Ciwilisća ćěkaja do chorownjow

štwórtk, 28. decembera 2023 spisane wot:

Gaza (dpa/SN). Dźesaćitysacy ciwilistow w Gazaskim pasmje su sej po informacijach swětoweje strowotniskeje organizacije WHO před wójnu do chorownjow wućeknyli. W chorowni Shifa a měsće Gazy je so mjeztym 50 000 ludźi zhromadźiło, w spitalu Al-Amal na juhu pasma 14 000, WHO zdźěla. Njewotwisne pruwowanje ličbow njeje móžne. Sobudźěłaćerjo WHO ćeknjenych po swojich móžnosćach ze žiwidłami a lěkami zastaruja.

Erdoğan atakuje Netanjahuwa

Ankara (dpa/SN). Turkowski prezident Recep Tayyip Erdoğan je israelskeho ministerskeho prezidenta Benjamina Netanjahuwa toho postupowanja w Gazaskim pasmje dla raznje kritizował a z Adolfom Hitlerom přirunował. „Što Hitlera a Netajanhuwa hišće rozeznawa“, prašeše so Erdogan w Ankarje. Netanjahu reagowaše hněwny a Erdoğanej wumjetowaše, zo wot němskich nacionalsocialistow morjenych Židow hani.

Lauterbach stawki njezrozumi

Dźěćo ze swojim rolerom w madźarskej stolicy Budapesće při Dunaju, kotryž ma nětko runja druhim rěkam wulku wodu. Štož je před kulisu sławneho twarjenja parlamenta hišće spektakularne, ma we wotležanych wjesnych kónčinach z wulkimi zapławjenjemi mjeztym dramatiske wuskutki. Tež w Němskej přećiwo wuskutkam wulkeje wody wojuja. Na sewjeru su dźensa wjacore sydlišća ewakuowali. Južnje Magdeburga su Pretzienske spušćadło wočinili, zo móhli wulki dźěl wody Łobja wuchodnje stolicy Saksko-Anhaltskeje nimo wjesć a městu tak zapławjenja zalutować. Foto: pa/REUTERS/Marton Monus

Poslednja podpěra Ukrainje

štwórtk, 28. decembera 2023 spisane wot:
Washington/Kijew (dpa/SN). Knježerstwo USA je Ukrainje dalšu wojersku podpěru w hódnoće 225 milionow eurow přewostajiło. Z tym su dotal přizwolene pomocne srědki do dalokeje měry wučerpane. Je to posledni paket w tutym lěće, zdźěla wonkowny minister USA Antony Blinken. Jedna so w prěnim rjedźe wo municiju za mjeńše brónje a za wotwobaranje lětadłow. Blinken rěči wo „rozsudnej pomocy na dobro ukrainskich partnerow při zakitowanju kraja přećiwo ruskej agresiji“. Přichod dalšeje podpěry je chětro njewěsty. Republikanojo USA sej žadaja, zo měł prezident Joe Biden wjace srědkow nałožić, zo móhli južnu mjezu USA lěpje před nawalom migrantow škitać. Dołhož so tole njestanje, dalše srědki za Ukrainu blokuja.

Högl žada sej wěcownu debatu

štwórtk, 28. decembera 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Społnomócnjena zwjazkoweho sejma za naležnosće zwjazkoweje wobory Eva Högl sej žada, w nowym lěće wěcownje wo móžnosćach powšitkowneje słužby w zwjazkowej woborje abo w ciwilnych organizacijach rěčeć. Diskusije měli so wotputać a do směra konkretnych konceptow wotewrěć, rjekny Högl powěsćerni dpa. To wšak njerěka, zo hnydom zaso wobornu winowatosć abo słužbne lěto za towaršnosć wukazaja. „Staru wobornu winowatosć sej nichtó hižo njepřeje. Dźe wo nowe koncepty“, wona rjekny. Wobornu winowatosć bě tehdyši minister za zakitowanje Karl-Theodor zu Guttenberg (CSU) w juliju 2011 po 55 lětach wotstronił.

Zwjazk ratarjow: Jónu hornc přeběži

štwórtk, 28. decembera 2023 spisane wot:

Teltow (dpa/SN). Braniborski zwjazk ratarjow plany lutowanja zwjazkoweho knježerstwa wotpokazuje a budu po nowym lěće přećiwo skrótšenjam protestować. „Jónu hornc přeběži“, rjekny prezident zwjazka ratarjow Hendrik Wendorff powěsćerni dpa. Zwjazkowe knježerstwo chce ratarjam dawkowe lěpšiny pola ratarskeho diesela šmórnyć, zo by deficity w etaće wurunało. Wendorff rjekny: „Dyrbimy z konjacymi zapřahami po polach jězdźić?“ Ratarjo nimaja alternatiwy k dieselej. „Njeznaju žanu syčomłóćawu, kotraž elektrisce jězdźi.“ Ratarjo su na sylne dieselowe mašiny pokazani.

Němski zwjazk ratarjow planuje wot 8. januara protesty přećiwo lutowanskim planam. 15. januara chcedźa so na wulkej demonstraciji w Berlinje zeńć. Tež transportne předewzaća so wobdźěla. Při wšěm chcedźa so ratarjo z politikarjemi dale rozmołwjeć a jim wuwědomić, zo dyrbja ratarjo tež druhdźe tójšto na so wzać. Šmórnjenje dawkowych wolóženjow pola diesela by ratarske zawody přerěznje 5 000 eurow wob lěto płaćiło.

Diskusija njeje zwada

štwórtk, 28. decembera 2023 spisane wot:
Zo bychmy woprawdźe konsens docpěli, dyrbimy so najprjedy sprawnje a wotewrjenje ze swojimi wšelakimi perspektiwami rozestajeć. W Serbach drje wšitcy wo konsensu rěča – hač Domowina, Serbski sejm abo druzy. Ale faktisce dźe wo to, pod hesłom „Žanu zwadu prošu!“ kóždu kontrowersu wobeńć. Bjesada pak debatu njenaruna. To na tym widźimy, zo knježi hladajo na wulke serbske temy hižo lětdźesatki duchowna stagnacija. Jenički pseudokonsens je, zo so mjez sobu na pokoj wostajamy, zo nichtó nikomu do kału njełazy. Hłowna wěcka, zo spěchowanske pjenjezy za wšě koniki dosahaja. Jeli chcemy na samsnej runinje ze wšěmi europskimi ludami žiwi być, trjebamy tež „wulke debaty“, kotrež zhromadne dalewuwiće inspirěruja. W tutym konteksće je „serbska debata“ poskitk, wjac nic. Smy swobodni ludźo w swobodnym kraju – štóž chce sobu činić, njech to čini; štóž nochce, njech tohorunja čini, štož so jemu chce. Marcel Brauman

To a tamne (28.12.23)

štwórtk, 28. decembera 2023 spisane wot:

60 lět bjez jězbneje dowolnosće po puću był je muž w Jendźelskej. Policisća su jeho při kontroli na awtodróze njedaloko sewjerojendźelskeho Prestona lepili. Zastojnikam pokaza muž prastary a dawno wotběžany certifikat, kotryž jemu dowola, z přewodnikom w awće po puću być směć. Nětko dyrbi šofer ze sudniskej skóržbu ličić. Dotalny rekord bě druhi muž loni nastajił: Wón sedźeše 70 lět bjez jězbneje dowolnosće za wodźidłom.

Dwě promilej alkohola w kreji měješe 36lětna wodźerka wosoboweho awta, jako takle wopita w vogtlandskim Auerbachu do parkowaceho awta zrazy. Kaž policija zdźěli, bě žona na napřećiwny bok jězdnje zajěła a tam do awta a do płota prasnyła. Wona so snadnje zrani. Pomocnicy ju ambulantnje zastarachu. Wěcni škodu zražki trochuje policija na nic mjenje hač 28 000 eurow.

Hodowny štom

srjeda, 27. decembera 2023 spisane wot:

Freiburg (B/SN). Křesćenjo mjenowachu hodowny štom spočatnje paradizowy štom, kiž symbolizowaše wućěrjenje Hadama a Jěwy z paradiza. We wšěch kulturach a nabožinach jewi so štom jako symbol žiwjenja a trajna zeleń jako symbol wěčneho žiwjenja. Wot 19. lětstotka so hodowny štom wot adwenta do Swěčk Marije doskónčnje w Europje přesadźi.

Zbožopřeća bamžej

Vatikan (B/SN). K 87. narodninam bamža Franciskusa gratulowachu njedźelu, 17. decembra, mnozy zastupjerjo cyrkwje, politiki kaž tež knježny socialneje stacije swjateje Marty a sto maćerjow ze swojimi dźěćimi, kotrež so tam zastaraja. Statny prezident Sergio Mattarella dźakowaše so bamžej Franciskusej za jeho wobstajne prócowanje „wo měr na swěće a wo postupne wróćenje runowahi mjez čłowjekom a přirodu“.

Hody w Ukrainje

Ruska dwórnišćo wobtřělała

srjeda, 27. decembera 2023 spisane wot:

Cherson (dpa/SN). Rusku je na juhu Ukrainy po informacijach Kijewa dwórnišćo Chersona wobtřělała. Za čas nadpada čakachu tam ciwilisća na swoje ewakuowanje z ćahom, zdźěla ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj. Ličbu mortwych a zranjenych dyrbja hišće zwěsćić. Nětko chcedźa wjace hač sto ciwilistow z busami do wěsćišich kónčin dowjezć. Cherson je stolica kónčiny samsneho mjena na juhu Ukrainy.

Rekordny eksport bróni

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je lětsa eksportej bróni za wjace hač 11,7 miliardow eurow přizwoliło. Dotalny rekord 9,35 miliardow eurow z lěta 2021 běchu hižo srjedź decembra wo wjace hač 25 procentow přetrjechili. Wjace hač třećinu wšěch bróni sćelechu Ukrainje za bój přećiwo ruskej inwaziji. Tole wuchadźa z wotmołwy zwjazkoweho hospodarskeho ministerstwa na naprašowanje Zwjazka Sahry Wagenknecht, kotraž powěsćerni dpa předleži.

Lěkarske praksy měli zawrěć

Wulkeje wody Łobja dla parniki a přewozne łódźe w Drježdźanach tuchwilu njejězdźa. Łódźe su přiwjazali a je prawidłownje kontroluja. Z wočakowanym stawom 6,25 metrow słuša zymska wulka woda Łobja k „normalnej dźěłowej rutinje“, wobchadne zawody zdźěleja. Wčera wječor su šěsć metrow naměrili a třeći warnowanski schodźenk wukazali. Foto: Jürgen Männel

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND