Reprint Šwjeloweje knihi „Stronine mjena Chóśobuskego wobcerjenja“

Tež w redakciji delnjoserbskeho tydźenika Nowy Casnik, kotryž prěni raz 1848 jako „Bramborski serski Casnik“ wuńdźe, maja mału biblioteku ze wšit­kimi knihami, kotrež tam za wšědne redaktorske dźěło trjebaja. Hłownje su to wšitke starše a nowše słowniki a nimo nich poměrnje tołsta edicija „Die Flur­namen des Kreises Cottbus / Stronine mjena Chóśobuskego wobcerjenja“. Jeje awtor je Bogumił Šwjela, zasłužbny delnjoserbski farar, rěčespytnik, stawiznar, ludowědnik, redaktor a sobuzałožer Domowiny (1873–1948). Hižo jako młodźenc běše kónc 19. lětstotka serbske ležow­nostne mjena w Delnjej Łužicy pilnje zběrać započał. K tomu bě­štaj jeho pohonjałoj prof. Arnošt Muka, znajer a lubowar Delnjeje Łužicy,­ a serbski wučer Hendrich Jordan. W časopisu Maćicy Serbskeje běchu 1913 prěnje wuslědki zběranja wozjewjene. Bogumił Šwjela je to dale wjedł, štož činješe něhdźe poł lět­stot­ka. Bohužel pak njeje dožiwił, zo su wuslědki jeho wobšěrneho a njesprócniweho dźěła jako kniha wušli.

„W Němskej knježitej bjezorientacija a přepjatosć.“ To zwěsća Frankfurtski socialny institut. Hłownje krizowe zjawy dźensniše žiwjenske začuća dominuja. Napjatosće a šmjaty w politice, terorizm, atomowa, klimowa abo migrantska a dalše krizy ludźom strach načinjeja a rubja jim optimizm. Mnozy čakaja na tón wulki wubuch, su zadwělowani abo bědźa so z depresijemi. Dalši čuja so na smjerć chori a hladaja na bórzomny kónc swěta. Někotryžkuli wucychnuje so w socialnej syći a spyta tam swoje strachi abo hidu wotbyć. Wjele ludźi woli radikalne strony, kaž njebychu wědźeli, što činja. Njedožiwjamy jenož chutnu energijowu krizu na fosilne paliwa, ale tež krizu du­šinych resursow. Faluje zakładne ćěriwo žiwjenja, kaž nadźija abo dowěra.

– Bohata kniha k jubilejej ewangelskeje Michałskeje wosady –

K 400. róčnicy wobstaća Budyskeje wo­sady swjateho Michała předpołoži Ludowe nakładnistwo Domowina zjawnosći naročny swjedźenski spis: „St. Michael Bautzen. Kirche – Gemeinde – Dörfer“. Na 275 stronach rozprawja dźesać awtorow a awtorkow wo stawiznach cyrkwinskeho zhromadźenstwa, kotrež bě wot wšeho spočatka přez Serbow postajene. „Serbskosći njeje tu wosebity kapitl wěnowany“, rěka w serbskorěčnym pódlanskim předsłowje, „wopisana pak je wona w nimale kóždym přinošku jako samo­zrozumliwy wobstatk zašłosće a přitomnosće.“ Michałska cyrkej ze swojim farskim domom na tak mjenowanym Serbskim kěrchowje je mjeztym štyri lětstotki duchowne srjedźišćo za ewangelskich křesćanow ze wsow wokoło Budyšina kaž tež z města samoho. To budźe lětsa nazymu wotpowědnje woswjećene.

Słyšće, kajke su to ćežke lěta,

Kotrež tłóča ludźi cyłoh swěta;

Ale hórje njeje žanom, žanom mužej,

hač na kraju wonka chudom, chudom burej,

hač na kraju wonka chudom, chudom burej.

Chudoba je wulka pola ludźi,

ta jich z hłodom často wjele krjudźi;

měli jeno chlěba dosć a sele, sele,

twaroha a butřanki dosć wjele, wjele,

twaroha a butřanki dosć wjele, wjele.

W mlóce jahły wšak su jara rědko,

zemjaki pak kóždy dźeń su nětko.

Jeja, mjaso, bibaski a kulki, kulki

k jědźi lědy swjaty dźeń maš wulki, wulki,

k jědźi lědy swjaty dźeń maš wulki, wulki.