Su fakty přepruwujomne? To je rozsudne prašenje

póndźela, 20. meje 2019 spisane wot:

Rozmołwny rjad Sakske křesło Katolskeje akademije biskopstwa Drježdźany-Mišno bě z 9. zarjadowanjom minjeny pjatk z hosćom w Smochčanskim Domje biskopa Bena. Tema „Kak swobodnje rozprawjeja naše medije?“ pak njeje telko ludźi wabiła, tak zo wostachu mnohe městna njewobsadźene.

Smochćicy (SN/at). Zo přisydnje so Budyski měšćanosta dr. Robert Böhmer (njestronjan) k připowědźenymaj diskutantomaj na Sakske křesło, bě wot moderatora wuprošena reakcija na jeho witanske słowa. Měšćanosta Böhmer wucha- dźeše z toho, zo wostanje zwuraznjena kritika na adresu etablěrowanych medijow podobna. Tak je so temje, kaž sam rjekny, z pozicije „advocatusa diaboli“ zbližił. Rěčnik to, kiž wědomje městno přećiwneje strony zaběra, zo by přećiwne argumenty skónčnje wuwróćił. Tak mjenowaše „swobodne medije“ a „kwalitny nadawk“ w jednym zwisku, potwjerdźi pak, zo postajeja etablěrowane medije „dale lokalne medialne měnjenje“.

Hesło „měrliwa rewolucija“

póndźela, 20. meje 2019 spisane wot:

Magdeburg (B/SN). Hesło „Měrliwa (r)ewolucija“ steji lětsa nad čitanskim rjadom w Magdeburgu. Při tym ma so kritisce hladać na podawki před 30 lětami, ale tež na wuwiće hač do dźensnišeho. Prěni přednošk bě 23. januara wo temje „Politiske łamki“ – štó su namrěwcy měrliweje rewolucije“. Přichodne čitanje je 19. junija „Posledni hasnje swěcu? Lóšt na jutře w cyrkwi – wužadanje a přicpěwanje?“ Přednošować budźe teologa a fyzioterapeut z Würzburga dr. Wunibald Müller. Hłowni moderatorojo rjadu su teologa a nawoda krajneje centrale za politiske kubłanje w Magdeburgu Maik Reichel, teologa a wojowar za wobydlerske prawa Frank Richter a fararka w Magdeburgu Waltraut Zachhuber.

Składuja za Notre-Dame

Prezident parlament rozpušćił

póndźela, 20. meje 2019 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Nowy ukrainski prezident Wolodimir Zelenskij je parlament kraja rozpušćił a nowowólby za dwaj měsacaj wukazał. Bjezposrědnje do toho běchu 41lětneho Zelenskeho jako noweho prezidenta spřisahali. Z nowowólbami su ličili, dokelž nima Zelenskij žanu wjetšinu w parlamenće, zo móhł reformy přesadźić. W swojej narěči připowědźi wón wotwołanje šefa tajneje słužby a generalneho statneho rěčnika. Ministrow knježerstwa wón namołwi wotstupić.

Ćěkancy na kraj přińć směli

Rom (dpa/SN). Přećiwo woli italskeho nutřkowneho ministra Matteja Salvinija su zamołwići přistawneho města Lampedusa 47 migrantam na němskej priwatnej wuchowanskej łodźi „Sea-Watch-3“ dowolili na kraj přińć. „Wjeselimy so, zo ma w Italskej­ wustawa wjace mocy hač minis­ter, kiž mjezynarodne prawo rani“, Sea-Watch internetnje zdźěli. Pomocnu łódź je policija mjeztym sćazała. Salvini bě wuchowanskim łódźam zakazał, jedyn z italskich přistawow wužiwać.

Konferenca wo wuchodźe

Bus na A 9 ćežko znjezbožił

póndźela, 20. meje 2019 spisane wot:
Bad Dürrenberg (dpa/SN). Po njezbožu busa z jednej mortwej a sydom ćežkozranjenymi je awtodróha A 9 wot dźensnišeho ranja zaso wužiwajomna. Rumowanske dźěła běchu po dwanaće hodźinach skónčene, zdźěli rěčnica policije. Přičina njezboža dotal hišće znata njeje. Při znjezboženju busa pola Bad Dürrenberga na krajnej mjezy mjez Sakskej a Saksko-Anhaltskej bě žona žiwjenje přisadźiła. W busu bě 75 ludźi. Mnozy z nich so lochko, někotři ćežko zranichu. Policija po prěnich přepytowanjach z toho wuchadźa, zo bě sej šofer za wodźidłom wu­snył. Bus bě wčera wječor na awtodróze mjez Lipskom a Halle znjezbožił a ćežko wobškodźeny na boku ležo wostał.

Trump Iranej chutnje hrozy

póndźela, 20. meje 2019 spisane wot:
Washington (dpa/SN). W konflikće z Iranom je prezident USA Donald Trump Teheran z jasnymi słowami před eskalaciju warnował. „Hdyž chce Iran wojować, budźe to oficialnje jeho kónc. Njehrožće nihdy wjace zjednoćenym statam!“, pisa Trump w internetnej słužbje Twitter. Do toho bě so komander iranskich rewoluciskich gardow Hussein Salami bojownisce prezentował. Na jednym boku Iran žanu wójnu nochce, wysoki oficěr nowinarjam rjekny. Na tamnym boku so iranscy wojowarjo wojerskeho rozestajenja njeboja. Wojacy USA boja so smjerće, wón twjerdźeše. Tajkeho njepřećela móžeš „lochce přewinyć“. Połoženje w Persiskim zaliwje je wokomiknje chětro napjate. USA Iranej wumjetuja, zo terorizm w regionje podpěruje.

Hłuboka kriza w Awstriskej

póndźela, 20. meje 2019 spisane wot:

Wien (dpa/SN). W Awstriskej so zwada mjez konserwatiwnej ÖVP a prawicarskej FPÖ dale přiwótřa. W zwisku z aferu tajnje nahrawaneho wideja dla je zwjazkowy kancler Sebastian Kurz (ÖVP) za dźensa popołdnju nowinarsku konferencu připowědźił. Powšitkownje z toho wuchadźachu, zo Kurz nutřkowneho ministra Herberta Kickla (FPÖ) ze zastojnstwa pušći. Tak chcył dospołne wujasnjenje podawkow wokoło mjeztym wotstupjenjeho předsydy FPÖ a wicekanclera Heinza-Christiana Strachi zaručić. FPÖ bě hrozyła, zo w tym padźe wšitkich – swojich ministrow z knježerstwa zwoła.

Awstriska tči po wozjewjenju wideja we hłubokej politiskej krizy. Wicekanclera Strachu běchu w juliju 2017 na zetkanju z pozdatnej přiwuznej ruskeho oligarcha tajnje filmowali. Tam bě jej Strache lukratiwne zjawne nadawki přilubił, jeli wólbny bój FPÖ medialnje podpěruje. Za to móhła wona mjez druhim jednu z awstriskich nowin přewzać, zamołwitych žurnalistow wuměnić a rozprawnistwo na dobro FPÖ wusměrić.

Zwostawa hišće tójšto dźěła

póndźela, 20. meje 2019 spisane wot:

Politiske strony maja naležnosće mjeńšin we wólbnym programje (1. dźěl)

Berlin (MkWj/SN). Nimale wšitke politiske strony w Němskej, kotrež nastupja njedźelu, 26. meje, k wólbam Europskeho parlamenta, maja naležnosće narodnych mjeńšin w swojim wólbnym programje a so k nim wuznawaja. To je wuslědk naprašowanja zwjazkowemu nutřkownemu ministerstwu přirjadowaneho mjeńšinoweho sekretariata w Berlinje, zastupowaceho zajimy štyrjoch awtochtonych mjeńšin w Němskej – Łužiskich Serbow, Danow w Južnym Schleswigu, Sintow a Romow kaž tež Frizow.

Mjeńšinowy sekretariat bě so strony woprašał, kak steja k narodnym mjeńšinam, k iniciatiwje Minority Safepack, ke kulturnej a rěčnej mnohotnosći w regionach Europy. A strony su sekretariatej wotpowědne wurězki swojich wólbnych pogramow posrědkowali.

CDU a CSU chcyłoj „na rěčne a kulturne prawa mjeńšin a ludowych skupin w Europje dźiwać a jich domiznu a sy­dlenske rumy škitać. Tohodla zasadźamy so tež za škit a mnohotnosć rěčow w Europje.“

Awstriska jasne znamjo

póndźela, 20. meje 2019 spisane wot:
Zo su medije wony skandalny widejo z awstriskim wicekanclerom Heinzom-Christianom Strachu runje nětko, něšto dnjow do wólbow Europskeho parlamenta wozjewili, mam za dobre. Wuprajenja Strachi na zetkanju z pozdatnej ruskej oligarchku­ njech su wšitkim – runje hišće w prawym wokomiku – jasne znamjo, zo so sprawna demokratija a prawicarski populizm njeznjesetej. Prawicarjo su zwólniwi zasady prawnostatnosće a swobodu medijow woprować, jeno zo móhli móc přewzać. Štóž tajkim mocam swój hłós da, dyrbjał wědźeć, zo sej z wohenjom hrajka. W Sakskej wolimy nazymu nowy krajny sejm. Prawicarskopopulistiska AfD so na to hotuje so z najsylnišej stronu stać, a wuhlady za to njejsu pječa ani tak špatne. Što by to za nas Serbow rěkało, nochcu sej ani wumolować. Potom widźimy, što su jich přilubjenja nastupajo spěchowanje mjeńšin hódne. Awstriska je za to najlěpši přikład. Marko Wjeńka

To a tamne (20.05.19)

póndźela, 20. meje 2019 spisane wot:

Kokoš na hłownej dróze je w pfalcskim Frankenecku zasadźenje policije a wo­hnjoweje wobory zawiniła. Swědk bě wobkedźbował, kak kokoš po dróze błudźi, a wołaše policiju. Zastojnikam, kotřiž chcychu wěstotu ptaka kaž tež nadróž­neho wobchada zaručić, pak so njeporadźi, jeho popadnyć. Hakle přiwołanym wohnjowym wobornikam so to ze­šlachći. Woni dowjezechu kokoš na to do zwěrjatownje.

Cyłe polo truskalcow wotšćipali su paduši w porynsko-pfalcskim Lambsheimje. Policija z toho wuchadźa, zo běchu wjacori skućićeljo na akciji wobdźěleni, a pyta nětko za swědkami. Paduši su w nocy na pjatk­ wjacore jězdźidła wužiwać dyrbjeli, zo móhli rubiznu wottransportować. Snano je něchtó podhladne hibanja wokoło pola truskalcow wobkedźbował. Nastata škoda wučinja 700 eurow.

Poměr mjez gmejnami a wosadami rozjimali

pjatk, 17. meje 2019 spisane wot:

Z wuzwolenymi zarjadowanjemi ­swjeći ewangelska Budyska Michałska wosada lětsa 400. róčnicu wobstaća. Wosadni a hosćo su wčera w Michałskej cyrkwi podi­jowu diskusiju na temu „Cyrkej, město, wsy“ dožiwili.

Budyšin (SN/at). Michałska wosada njeje na město Budyšin wobmjezowana, jej přisłušeja tež wsy w gmejnach Dobru­ša-Huska, Kubšicy a Radwor. A tak bě samo­zrozumliwe, zo z wjesnjanostami a Budyskim měšćanostu prašenja w poměrje mjez cyrkwju a komunami rozjimaja. Za moderatora bě wosada bywšeho katolskeho fararja a wojowarja za wo­bydlerske prawa Franka Richtera zdobyła. Tak sedźeše z třomi katolikami a jednym protestantom tež jedna wosoba – na podiju, kotraž žanej cyrkwi njepřisłuša.

Tróšku prowokatorisce Frank Richter rozmołwu zahaji, mjenujo „zapowědźene znapřećiwjenje pobrachowacu lubosć k blišemu“. Moderator ma „znapřećiwjenje za znamjo respekta“.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND