Wokrjes projekt njepodpěra

wutora, 02. septembera 2025 spisane wot:
Wojerecy (SN). 15 lět hižo zarjaduje towarstwo „Zivilcourage Hoy“ interkultu­relne tydźenje, tak tež lětsa zaso cyły ­september. Pod hesłom „Za to!“ je dohromady 22 zarjadowanjow we Wojerecach a wokolinje planowanych. Mjez nimi ani jedne serbske njeje. Tole drje zaleži na falowacych resursach serbskich towarstwow, měni jedna z hłownych zamołwitych Cindy Paulick w rozmołwje z našim wječornikom. Wona by sej wězo serbski poskitk přała, ale nuzować zarjadowarjo nikoho njemóža. Towarstwa dyrbja so ze swojimi zarjadowanjemi mjenujcy same za interkulturelne tydźenje přizjewić. Prěni raz so lětsa tež Budyski wokrjes na organizaciji interkulturelnych tydźenjow njewobdźěli. Minjene lěta běše społnomócnjena za wukrajnikow stajnje sama zarjadowanja we wobłuku tydźenjow iniciěrowała. Zastojnstwo społnomócnje­neho za wukrajnikow pak bě wokrjesny sejmik na namjet frakcije AfD wotstronił. Z tym njeje tež personalnych resursow za projekt. Cyłkowny program interkulturelnych tydźenjow je pod wozjewjeny. Za někotre poskitki dyrbja so zajimcy dočasnje přizjewić.

Mjeztym 40 lět w nakładnistwje skutkuje

póndźela, 01. septembera 2025 spisane wot:

W Budyskej Smolerjec kniharni dźensa na cyle wosebity jubilej zhladuja. Kniharnica a nawodnica Annett Šołćic mjeztym 40 lět swoje dźěło w Ludowym nakładnistwje Domowina wukonja. „W 9. lětniku je tehdyši wotrjadnik wobłuka rozšěrjenje Beno Kučank w Pančanskej šuli za powołanja w zawodźe wabił“, wona wuswětla. Po wotzamknjenju šule je so rodźena Kašečanka tuž w nakładnistwje přizjewiła, dokelž bě so doma tež stajnje z knihami zaběrała a je w polcach rjadowała. Smolerjec kniharnja tehdy scyła hišće njeeksistowaše. „Knihi předawachmy w druhich kniharnjach“, Annett Šołćic rozprawja. Tam pak njebě dosć městna, zo móhli serbske knihi w dosahacej měrje prezentować. Poskitk nakładnistwa bě wo wjele wjetši. „Na zawodnej zhromadźiznje krótko do přewróta namjetowach swójsku kniharnju zarjadować“, wona rozłoži. Tehdy politiska změna hišće wotwidźeć njebě. Wokoło lěta 1990 njeběchu kniharnje hižo z wobrotom ze serbskimi knihami spokojom. Wulki čas tuž, zo serbske nakładnistwo swójski wobchod załoži. Na Budyskej Pchalekowej bě wotwidźeć, zo tamniša galerija wućehnje.

Župa na festiwalu sobu skutkowała

póndźela, 01. septembera 2025 spisane wot:
Swjedźeń zetkanja z mnohimi narodnosćemi, kotrež w měsće bydla, bě sobotu ­popołdnju wjeršk Staroměšćanskeho festiwala „woda-wuměłstwo-swětło“ w Budyšinje. Serbow zastupowaše Domowinska župa „Jan Arnošt Smoler“. Nowostka při tym bě, zo njewobdźělištej so jenož županka a regionalna rěčnica, ale tež čłonka župneho předsydstwa Marlis Konjechtec (na wobrazu), kotraž z dźěćimi nowolětka pasleše. Kulturnje reprezentowaštej Serbow rejowanskej skupinje „Łužičanka“ a „Łužičanska rapsodija“. Sylneho dešća dla dyrbjachu čłonojo župy hižo po dwěmaj hodźinomaj swoje poskitki zakónčić. Foto: Leńka Thomasowa

Animal farm abo hotowe swinstwo

pjatk, 29. awgusta 2025 spisane wot:

Lipsk (SN). W nakładnistwje Veles je ­přełožk swětoweho klasikarja Georgea Orwella „Animal farm abo hotowe swinstwo“ wušoł. Martin Holanski je knihu přełožił, nowe ilustracije su wot Cho­ćebuskeje wuměłče Siggiko. Dosłowo je literarna wědomostnica Juliane Rehnolt napisała.

Animal farm abo hotowe swinstwo je mudra a napjata stawizna, kotraž pokazuje, kak móc ludźi (abo zwěrjata) přeměnja. Kniha na to dopomina, kak wažnej ciwilna kuraža a kritiske myslenje stej.

Chłóšćenku za wuši a duch je sej wčera wječor něhdźe 40 wopytowarjow Smolerjec kniharnje lubić dało. Tam předstajištaj wudawaćel dr. Friedrich ­Pollack a lektor Michał Nuk njedawno w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłu knihu „Z Prahi do Palestiny“.

Budyšin (SN/WŽ). Nowostka wobsahuje wotpowědnje swojemu podtitlej „reportaže z wichorojtych časow“ serbskeho nowinarja Jurja Wićaza (1899–1974). Po tym zo bě jednaćel LND Syman Pětr Cyž puć publikacije wot ideje hač k atraktiwnje wuhotowanej knize rysował, wzaštaj wudawaćel a lektor přitomnych sobu na wotměnjawe pućowanje po stacijach ­Wićazoweho nowinarskeho žiwjenja.

Tež bjez zwady dobra politiska kniha

štwórtk, 28. awgusta 2025 spisane wot:

Čehodla telko ludźi na wuchodźe Němskeje „zapad“ hidźi a kak so tež tam na „nowej muri“ twari, je wuchadźišćo knihi „Die neue Mauer“, kotrejež awtoraj so z aktualnej swětowej politiku rozestajataj.

Bodo Ramelow běše jenički ministerski prezident w Němskej, kiž njeje studował. Ilko-Sascha Kowalczuk bu wot wažneje nadregionalneje nowiny „punk mjez stawiznarjemi“ mjenowany. Knihi z dialogami hinak myslaceju wo palacych načasnych temach tworja mjeztym žanr. Móžeš jeju za wječornu lekturu sobu do łoža wzać a pluskotacu bjesadu wšědnje dale sćěhować. Dramaturgisce je nakładnistwo C.H. Beck w tutym padźe wšo prawje činiło: Ramelow, zapadnik a zastupjer strony w prawniskim naslědnistwje SED, kotrejež dotal jenički ministerski prezident wón wot 2014 hač do 2024 w Durinskej běše, a Kowalczuk, disident za čas NDR a potom mjez druhim wědomostny sobudźěłaćer zarjada za podłožki stasi a wot najnowšeho poradźowar priwatneho Muzeja NDR w Berlinje – to lubi dosć napjateje kontrowersy.

W Poznanju zeńdźechu so Słowjenjo k zhromadnemu hudźenju

Mjezysłowjanski spěwny wječor wotmě so minjeny pjatk w Poznanju. Organi­zowała bě jón załožba „Mjezynarodny mjezysłowjanski forum“ (InterSlavic ­Linguistics Forum). W centrumje rjaneho pólskeho města (hdźež móžeš sej mjez druhim najstaršu katedralu Pólskeje wobhladać) zeńdźe so pisana skupina ludźi – rěčnicy a wuknjacy mjezysłowjanšćiny a dalši zajimcy z Pólskeje, Čěskeje, Běłoruskeje a Ukrainy. Wječor zahaji student Uniwersity Adama Mickiewicza w Poznanju Roberto Lombino, kotrehož snadź někotři Serbja znaja – před něšto lětami bě wón mjenujcy mjez stipendiatami Załožby za serbski lud a je jedne lěto sorabistiku w Lipsku studował. Knjez Lombino zanjese medley spěwow wot słowjanskeho Balkana hač k serbskemu šlagrej „Palenc“. Při tym sam sebje na akordeonje přewodźeše. Jeho wustupej slědowaše spěwny wječork, za kotryž běchu organizatorojo zběrku spěwow zestajeli, kiž su we wjacorych słowjanskich ludach znate.

Tež moderna hudźba na koncertach

štwórtk, 28. awgusta 2025 spisane wot:

Skupina Astronawt a Milena Wowčerjec lětsa prěni raz nazymski koncert wuhotujetej, a to sobotu, 15. nowembra w Radworju w „Meji“. Kaž projektna managerka Domowiny Kathrin Młynkowa našemu wječornikej praji, je plan lětušich nazymskich koncertow zestajany.

Budyšin (SN/WŽ). Woblubowany rjad zahaji pjatk, 26. septembra, serbski muski chór Delany w kulturnym domje w Salowje. Tomu ma hač do srjedź nowembra dźewjeć koncertow sćěhować. Mjez wuhotowacymi budźe lětsa tójšto młodych, nimo spočatnje mjenowanych na přikład Jan a Helena Brězan-Hejduškec abo Lipki – to je dorost, kiž z chórom Lipa wustupi.

19. rězbarska dźěłarnička

srjeda, 27. awgusta 2025 spisane wot:
Hižo zdaloka słyšiš hamory a piły w Miłočanskej skale. 19. raz přeprošuje mjezy­narodna rězbarska dźěłarnička – lětsa wot 18. do 31. awgusta – wopytowarjow, zo bychu dźěło wuměłcow a wuměłčow z cyłeho swěta wobdźiwali. Dźewjeć wobdźělnikow formuje swoje skulptury ze zornowca, pěskowca abo drjewa. Wopytowarjo móža proces nastaća bjezposrědnje sobu dožiwić a sćěhować. Tak dožiwjeja, kak so hrube bloki krok po kroku do skulpturow přeměnjeja. Njedźelu prezentuja wuměłcy cyły dźeń swoje hotowe dźěła a steja wšitkim zajimcam za prašenja a swójske ­interpretacije k dispoziciji. Foto: SN/Bojan Benić

Mjezynarodny kongres zahajili

srjeda, 27. awgusta 2025 spisane wot:
Paris (SN/bn). Uniwersita Sorbonne w Parisu je wot předwčerawšeho do přichodneje soboty z hosćićelku Mjezynarodneho kongresa slawistow. Tradicionalne, lěta 1929 w Praze zahajene zarjadowanje, přewjeduja w pjećlětnym rytmusu. Stolica Francoskeje wuhotuje mjeztym 17. kongres jako prěnje město zwonka słowjanskeho swěta. Wójny w Ukrainje dla su zetkanje wo dwě lěće přestorčili, čehož dla wopřijima oficialne nadpismo dodawk „extraordinaire“, potajkim „wurjadne“. Mjez něhdźe 900 wobdźělnikami je tež delegacija Serbskeho instituta. Dźensniši program wobsahuje mjez druhim sociolinguistiki přednošk Lenki Šołćic a Tanje Anstatt, z kotrymž přirunatej „połoženje hornjoserbšćiny a pólšćiny jako mjeńšinowej rěči w Němskej“, kaž tež referat Jany Šołći­neje we wobłuku segmenta „Mjeńšina a wjetšina w konteksće słowjanskich rěčow“. Pjatk rozłoži Thomas Menzel, kotryž je zdobom serbski zastupjer w mjezynarodnym komiteju slawistow, zhromadnje z štyrjomi kolegami „Typologiske a kontrastowe slědźenja w gramatice słowjanskich rěčow“.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND