Zmužita iniciatiwa

wutora, 16. apryla 2019 spisane wot:
Štó sej dźensa hišće zwěri so zjawnje za to zasadźić, w Srjedźnym morju wuchowanych ćěkancow přiwzać? Debata wo tym je w dalokej měrje womjelkła, a mam zaćišć, zo je to politiskim stronam cyle lube. Zo so ćěkancy w Srjedźnym morju dale tepja, medije jako krótkopowěsć wotbywaja. Nimo toho hotuja so strony w Sakskej, Braniborskej a Durinskej na wólby krajneho sejma. To je iniciatiwa braniborskeje SPD na dobro w Srjedźnym morju wuchowanych ćim zmužićiša. Wšako towaršojo derje wědźa, zo sej z tajkej iniciatiwu wjele dypkow mjez wolerjemi njezdobudźeš. Popularniša je dźensa debata, kotruž je nowa předsydka CDU Annegret Kramp-Karrenbauer nastorčiła: Kak požadarjow azyla spěšnje zaso wotbudźeš? Brani­borscy socialdemokraća wužiwaja porno tomu argument, kotryž by křesćanskim demokratam derje znaty być dyrbjał: Njeń­dźe wo wulkomyslnosć, ale wo ryzy čłowjeskosć. Marko Wjeńka

Budyšin (TW/SN). Pod hesłom „Wójna abo měr: Ruska a zapad – přibliženje“ wotmě so minjenu njedźelu w Budyskim Kamjentnym domje čitanje z awtoromaj dr. Fritzom Pleitgenom a Michailom Šiškinom. Tema bě wulku kedźbnosć zbudźiła a něhdźe sto zajimcow je přišło. Kniha wobeju wupokazaneju fachowcow – Pleitgen bě korespondent mjez druhim w Moskwje, wuchodnym Berlinje a Washingtonje, Šiškin je jenički ruski spisowaćel, kotremuž su wšitke tři wulke literarne myta Ruskeje spožčili – ma njewšědny zakład. Wobaj rysujetaj swój wid, kotryž bazěruje na swójskich nazhonjenjach. Tak nasta na fasety bohaty wobraz aktualneho połoženja.

Do zahajenja čitanja běštaj wobaj hósć wyšeho měšćanosty Budyšina Alexandera Ahrensa. Wón pokaza jimaj Budyske stare město a wopyta z nimaj mjez druhim wopomnišćo Budyšin II. Po tym zapisaštaj so Pleitgen a Šiškin zhromadnje do čestneje knihi Budyšina.

To a tamne (16.04.19)

wutora, 16. apryla 2019 spisane wot:

Mosty a dróhi zaraćili su wobswětowi aktiwisća wčera w Berlinje, Londonje a druhich­ městach, z čimž žadachu sej lěpšu politiku za škit klimy. W Berlinje sydnychu so na sprjewiny móst mjez Friedrichshainom a Kreuzbergom. Po njewuspěšnych jednanjach policisća jich wotnjesechu. W Londonje ležachu demonstranća w pisanych kostimach a z plakatami w ruce na pućach a mostach.

Młode swójby do Braniborskeje nawabić chce tamniše krajne knježerstwo z njewšědnym bydlenskim projektom: Swójby móža měsac dołho w njezwučenych objektach na probu bydlić, na ponowjenym hrodźe, wutwarjenym starym dwórnišću abo w młynje. Hač do 1. meje móža so zajimcy hišće přizjewić. Wuzwolenym skića nimo bydlenja tež wosebity program z wulětami po kraju. Braniborske swójby njesmědźa so bohužel za dowolowy poskitk požadać.

Ćichi pjatk kemši hić

póndźela, 15. apryla 2019 spisane wot:

Wien (B/SN). Awstriski ewangelski biskop Michael Bünker namołwja wěriwych w swojim kraju, ćichi pjatk we wulkej ličbje kemši hić. Pozadk toho je rozsud aw­stri­skeho knježerstwa, wotstronić ćichi pjatk za ewangelsku mjeńšinu wěriwych w Awstriskej jako swjaty dźeń a jón jako wosobinski swjaty dźeń swjećić. Nětko dyrbja ewangelscy křesćenjo pola swojeho dźěłodawarja za to wose­bity dowol­ přizjewić, hdyž chcedźa ćichi pjatk dale swobodne měć. „Za nas ewangelskich wěriwych je ćichi pjatk wosebje wažny“, pisa biskop cyrkwje Augsburgskeho wu­znaća w zjawnym lisće. „Mnohe křiže w zjawnym rumje pokazuja, kak zakorjenjeny ćichi pjatk w našej kulturje je.“

Muzej ma so zaso mošeja stać

Socialdemokraća wólby dobyli

póndźela, 15. apryla 2019 spisane wot:

Helsinki (dpa/SN). Finscy socialdemokraća ze swojim předsydu Anttijom Rinne su wólby parlamenta w kraju dobyli. Po wuličenju wšitkich hłosow dóstanu woni 40 wšěch 200 mandatow parlamenta. Na druhe a třeće městno wuzwolichu ludźo prawicarskopopulistiskej stronje. Dotalny ministerski prezident Juha Sipilä a toho liberalna Centrumowa strona docpěštaj jeno štwórte městno.

Nowe awtorske prawo EU

Luxemburg (dpa/SN). Wjele diskutowana reforma awtorskeho prawa Europskeje unije je dźensa posledni zadźěwk přewinyła. Po tym zo bě Europski parlament předewzaće hižo schwalił, su tež čłonske staty EU z wjetšinu přihłosowali. Tež němske zwjazkowe knježerstwo je z „haj“ hłosowało. Nětko ma kóždy kraj dwě lěće chwile nowe prawidła do narodneho prawa přenjesć. W Němskej běchu raznje přećiwo dźělam reformy protestowali, bojo so internetneje censury.

Zetka so z bamžom

Kretschmer: EU Sakskej pomhała

póndźela, 15. apryla 2019 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) ma hospodarski wuspěch Sakskeje tež za wuslědk pomocy Europskeje unije. To je we wusahowacej měrje k tomu přinošowało, swobodny stat po znowazjednoćenju Němskeje jako slědźenske a industrijne stejnišćo natwarić, rjekny Kretschmer powěsćerni dpa. „Bjez srědkow EU njeby wuwiće Drježdźan na wusahowacy centrum mikroelektroniki abo wuwiće Lipska na logistiske srjedźišćo móžne było. Tež wsy a mjeńše města wot spěchowanja EU profituja. Po informacijach statneje kenclije dósta Sakska wot lěta 1990 wjace hač 20 miliardow eurow z Brüssela. W tuchwilnej spěchowanskej dobje, kotraž traje hač do 2020, je to 2,75 miliardow eurow. Srědki wužiwachu mjez druhim za wuwiće městow, dalekubłanje kaž tež za slědźenje a wědomosć.

Dnja 26. meje su ludźo we wšěch krajach EU namołwjeni, 751 zapósłancow Europskeho parlamenta wolić.

Njewjedra w USA

póndźela, 15. apryla 2019 spisane wot:
Dallas (dpa/SN). Při ćežkich njewjedrach z tornadami, krupami a zapławjenjemi su na juhu USA znajmjeńša tři dźěći žiwjenje přisadźili. W Angelina County na wuchodźe Texasa zemrěštej dwě dźěsći, jako štom na awto padny, w kotrymž běštej wonej ze staršimaj po puću. Dźěsći w starobje wosom a třoch lět běštej nablaku mortwej, kaž lokalne medije rozprawjeja. We West Monroe w susodnym zwjazkowym staće Louisiana je so 13lětny we wulkej wodźe zatepił, informuje sćelak NBC. Dźesatki ludźi su so w Texasu při tornadach zranili.

Kozel na bjezwuhladnym městnje

póndźela, 15. apryla 2019 spisane wot:

Lipsk/Kamjenica (dpa/SN). Delegaća sakskeje Lěwicy su runje tak kaž sakscy Zeleni kónc tydźenja swojich kandidatow za wólby krajneho sejma 1. septembra wuzwolili. Lěwica wupraji so w Lipsku za frakciskeho­ předsydu Rica Gebhardta ­jako načolneho kandidata. 55lětny Gebhardt dósta 77,6 procentow hłosow. Tak móža so po dotalnych woprašowanjach něhdźe 20 mandatow w Sakskim krajnym sejmje nadźijeć.

Tuchwilny zapósłanc Lěwicy w krajnym sejmje, Serb Hajko Kozel, pak nima praktisce žane wuhlady, po přichodnych wólbach hišće raz do parlamenta přińć. Na zjězdźe w Lipsku su jeho na 60. a tak na poslednje městno lisćiny wuzwolili. Jako wažnu přičinu za špatny wuslědk mjenowaše rěčnik Lěwicy w sakskim ­sejmje Marcel Brauman pobrachowacu podpěru Kozelej w jeho Budyskim wo­krjesnym zwjazku.

Sakscy Zeleni su w Kamjenicy zapósłanču Katju Meier a frakciskeho šefa Wolframa Günthera za načolneju kandidatow k wólbam sejma wuzwolili.

Warnuja před populistami

póndźela, 15. apryla 2019 spisane wot:

Zwjazkowy sejm wo róli Europy w swěće debatował

Berlin (dpa/SN). Politikarjo w zwjazkowym sejmje su hladajo na trajnu zwadu brexita dla před tym warnowali, na krizy a socialne napjatosće z nacionalistiskimi refleksami reagować. „Wšón swět widźi, što so stanje, hdyž populistam wěriš“, rjekny načolna kandidatka SPD za wólby Europskeho parlamenta Katarina Barley minjeny pjatk w debaće zwjazkoweho sejma k róli Europy w swěće. Tući nimaja žane wobmyslenja, „wšitko, štož wobsteji, na małe kuski rozbić“, nimaja pak žane zdaće, kak móhli škodu zaso wuporjedźeć. Barley žadaše sej po wšej Europje płaćiwu minimalnu mzdu a přiměrjene dawki za internetne koncerny.

To a tamne (15.04.19)

póndźela, 15. apryla 2019 spisane wot:

Zahrodkoweho palčika, kotryž je bywši zwjazkowy kancler Helmut Schmidt (1918–2015) wosobinsce pomolował, su w Hamburgu za 3 000 eurow přesadźowali. Politikar SPD bě figuru swój čas za beneficnu akciju porjeńšił. Dochody z awkcije chcedźa za přetwar dźěsćownje wužiwać. Palčik ma na hłowje čerwjenu čapku z chorhojčku Němskeje. W prawej ruce dźerži wulki hórniski hamor, lěwu ruku ma do zaka tyknjenu.

Jastwo na předań je w durinskim měsće Gera. Hódnota bywšeje justicneje institucije je na internetnej stronje ležownostneho zarjada z 298 000 eurami za 7 500 kwadratnych metrow podata. Zajimcy dyrbja koncept wužiwanja objekta předpołožić. Jastwo su lěta 2017 zawrěli, po tym zo bě ličba jatych spochi woteběrała. Nimo toho twaritej Sakska a Durinska zhromadne jastwo w Zwickauwje.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND