raz wo antologiju: wo zběrku prozy z pjera wšelakich awtorow. Do toho su so w zwjazkach stajnje twórby abo přełožki twórbow jeničkeje awtorki abo jeničkeho awtora wozjewjeli, na př. basnje Miny Witkojc abo Jakuba Barta­Ćišinskeho, fabule Handrija Zejlerja, powědki Jurja Kocha abo romany Marje Młynkoweje, Jurja Brězana a Křesćana Krawca.

Drježdźany (SN/bn). Po wobzamknjenju Drježdźanskeje měšćanskeje rady ma so wot lěta 2026 wuhotowanje festiwala „Filmowe nocy při połobskim brjoze“ po cyłej Europje zjawnje wupisać. W tym zwisku njebu najenske zrěčenje z dotalnym organizatorom, towaršnosću z wobmjezowanym rukowanjom PAN Veranstaltungslogistik und Kulturgastronomie, podlěšene. Z předwčerawšim wozjewjenym zjawnym listom a zahajenjom kampanje „Filmowe nocy dyrbja być!“ namołwjeja zarjadowarjo „najwjetšeho europskeho filmoweho a koncertoweho festiwala pod hołym njebjom“ měšćanskich radźićelow, tónle rozsud cofnyć. Frakcija CDU namjet podpěruje.

nowostki LND