Něhdźe 350 čłonow sakskich powołanskich a hórniskich towarstwow je zhromadnje ze 160 hudźbnikami wčera, 3. adwentnu njedźelu, w Marienbergu hórnisku paradu wuhotowało. Wjeršk bě hórniski ceremoniel před radnicu. Mjez hosćimi bě tež sakski­ ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU). Foto: dpa/Ronald Bonss

Ruska: USA wina na zwrěšćenju zrěčenja INF

póndźela, 16. decembera 2019 spisane wot:

Moskwa (dpa/SN). Ruska ma nowy test balistiskeje rakety USA za dopokaz, zo je Washington wina na zwrěšćenju wažneho wotbrónjenskeho zrěčenja INF. „Smy wospjet rjekli, zo so zjednoćene staty hižo­ dołho na to hotuja, postajenja INF ranić“, zdźěli rěčnik Krjemla Dmitrij Pjeskow minjeny pjatk w Moskwje powěsćerni Tass. „Kaž najnowši test wobkruća, buchu dojednanja na iniciatiwu USA woprawdźe ranjene.“

Po informacijach zakitowanskeho ministerstwa USA su raketu minjeny štwórtk na lětarskim wojerskim zepěranišću Vandenberg na zapadnym pobrjohu kraja mjez San Franciscom a Los Angelesom startowali. Hižo na prěni start rakety spočatk septembra, jenož něšto dnjow po skónčenju wupowědźenskeje doby, bě Moskwa podobnje reagowała. Wona měješe tehdy za dopokazane, zo su USA nowe rakety hižo twarili, jako bě zrěčenje wo jich zakazanju hišće płaćiwe.

Přesłapjenje po klimowym wjeršku

póndźela, 16. decembera 2019 spisane wot:

Madrid/Berlin (dpa/SN). Po snadnych wuslědkach swětoweje klimoweje konferency w Madridźe sej němscy politikarjo žadaja, w boju přećiwo woćoplenju zemje njepopušćić.

Frakciski šef Zelenych w zwjazkowym sejmje Anton Hofreiter rjekny, Němska měła nětko ćim bóle wodźacu rólu w klimowej politice přewzać, „runje, dokelž su wuslědki klimoweho wjerška tak přesłapjace“.

Klimowa aktiwistka Luisa Neubauer je hladajo na wuslědki wjerška přesłapjena, tež přinoška Němskeje dla. W Berlinje njejsu wočiwidnje na žadanja młodźinskeho hibanja Fridays for future a dalšich škitarjow klimy słuchali, rjekny wona powěsćerni dpa. „Smy cyłe lěto wšitko činili, zo bychmy staw wědomosće a zwólniwosć ludźi na dróhu přinjesli. Prašam so, što bychmy hišće činić dyrbjeli?“ Přesłapjena njeje Neubauer jenož wot USA a Brazilskeje, ale předewšěm wot Němskeje a Europskeje unije. Tute kraje móhli dopokazać, „zo su problem zrozumili a zo přewozmu zamołwitosć“.

Fachowcy z wukraja pytani

póndźela, 16. decembera 2019 spisane wot:

Wjerškowe zetkanje w kanclerskim zarjedźe

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je sej wěsta, zo budźe Němska přichodne lěta dale a bóle na to pokazana, zo připućuja fachowcy zwonka Europskeje unije do kraja. Politikarka warnowaše do dźensnišeho wjerškoweho zetkanja ze zastupnikami hospodarstwa w Berlinje před drastiskimi wuskutkami hladajo na pobrachowacych fachowcow w mnohich powołanjach. „Znajemy tójšto rjemjeslnikow, kotřiž zadwělowani za fachowcami pytaja“, rjekny Angela Merkel w swojim tydźenskim widejowym poselstwje. „Tohodla dyrbimy so wo fachowcow starać, hewak so předewzaća druhdźe zasydla, štož wězo tež nochcemy“, wona zwurazni.

1. měrca 2020 budźe nowy zakoń wo zapućowanju fachowcow płaćiwy. Tón ma kwalifikowanym fachowcam zwonka Europskeje unije puć do Němskeje runać. Zastupjerjo zwjazkoweho knježerstwa, krajow, hospodarstwa a dźěłarnistwow schadźowachu so dźensa w kanclerskim zarjedźe. Tam dźěše wo to, kak móhli nowy zakoń spěšnje zeskutkownić a fachowcow prawje bórze do Němskeje nawabić.

Policajska šula ma nětko slědźenski institut

póndźela, 16. decembera 2019 spisane wot:
Rózbork (UM/SN). Na wyšej policajskej šuli w Rózborku su minjeny pjatk Sakski institut za policajske a wěstotne slědźenje załožili. „Zwoprawdźimy dalše poručenje komisije Staigis“, rjekny sakski nutřkowny minister Roland Wöller (CDU). Pod nawodom bywšeho admirala Armina Staigisa dźěłacu komisiju běchu nalěto zasadźili, zo bychu organizaciju a strukturu policajskeho wukubłanja w swobodnym staće přepytowali a wotpowědne pokiwy zdźěłali. Jedne z doporučenjow bě, nimo ryzy wukubłanja tež slědźenje do strukturow policajskeje wyšeje šule zarjadować. „Je tójšto temow, kotrež mamy přeslědźić“, praji prof. Marcel­ Schöne, jedyn z dweju direktorow nowozałoženeho instituta. Jedna z temow je prašenje, hač ma sakska policija problem z prawicarskim ekstremizmom. „Tajke prašenje njeměło so jako nadpad zrozumić, ale jako nastork, so wědomostnje z nim rozestajeć a wotpowědne wotmołwy zdźěłać.“ Minjeny čas drje běchu w Rózborku prašenje hižo rozjimali, wobhladowachu pak to jako „priwatnu naležnosć docentow a studowacych“.

To a tamne (16.12.19)

póndźela, 16. decembera 2019 spisane wot:

Škleńčanu hodownu pyramidu z 5 038 palencowych blešow su w Schleswigsko-Holsteinskej natwarili. Wjace hač 20 muži trjebaše dwaj dnjej, zo bychu 6,50 metrow wysoki twar w Bendorfje we wo­krjesu Rendsburg-Eckernförde zdokonjeli. Ze­zběrali běchu bleše pola hosćencarjow a na wjesnych swjedźenjach. Nětko chcedźa so naprašować, hač maja wuhlady na zapis do Guinnessoweje knihi rekordow.

Pěskowčik je rumpodicha wopytał. Wobaj postrowištaj so sobotu w braniboskim Himmelpforće, hdźež ma rumpodich swoju póstowu filialu. Pěskowčik rozhladowaše so tež po hodownych wikach. Wobaj lubuškaj dźěći swjećitaj lětsa jubilej: Pěskowčik bu w nowembru 60 lět, rumpodich přijimuje mjeztym 35 lět listy dźěći. Tam dochadźeja hodowne přeća dźěći ze wšeho swěta, na kotrež rumpodich swěru wotmołwja.

Staty EU so klimy dla dojednali

pjatk, 13. decembera 2019 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Čłonske staty EU su so minjenu nóc na kompromis škita klimy dla hač do lěta 2050 dojednali. Při tym přizwolichu Pólskej wosebity status. Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) bě spokojom, „hladajo na wobstejnosće“, kaž rjekny. Hłowny zaměr je, hač do lěta 2050 Europu klimje napřećo neutralnu sčinić a škódnym maćiznam w atmosferje zadźěwać. Namjet Čěskeje, atomowu energiju jako „zelenu milinu“ připóznać, su wjacore staty EU wotpokazali.

Hišće tójšto konfliktow

Madrid (dpa/SN). Swětowy klimowy wjeršk w Madridźe je w kónčnej a rozsudnej fazy. Po informacijach wobdźělnikow a wobkedźbowarjow wobsteji pak do dźensa wječor planowaneho zakónčenja konferency hišće tójšto konfliktow. Je tuž móžno, zo wjeršk podlěša. Tak njejsu sej přezjedni, hač móhli hižo nětko nowe klimowe zaměry hač do lěta 2030 wukazać. Po Pariskim klimowym zrěčenju je to hakle klětu planowane.

Ludomordarstwo připóznate

Podstupim (dpa/SN). Budźe so Braniborska z płotami podłu němsko-pólskeje mjezy přećiwo afriskej swinjacej mrětwje škitać? Wo tym móhli po informacijach braniborskeho ministerstwa za škit pře­trjebarjow hišće kónc tydźenja rozsudźić. Dźensa su so fachowcy Zwjazka, Pólskeje a podłu pólskeje mjezy ležacych zwjazkowych krajow zetkali, zo bychu wo tym wuradźowali, kaž ministerka za škit pře­trjebarjow Ursula Nonnemacher (Zeleni) zdźěli. Po tym chcedźa doskónčnje rozsudźić, hač Braniborska płoty nastaji.

Płoty we wobjimje 150 kilometrow je kraj Braniborska hižo wobstarał, rjekny Nonnemacher. K tomu přińdu po jeje słowach wudawki wokrjesow za płoty. Tuchwilu je „dosć materiala“, ministerka praji. 150 000 do 225 000 eurow je kraj za płoty hižo wudał. Mobilne płoty hodźa so spěšnje nastajić a zaso wottwarić. Planowane su zawěry podłu škitnych naprawow přećiwo wulkej wodźe a podłu němsko-pólskeje mjezy.

Johnson wólby jasnje dobył

pjatk, 13. decembera 2019 spisane wot:

London (dpa/SN). Konserwatiwna strona premierministra Borisa Johnsona je wólby parlamenta we Wulke Britaniskej jasnje dobyła a móže nětko planowany wustup kraja z Europskeje unije zwoprawdźić. Konserwatiwni zdobychu sej znajmjeńša 326 z cyłkownje 650 mandatow a tak absolutnu wjetšinu w Delnjej komorje parlamenta. Opoziciska strona Labour dósta runje 199 mandatow. To je najšpatniši wuslědk po lěće 1935. Nawoda opozicije Jeremy Corbyn je swoju poražku při­znał a zdobom připowědźił, zo chcył stronu po přechodnym času wopušćić. Johnson porno tomu rěčeše wo „mócnym mandaće za zwoprawdźenje brexita“, kiž je za 31. januar 2020 předwidźany.

W Šotiskej su tamniši nacionalisća wjetšinu mandatow zdobyli. Woni su mjeztym připowědźili, zo chcyli dalši referendum wo njewotwisnosći kraja přewjesć, zo móhli dale w EU wostać.

To a tamne (13.12.19)

pjatk, 13. decembera 2019 spisane wot:

Premiju dźesać milionow dolarow (nimale dźewjeć milionow eurow) je ameriske předewzaće njewočakowano swojim sobudźěłaćerjam k hodam dariła. Na hodowničce imobilijoweje firmy z Baltimora pře­podachu přistajenym čerwjene listowe wobalki­. Suma wučinješe wot­powědnje słužbnym lětam mjez sto a 270 000 dolarami za něhdźe 200 sobudźěłaćerjow. Šef rozłoži, zo je z dźakownosće jednał, dokelž je firma wažny zaměr docpěła. W dołhich rynkach stejo so přistajeni jemu­ dźakowachu.

Wěrowanski pjeršćeń su sobudźěłaćerjo wólbneho lokala w britiskim Hale Barnsu namakali. Njemało so dźiwachu, jako so tam debjenka z wólbneje urny wukuli. Prawdźepodobnje je so pjeršćeń někomu z porsta sunył, jako bě wčera wólbny lisćik­ za nowy parlament do kašćika tyknył­.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND