Na chaos přihotowani być
Brüssel (dpa/SN). Drama wo wustup Wulkeje Britaniskeje z Europskeje unije traje dale. Wjerškowe zetkanje EU w Brüsselu k tutej wažnej temje njeje wčera wječor žane rozsudne wuslědki wunjesło. Přiwšěm su wobzamknyli, zo z jednanjemi wo zrěčenje mjez EU a Wulkej Britaniskej pokročuja. Byrnjež brexit wšitko přesahował, chcychu dźensa wječor w Brüsselu tež druhe temy wobjednawać, na přikład lěpši škit před internetnymi nadpadami abo rozdźělowanje ćěkancow po Europje.
Zazběh wjerška wěnowaše so wčera brexitej, kiž je 29. měrca 2019 připowědźeny. Njedyrbjeli-li so na zrěčenje dojednać, hrozy hišće samsny dźeń chaos. Jednanja wo zrěčenju pak su tčacy wostali. Hłowne prašenje mjeztym je, kak pomjeznym kontrolam na mjezy mjez Irskej a Sewjernej Irskej zadźěwać. Irska republika je čłon EU, Sewjerna Irska słuša k Wulkej Britaniskej.
Přećiwo Pegidźe demonstrować
Drježdźany (dpa/SN). Hladajo na njedźelu planowane zarjadowanje přećiwo islamej a wukrajnikam so měrjaceho hibanja Pegida składnostnje róčnicy załoženja w Drježdźanach su politiske strony, dźěłarnistwa kaž tež zwjazki a towarstwa k demonstracijam přećiwo hibanju namołwjeli. Pod hesłom „Wutroba město šćuwańcy“ měł z Drježdźan signal wuchadźeć, zo nochcedźa ludźo Pegidźe tón dźeń dróhu přewostajić, rěka w namołwje. Pegida chce so na naměsće při Cyrkwi Našeje knjenje pod hesłom „Štyri lěta spjećowanje“ zhromadźić a je znajmjeńša 4 000 wobdźělnikow přizjewiła. Pegida mobilizuje tydźensce hač do 2 000 wobdźělnikow za swoje „wječorne přechodźowanje“. Hibanje je so minjene lěta radikalizowało a skića mjeztym tež prawicarskoradikalnym skupinam móžnosće sobuskutkowanja.
Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) chce so runje tak kaž Drježdźanski wyši měšćanosta Dirk Hilbert (FDP) na demonstraciji wobdźělić. Protest ma pisany, wótře a měrniwy być.
Škitny status wjelkow změnić
Zhromadna próstwa třoch zwjazkowych krajow w Zwjazkowej radźe
Berlin (SN/MkWj). Sakski ratarski minister Thomas Schmidt (CDU) chce jutře w zwjazkowej radźe w Berlinje porěčeć. Sakska chce tam zhromadnje z Delnjosakskej a Braniborskej dźesać dypkow wopřijacu próstwu zapodać, kotraž měri na změnu wobchadźenja z wjelkami. „Sakska bě prěni zwjazkowy kraj, w kotrymž su so wjelki před wjace hač 20 lětami zaso zadomili. Mjeztym je połojca wšeje krajneje płoniny wot wjelkow wobsydlena“, rěka k tomu z ministerstwa. „Nimale wšědnje dyrbimy powěsće na wědomje brać, zo su ludźo wjelki widźeli abo zo su wjelki zwěrjata zakusali, byrnjež Sakska plahowarjow wužitnych zwěrjatow nastupajo škit přećiwo wjelkam poradźuje a podpěruje. Trjebamy wjace podpěry ze stron Zwjazka, zo bychu ludźo w potrjechenych kónčinach škit družin akceptowali. Byrnjež wažna naležnosć była wjelki škitać, dyrbjał čłowjek dale na prěnim městnje stać. Wěstota je wažniša hač škit družin zwěrjatow.“
Film wabi syły ludźi do kina
Waršawa (dpa/SN). Znjewužiwanje mocy, intrigi a pedofilni duchowni: Wjele diskutowany kinowy film wo njedostatkach w katolskej cyrkwi postara so w Pólskej wo rekord přihladowarjow. Něhdźe tři miliony ludźi je hrajny film, režisera Wojciecha Smarzowskeho „Kler“ w běhu dweju tydźenjow do kinow wabił, pólske medije rozprawjeja. Je to tak najwuspěšniši kinowy zazběh minjenych lětdźesatkow. Nětko chcedźa pólski film w originalu z jendźelskimi podtitulemi tež w někotrych němskich kinach pokazać.
W Pólskej, hdźež je 90 procentow ludnosće katolskeho wěrywuznaća, kontrowersna twórba towaršnosć pači. „Film njeje objektiwny a cyrkej zatamuje“, kulturny minister Piotr Glinski zdźěli. Tež mnozy duchowni reagowachu rozhorjeni. Nimo wšeje kritiki žněje film Smarzowskeho tež chwalbu, samo ze stron duchownych. Film „Kler“ móhł k rozmyslowanju pohnuć, měni něhdyši rěčnik pólskeje biskopskeje konferency Jozef Kloch w sćelaku TVN24. „Hdyž so duchowny w filmje sam spóznaje a přez njón swoje žiwjenje změni, je to tola přewšo pozitiwny efekt“, Kloch rjekny.
To a tamne (18.10.18)
Njewočakowany pjenježny dar štyrjoch milionow je mała francoska gmejna Courville-sur-Eure dóstała. 93lětna něhdyša dźiwadźelnica je sumu swojej ródnej wsy sto kilometrow juhozapadnje Parisa zdźědźiła. Dar je pak z wukazom zwjazany, zo maja pjenjezy za twar dźiwadłoweje žurle nałožić, nowiny rozprawjeja. Gmejnska rada je dar mjeztym přiwzała, kotryž je dwójce tak wysoki kaž cyłolětny etat gmejny.
Wotjězdku awtodróhi blokować dał je měšćanosta nakromneje štwórće Parisa, dokelž njebě městačko Chatenay-Malabry na wobchadnej tafli noweje awtodróhi A 86 naspomnjene. Blokada ma trać, doniž mjeno města na tafli njesteji, měšćanosta nowinarjam rjekny. Wón je sej toho wědomy, zo ma zawrjenje wotjězdki njepřijomne sćěhi za wobydlerjow. „Dźe wo to, ćišć na zamołwitych wukonjeć.“
Prěnje rozmołwy wo koaliciji
Mnichow (dpa/SN). Jenož tři dny po wólbach bayerskeho krajneho sejma su tam dźensa prěnje sonděrowanske rozmołwy zahajili. Dopołdnja zetkaštaj so ministerski prezident Markus Söder (CSU) a předsyda CSU Horst Seehofer ze zastupnikami Swobodnych wolerjow. Popołdnju běchu rozmołwy ze Zelenymi planowane. Bjezposrědnje po tym chcyštaj wozjewić, z kajkej stronu chcyła CSU konkretne koaliciske jednanja zahajić.
Brüssel poskića kompromis
Brüssel/London (dpa/SN). W ćahańcy wo rjadowany wustup Wulkeje Britaniskeje z Europskeje unije su w Brüsselu po informacijach medijow ke kompromisam zwólniwi. Posrědkowar EU Michel Barnier chcył přechodny čas, w kotrymž so tež po wustupje za wobydlerjow a předewzaća ničo njezměni, wo lěto podlěšić. Za to pak dyrbjała premierministerka Theresa May kompromisam w zwadźe wo mjezu k Irskej přizwolić. Statni a knježerstwowi nawodźa čłonskich krajow EU chcychu dźensa w Brüsselu wo tym wuradźować.
Trump hrozy Łaćonskej Americe
Dwurěčne kubłanje dale wulke twarnišćo
Bórkowy (SN/MkWj). Połoženje serbskich rybarjow w Błótach bě jedne z ćežišćow, kotrež měješe Rada za serbske naležnosće Braniborskeje na swojim wčerawšim posedźenju w zetkawanskim centrumje „Miny Witkojc“ w Bórkowach na dnjowym porjedźe. Serbscy rybarjo su wažne towarstwo w župje Delnja Łužica a sobu najstarše serbske rjemjesło scyła, předsyda rady Torsten Mak na naprašowanje SN zdźěli. Hłowny problem rybarjow su kormorany, kotrež w hatach a rěkach wulke škody zawostajeja. Wuskutki njejsu pak jenož ekonomiskeho, ale tež ekologiskeho razu, wšako su rěki takrjec wuprózdnjene. Serbska rada chcyła so nětko na hospodarske a ratarske ministerstwo wobroćić, Mak připowědźi.
W Němskej hladaja pozitiwnje na Europsku uniju
Brüssel (dpa/SN). Najebać dlijace so reformy a přeco hišće njerjadowany wustup Wulkeje Britaniskeje z EU ma wjetšina wobydlerjow Němskeje přewažnje pozitiwny wobraz wo statowym zjednoćenstwje. Štyrjo wot pjeć woprašanych (81 procentow) ma čłonstwo Němskeje za dobru wěc, kaž z dźensa wozjewjeneho woprašowanja Europskeho parlamenta wuchadźa. Po wšej EU sej 62 procentow ludźi statowe zjednoćenstwo chwali. To je telko kaž minjene 25 lět nic. Wulki dźěl Němcow (76 proc.) je nimo toho měnjenja, zo je Němska z čłonstwa w Europskej uniji dotal tójšto wuzbytkowała.
Jenički kraj, w kotrymž su ludźo dospołnje hinašeho měnjenja, je Italska. Tam jenož 42 procentow ludźi sobustawstwo kraja w EU wita.
Hladajo na wólby Europskeho parlamenta klětu w nalěću žada sej kóždy druhi wobydler Němskeje (56 proc.), zo dyrbjała migracija jedna z hłownych temow wólbneho boja być. Tež w druhich krajach su ludźo tutoho měnjenja, w Italskej samo 71 procentow.
To a tamne (17.10.18)
Kamel při zwjazkowej dróze w Čornym lěsu je mnohich šoferow znjeměrnił. Zwěrjo steješe na parkowanišću bjezpo- srědnje při dróze w Freiburgu. „Wobsteješe strach, zo kamel na dróhu poběži“, policija zdźěli. Zwěrjo słušeše do pućowaceho cirkusa, kotryž bě w bliskosći swój stan natwarił. Wobsedźer bě zwěrjo na parkowanišću wotstajił, bjez toho zo by je přiwjazał. Wón bě sej wěsty, zo kamel na dróhu njepoběhnje. Policija jemu přikaza, zwěrjo na druhe městno dowjezć.
Z kolesom z Alaski do Južneje Ameriki dojěł je awstriski ekstremny sportowc Michael Strasser. Při tym je po swójskich informacijach nowy swětowy rekord nastajił. Wón trjebaše za 22 642 kilometrow dołhu čaru 84 dnjow, 11 hodźin a 50 mjeńšin, 15 dnjow mjenje hač při dotalnym rekordźe. Strasser bě minjene lěta hižo podobne wužadanja zmištrował.
Na etat so dojednali
Rom. Italske knježerstwo je so na naćisk za klětuši hospodarski plan dojednało, a kabinet jemu wčera přihłosowaše. Nětko ma komisija EU naćisk pruwować. Je so poradźiło konta sporjadkować a přilubjenja dodźeržeć, zdźěli knježerstwowy šef Guiseppe Conte. Mjezynarodnje wšak žněje italske knježerstwo kritiku, dokelž chce nowozadołženje powjetšić, zo móhło swoje wólbne přilubjenja dodźeržeć.
Racija w běrowach awtotwarca
Rüsselsheim/Berlin. Z Opelom je dalši němski awtotwarc konkretnje podhladny, zo je wotpłuny swojich dieselowych jězdźidłow z dwělomnej software manipulował. Wčera su zastojnicy běrowy awtotwarca w Rüsselsheimje a Kaiserslauternje přepytali, móžneho jebanstwa dla. Kaž zwjazkowe wobchadne ministerstwo zdźěla, dyrbi Opel wjac hač 100 000 dieselowych awtow typow Insignia, Cascada a Zafira wróćowołać, dokelž je w nich njedowolena připrawa k wotpinjenju rjedźenja wotpłunow zatwarjena.
Konsulat přepytali
