Wo pomnikach

póndźela, 20. meje 2019 spisane wot:
Budyšin (SN). „Serbske pomniki“ rěka nětko w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła nowa kniha Trudle Malinkoweje. Přewodnik po serbskich wopomnišćach nawjazuje na kompendij „Serbske pomniki“ Jurja Młynka z lěta 1965. Tru­dla Malinkowa je tójšto zajimaweho kołowokoło pomnikow, taflow a bustow zezběrała. Wona wěnuje so stawiznam a wuhotowanju jednotliwych pomnikow, předstaja počesćenu wosobu resp. podawki, na kotrež wopomnišćo dopomina. Wjele wobrazow publikaciju skulojća.

Wjace hač 2 500 ludźi z Němskeje, Pólskeje, Nižozemskeje a Ukrainy je so kónc tydźenja na Němskim drastowym swjedźenju w delnjołužiskim Lubinje wobdźěliło. Wjeršk bě wčerawši swjedźenski ćah 70 drastowych skupin. Nimo toho zwosta chwile za zabawu­, kaž za obligatorisku reju „Hanamarja“, tule před hłownym jewišćom. Foto: Michael Helbig

10. festiwal PolkaBeats zahajeny

pjatk, 17. meje 2019 spisane wot:
Mjeztym 10. festiwal PolkaBeats zarjaduja tónle kónc tydźenja w Choćebuzu a dalšich městach Delnjeje Łužicy. Wopytowarjo woblubowaneho zarjadowanja dožiwja tak wjacore skupiny, kotrež tradicionalnu polku z modernymi rytmami beata zwjazuja. Wčera wječor móžachu na Choćebuskim Schillerowym naměsće hižo raz do festiwalneje atmosfery počuchać, mjez druhim ze žonjacej band Huraban z Pólskeje (hlej foto). Jutře chce so Skatapult, jedna z festiwalnych skupin, na drastowym swjedźenju w Lubinje předstajić. Za tydźeń potom wotměje so druhi dźěl festiwala z koncertami we Łukowje, Lubnjowje a Choćebuzu. Foto: Michael Helbig

Cecilija Nawkec

pjatk, 17. meje 2019 spisane wot:
19. meje 1909 narodźi so swójbje Radworskeho wučerja Michała Nawki holčka Cecilija­. Wona bě pozdźišo znata wědoma Serbowka a Sokołka. W lěće 1927 wob­dźěli so w pólskich Dalkach na kursu ludoweje uniwersity. 1929 přebywaše z delegaciju Serbskeho Sokoła na zlěće pólskeho Sokoła w Poznanju. Na foće wo swjedźenskim ćahu kroči Cecilija na čole runja Marce Šołćic a Elzy Janakowej w narodnej drasće. W samsnym lěće při poswjećenju pomnika Korle Awgusta Kocora w Zahorju stej Cecilija a Dora Frajšlagec jeničkej žonje. W katolskej drasće chodźeše čas žiwjenja. Tomu tak bě, jako słužeše fararjej Jurjej Handrikej w Markneukirchenje a w Njebjelčicach. Farar Handrik jako tehdyši městopředsyda Domowiny drje bě na tym „wina“, zo bě Cecilija Nawkec po załoženju Serbskeho zarjada 1948 zamołwita wotrjada za žony. Poslednje lěta žiwjenja bě w starowni swj. Ludmile w Swinjarni. Tam zemrě 18. meje 2002, dźeń do swojich 93. narodnin. Mikławš Krawc

Ideje wotwonka zapřijate

štwórtk, 16. meje 2019 spisane wot:

Dźiwadłowy festiwal „Witajće druhdźe“ z wabjacymi inscenacijemi

Budyšin (SN/MiR). Inscenacija dźiwadłoweje hry „Tři sotry“ po Antonje Čechowje změje dźensa wječor w Budyskim Dźiwadle na hrodźe premjeru. Hač do poslednjeho wokomika je režiserka Bronwyn Tweddle, skutkowaca w transkul­turnym dźěle dźiwadźelenja Budyskeho Thespis-centruma, z hrajerjemi na dramje dźěłała. Do hry su mnozy akterojo zapřijeći, wot młodostneho hač k staršemu protagonistej. Mjez nimi su domoródni a ludźo, kotřiž su sem přićahnyli. „Wšitcy su lajkojo, a róle su wšelako wulke. Tak hodźa so runje zajimcy bjez profesionelneho hrajerskeho pozadka derje zasadźeć“, wona zwuraznja. „Anton Čechow lubkuje w swojej dramje ze starobu swojich figurow spožča jim najwšelakoriše formy wuprajenja.“ Měsacy dołho je Bronwyn Tweddle z hrajerjemi zaměrnje za premjeru zwučowała. Inscenacija njeje po originalu zdźěłana. Ta je akteram skerje zakład. „Hladajo na festiwal ,Witajće druhdźe‘, w kotrehož wobłuku kruch pokazamy, zdźěłachmy tekst, wusměrjacy so na aktualne wuwiće Budyšina.

Wo pućowanju Wenzela Winterberga zhonili

štwórtk, 16. meje 2019 spisane wot:

Wojerecy (SiR/SN). Čěski awtor Jaroslav Rudiš je na Wojerowskim hrodźe njedawno swoju nowu knihu „Winterbergs letzte Reise“ předstajił. Nažel je tójšto městnow na žurli swobodnych wostało. Knihu je Rudiš, kotrehož witaše Mirko Schwanitz, w němskej rěči spisał. Premjera to za Čecha, kiž wo sebi praji, zo je to po połojcy, po tamnej pak Němc.

Křesćan Kulman

štwórtk, 16. meje 2019 spisane wot:
13. meje 1869 zemrě wučer, spisowaćel a kantor Křesćan Kulman po dźěłapołnym žiwjenju za serbstwo a serbske pismowstwo. 14. awgusta 1805 bě so wón w Małej Nydeji pola Wojerec narodźił. Zakónčiwši Delnjowujězdźanski wučerski seminar­ wučerješe najprjedy sydom lět w susodnych Lipinach, najwuchodnišej wsy Łazowskeje wosady. Wot jutrow 1831 hač do smjerće běše wučer a kantor w Delnim Wujězdźe. Wuske zwiski wudźeržowaše z fararjom a basnikom Handrijom Zejlerjom, bě awtor serbskich knihow a zeserbšći tójšto spisow a wučbnicow. 1842 wuda ze Zejlerjom „Krótke kěrluše a spěwarske za serbske šule“ a „Zahrodu kwětkojtu“. Jeho najwuznamniši přełožk bě 1862 ćišćane dyrdomdejske powědančko ze swětoweje literatury „Robinson“. Z jeho pjera su dale wučbnica „Serbsko-němski ABC“, „Jan abo spěwaj a dźěłaj“, we Wojerecach pola jeho bratra Jana ćišćane spisy „Tři njewjesty a štwórta ma kwas“, „Wosebite čisło powěsćow“ a „Serbski wustojny pčołar, abo kak dyrbiš w serbskim kraju pčoły plahować“. Wuda tež zběrku swojich basnjow „Bórčate, kałate a palate čmjeły, wosy a šeršenje“. Wot lěta 1847 bě čłon Maćicy Serbskeje. Manfred Laduš

Jako dirigent so Dieter Kempe na wuměnk rozžohnował – jako komponist dale skutkuje

Po wjace hač štyrjoch lětdźesatkach je Dieter Kempe taktownik na hozdźik pójsnył a so na wuměnk podał. Wjelelětny dirigent a kapałnik najprjedy orchestra Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła a po tym Serbskeho ludoweho ansambla je čas swojeho skutkowanja nje­li­čomne koncerty bjezmała kóždehožkuli žanra z hudźbnikami w najrozdźělni­šich wobsadkach wuměłsce nawjedował. Wob­stajnje je so za to zasadźał serbsku hudźbu šěrić – nastupajo pěstowanje reper­toiroweje literatury runje tak kaž nastu­pajo spěchowanje a předstajenje twórbow načasnych komponistow.

Georg Katzer zemrěł

srjeda, 15. meje 2019 spisane wot:

7. meje zemrě w Berlinje wuznamny komponist Georg Katzer. Narodźił bě 10. januara 1935 w delnjošleskim měsće Habelschwerdt (dźensa Pólska) jako syn konditora.

Wot lěta 1954 do 1959 studowaše Katzer kompoziciju na Wysokej šuli za hudźbu w Berlinje pola Rudolfa Wagnera-Régenyja a Ruth Zechlin, mjezyčasnje tež na Akademiji muziskich wuměłstwow pola Karela Janáčeka w Praze. Wot 1961 do 1963 běše wón z mišterskim šulerjom něhdyšeje Akademije wuměłstwow NDR pola Hannsa Eislera a Leja Spiesa.

Wobšěrny spektrum jeho tworjenja wobsahowaše předewšěm komornu, sinfonisku, wokalnu a jewišćowu hudźbu. Wosebity wuznam měješe wón jako twórc elektroniskeje hudźby. 1986 běše ze sobuzałožerjom prěnjeho elektroniskeho studija NDR. Lěta 1978 wuzwolichu jeho za čłona něhdyšeje Akademije wuměłstwow NDR. Hromadźe z Reinerom Bredemeyerom (1929–1995), Paulom-Heinzom Dittrichom (nar. 1930), Friedrichom Goldmannom (1941–2009) a Friedrichom Schenkerom (1942–2013) słušeše k wu­znamnym twórcam noweje hudźby w bywšej NDR, kotřiž reprezentowachu swój čas srjedźnu generaciju progresiwnych hudźbnikow.

Budyšin/Praha (SN/MiR). Lětuše knižne wiki „Svět knihy“ w Praze běchu za Ludowe nakładnistwo Domowina jara wuspěšne. W běhu štyrjoch dnjow zwěsći LND wulki zajim za cyłotny poskitk a je tuž tež tójšto knihow předało. Nawjedowaca lektorka Janka Pěčkec de Lévano rjekny: „Mějachmy mnohich zajimcow při našim stejnišću. W pomjatku wostał je mi młody muž z Albanskeje, kiž w Liberecu studuje. Wón bě na wikach samych zaměrnje za našim stejnišćom pytał a je sej pola nas tójšto knihow skazał.“

nowostki LND