Šwikaja rozsud Trumpa
Washington (dpa/SN). Z njewočakowanym cofnjenjom ameriskich wojakow ze sewjerneje Syriskeje je prezident USA Donald Trump žołmu rozhorjenosće zbudźił. Tež z rjadow jeho republikanow jewi so razna kritika. Wodźacy zastupnicy strony Trumpej wumjetuja, zo wón milicu Kurdow YPG na sewjeru Syriskeje přeradźa a žiwjenje wojowarjow hladajo na wočakowanu turkowsku ofensiwu na hrački staja. Trump swój rozsud zakituje, hrožo Turkowskej z konsekwencami, dyrbjała-li wona nječłowjesce jednać.
Ofensiwa přihotowana
Ankara (dpa/SN). Po tym zo su USA swojich wojakow z pomjezneje kónčiny mjez Turkowskej a Syriskej wotćahnyli, je turkowske knježerstwo potwjerdźiło, zo su přihoty ofensiwy w tej kónčinje wotzamknjene. Turkowska je rozsudźena, teroristow sewjernje rěki Euphrat wuhnać, zdźěli rěčnik wonkowneho ministerstwa nowinarjam. Zaměr turkowskeje ofensiwy je milica Kurdow YPG. Wone běchu w boju přećiwo Islamskemu statej wuski zwjazkar USA. Turkowska pak ma milicu YPG za teroristisku organizaciju.
Pyta dale za rozrisanjom
W hessenskim Limburgu je wčera Lkw do wjacorych při ampli čakacych ...
Protest přećiwo dojednanju
Kijew (ČŽ/K/SN). Lědma je ukrainske knježerstwo wobzamknyło ruskorěčnemu Donbasej na wuchodźe kraja prawa awtonomije spožčić, to hibaja so tež hižo nacionalistiske mocy, mějo prócowanja prezidenta Wolodimira Zelenskeho za njeakceptabelne přizwolenja napřećo Ruskej.
W Kijewje wotmě so njedźelu prěnja wulka demonstracija z hesłom „Přestać z kapitulaciju“. Na Naměsće njewotwisnosće, tak mjenowanym Majdanje, zhromadźi so na wšěch 10 000 ludźi, je policija trochowała. „Kapitulacija, ně! Amnestija, ně!“, syły wobdźělnikow wołachu. Transparenty kazachu „Wójna dźe dale“. Pokazowali su tež hesła přećiwo Zelenskemu. „Měr chcemy wšitcy, měr a kapitulacija pak stej dwě wšelakorej wěcy“, rjekny nowinarjam demonstrant, kiž je na Donbasu dwě lěće přećiwo separatistam wojował. „Wozmjemy sej prawo, z bojom pokročować. By-li wójsko jutře wottam cofnyć dyrbjało, bychmy my jeho pozicije přewzali“, warnowaše jedyn z komanderow bataljona dobrowólnikow Ajdar. Tuta zlě wuwołana jednotka je mnohe wójnske złóstnistwa skućiła.
Seehofer pyta za zwjazkarjemi
Luxemburg (dpa/SN). Zwjazkowy nutřkowny minister Horst Seehofer (CSU) chcyše dźensa na zetkanju ze swojimi kolegami Europskeje unije w Luxemburgu zwjazkarjow za swoje přechodne rozrisanje nastupajo rozdźělenje w Srjedźnym morju wuchowanych ćěkancow pytać. Z nutřkownymi ministrami Francoskeje, Malty a Italskeje bě so wón njedawno na prěnje zasady dojednał. Nětko chce dalše kraje zdobyć. Kaž pak ze stron nutřkowneho ministerstwa rěkaše, njejsu wočakowanja přewulke.
Naposledk dyrbjachu wuchowani migranća dny dołho na łódźach čakać, dokelž njesmědźachu łódźe přistawy w Italskej abo na kupje Malta wužiwać. Tamnišej knježerstwje sej žadaštej, zo maja ćěkancow po wšej EU rozdźěla. Seehofer rjekny, zo chcył dwanaće do 14 krajow zdobyć, kotrež bychu migrantow přiwzali. Zwólniwosć druhich čłonow EU pak je snadna. Kraje kaž Madźarska a Pólska nochcedźa scyła žanych ćěkancow. Dalše kraje kaž Grjekska abo Španiska maja so hižo za přećežene.
Zajeća w Londonje a druhdźe
Klimowe protesty we wjacorych města Europy a Awstralskeje přewjedli
Berlin/Amsterdam/London (dpa/SN). K zahajenju klimowych protestow hibanja Extinction Rebellion je policija w Amsterdamje a Londonje tójšto demonstrantow zajała. W Berlinje je policija wčera wječor započała, demonstrantow z Podstupimskeho naměsta wuhnać a jich zašlahanja wotstronić.
Amsterdamska policija zaja něhdźe 50 demonstrantow, kotřiž běchu wažnu dróhu zašlahali a tam stany nastajeli. Z „ciwilnej njeposłušnosću“ chcychu woni knježerstwo nuzować wjace za škit klimy činić, kaž rěčnik demonstrantow medijam zdźěli. Město bě protestnu akciju na tym městnje zakazało.
W Londonje su wobdźělnicy klimoweho protesta nadróžny wobchad britiskeje stolicy nachwilnje zlemili. Wjacore skupiny demonstrantow blokowachu Westminster Bridge a wjacore dróhi knježerstwoweje štwórće. Hižo něšto hodźin po zahajenju akciju je policija wjace hač 20 wobdźělnikow zajała.
To a tamne (08.10.19)
Přesćěhujo jězdźerja elektriskeho rolera je policajske awto w Berlinje do štoma zrazyło a policistka so snadnje zraniła. Zastojnicy chcychu muža kontrolować, kiž bě je swojim jězdźidłom na chódniku po puću, byrnjež to zakazane było. Muž pak njezasta. Jako policisća jeho přesćěhachu, wón padny. Zo njebychu do njeho zajěli, so jemu wuwinychu, při čimž pak do štoma prasnychu. Jězdźer e-scootera jim pěši twochny.
Zwjazkowa policija je w ćahu muža zajała, za kotrymž hižo po wšej Němskej wjacorych njeskutkow dla pytachu. 42lětny bě bjez jězdźenki w ćahu mjez Kölnom a Bonnom po puću. Při kontroli so wón na železnicarku italsce wottorhny. Jako zastojnicy wotćišć porsta přepruwowachu, so njemało dźiwachu: Z Marokka pochadźacy muž bě pod dwanaće wšelakimi mjenami na ćěkańcy.
Žadaja sej zasadne změny
Fridays for future planuje globalny protestny dźeń w sto městach
Berlin (dpa/SN). Hibanje za škit klimy Fridays for future čorno-čerwjenu koaliciju w Berlinje w zjawnym lisće namołwja, wobzamknjeny klimowy paket zasadnje předźěłać. „Ze směrnicowym dokumentom njeignorujeće jeno přeća statysacow młodych ludźi za žiwjenjahód- nym přichodom, ale tež namołwy wědomosće a šěrokich worštow towaršnosće“, rěka w pjatk wozjewjenym spisu. Tón měri so na zwjazkowu kanclerku Angelu Merkel (CDU), na fachowych ministrow klimoweho kabineta kaž tež na stronskich nawodow CDU, CSU a SPD.
Mjenowane hibanje připowědźa zdobom globalny protestny dźeń 29. nowembra. Přewjesć chcedźa jón direktnje do swětoweje klimoweje konferency w Chile wot 2. do 13. decembra. Akcije su we wjace hač sto městach po wšěm swěće planowane, kaž organizatorojo zdźěleja. Nimo klasiskich stawkow su tež „kreatiwne protesty“ předwidźane.
Celibat wotstronić?
Rom (dpa/SN). Z Božej mšu w katedrali swjateho Pětra w Romje započa so wčera Amaconasowa synoda katolskeje cyrkwje. Přichodne tři tydźenje chcedźa biskopja z Južneje Ameriki a druhich kóncow swěta kaž tež rjadnicy a wonkowni fachowcy wo wužadanjach w mjenowanej kónčinje rěčeć. Při tym dźe wo połoženje indigenych ludow kaž tež wo ničenje wobswěta podłu rěki Amaconasa a wo nutřkocyrkwinske naležnosće. Hłowne hesło synody rěka: „Amaconas: Nowe puće za cyrkej a skutkownu ekologiju“. Sylniše pušćenje štomow a hoberske wohenje su w najnowšim času najwjetši tropiski dešćowy lěs do srjedźišća kedźbnosće swětoweho zhromadźenstwa stajili. Bamž Franciskus je hižo před dlěšim časom připowědźił, zo ma bój přećiwo woćoplenju zemje za jedne z ćežišćow swojeho pontifikata. Za to bě lěta 2015 encykliku wozjewił. Hižo do zahajenja synody bě ke kontrowersam wo jeje wobsahach dóšło. Hladajo na pobrachowacych duchownych w Amaconasowej kónčinje běchu namjetowali, indigenych zmandźelenych muži na duchownych wuswjećić.
Zakoń chětro wosłabjeny
Berlin (dpa/SN). Po informacijach medijow je němske zwjazkowe knježerstwo zakoń wo škiće klimy přirunujo z prěnim planowanjom jasnje wosłabiło. W kónčnym naćisku wobswětoweho ministerstwa, kotryž chcedźa srjedu w kabineće wobjednać, njeje hač do lěta 2040 žadyn narodny zaměr wjace definowany zalutować wuhlikowy dioksid. Tež přilubjenje, zo njebudźe Němska hač do lěta 2050 žane klimje škodźace płuny wustorkować, je chětro wosłabjene.
Chudoba dale přiběra
Düsseldorf (dpa/SN). Njerunowaha mjez dochodami w Němskej po zwěsćenju Instituta za hospodarske a socialne slědźenje dale přiběra a bliži so nowemu rekordej. „Dźeń a wjace ludźi je wot chudoby potrjechenych“, institut zwěsća. Podźěl domjacnosćow, kotrež maja mjenje hač 60 procentow přerěznych dochodow a su tuž po płaćiwej hospodarskej definiciji chude, je wot lěta 2010 do 2016 wot 14,2 na 16,7 procentow rozrostł.
Wjace bróni do wukraja
Liči z nowej žołmu ćěkancow
Berlin (dpa/SN). Bjez zhromadneho europskeho napinanja hrozy po měnjenju zwjazkoweho ministra za nutřkowne naležnosće Horsta Seehofera (CSU) hižo bórze nowa žołma ćěkancow. „Dyrbimy swojim europskim partneram při kontroli wonkownych mjezow bóle pomhać. Hdyž to nječinimy, dožiwimy žołmu ćěkancow kaž lěta 2015, snano samo hišće wjetšu“ rjekny Horst Seehofer nowinarjam. Wón bě minjeny tydźeń ze zastupnikami knježerstwow w Ankarje a Athenje rěčał.
Lěhwa ćěkancow na grjekskich kupach na wuchodźe kraja su dospołnje přepjelnjene. Po informacijach pomocneho skutka UNHCR dósta so jenož w prěnich dźewjeć měsacach lěta 35 848 migrantow do Europy, wjace hač cyłe lěto 2018, jako bě jich 32 494 ćěkancow. W Grjekskej liča hač do kónca lěta z dalšimi 25 000 migrantami.
Jutře chcedźa nutřkowni ministrojo Europskeje unije na swojim wjeršku wo migraciji rěčeć a po móžnosći system rozdźělowanja ćěkancow w EU zdźěłać.
