ŠwintuchiJANKAHANKABubliczkiRada synergicaPopsorbenŠtóž ...
JANKAHANKA
Bubliczki
Rada
synergica
Popsorben
Štóž mjezynarodny folklorny festiwal we Łužicy znaje, tón znaje tež Chróšćanski special na dwěmaj statokomaj sobotu wječor. Stajnje zaso sej organizatorojo festiwala na jewišći Zahrodnikec/Grutkec a Wjeselic statokow zajimawe skupiny přeprošuja, kotrež młódši a starši publikum z horcymi rytmami zwjeseluja. Lětsa bě to šěsć cyłkow, a z nich samo štyri serbske. Zo mějachu na jubilejnym 15. festiwalu wosebje serbske hudźbne skupiny swoju šansu, na specialu wustupować, bě hłownej organizatorce, Rejzce Krügerowej, wosebje wažne.
Na Zahrodnikec/Grutkec statoku je skupina Jankahanka program wotewrěła. Hudźbnicy předstajichu mjez druhim spěwy aktualneho albuma. Dokelž bě band dołho pawsěrowała, wjeselachu so přitomni ćim bóle nad naročnymi spěwami, kotrež cyłk z wjele energiju předstaji.
Žiwu ludowu kulturu we Łužicy dožiwili
Festiwalny pjatk: Po tym zo běchu štwórtk tydźenja Mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica“ w Budyšinje zahajili, su skupiny dale po Łužicy ćahnyli. Delnja Łužica bě jich cil. Wobydlerjo a hosćo su tam znowa wjeršk serbskeho kulturneho žiwjenja dožiwili. Tak bě Hochoza stacija folklorneho festiwala. Cyłkownje štyri statoki so lětsa wobdźělichu: Nimo centralneje cyrkwinskeje łuki a susodneje farskeje zahrody wobdźělištej so zaso Ungerojc dwór a statok Bergschlösschen.
Prěni festiwal na bazy nastał
Mjezynarodny folklorny festiwal je lětsa swój 15. jubilej woswjećił. Z wurězkami z nowin z lěta 1995 chcemy na spočatk tohole swjatka zhladować. Na tymle městnje dźakujemy so hłownym akteram Markej Kowarjej, Gabrielej Krawcej, Benej Jurkej, Claudiji Knoblochec, Janje Pětrowej, Tobiasej Ruchej a mnohim dalšim čestnohamtskim pomocnikam, kotřiž su so do nadawka dali, tónle swjedźeń organizować. Wuměnjenja před 30 lětami drje běchu cyle hinaše hač dźensa z pomocu interneta a digitalizacije.
Ideja festiwala zrodźena
Marko Kowar, nawoda přihotowanskeho komiteja: Ideja za tónle swjedźeń je hižo trochu starša. Předewšěm w poslednich lětach běchu serbske lajske skupiny wjele razow we wukraju – wosebje w susodnych słowjanskich krajach. W Smjerdźacej sej loni prajichu, zo by tola rjenje było, hdy by so folklorny festiwal tež w Serbach wuhotował. Tole so nětko stanje. Wšitko hłowne je spřihotowane.
(SN, 16. junija 1995)
Připowědź za I. mjezynarodny folklorny festiwal
Tež w Drježdźanach so za festiwal horja
Na Krawčikec-Kušec dworje je sobotu w programje „W kraju wjesołych dźěći“ nimo łužiskich tež skupina towarstwa Stup dale z Drježdźan sobu skutkowała. Ze Susan Budarjec, organizatorku skupiny, je Weronika Žurowa porěčała.
Kak sće swój program zestajeli?
Prěni raz smy na festiwalu do korony sobu činili. Tehdy rejowachmy k spěwej „Šwórčo, bórčo, šćebotajo“. Naša ideja bě, zo spěw, reju a dźiwadźelenje zwjazamy.
Kak sće přihoty organizowali?
Folkloru z cyłeho swěta dožiwić
Symbol wujednanja a zwjazanosće
Inženjer Bernd Mertingk wopytowarjow hižo dźesać lět po swětowym herbstwje Mužakowski park wodźi
Bernd Mertingk z Běłeje Wody hižo dlěje hač dźesać lět wopytowarjow po parku přewodźa. Druhdy samo 35 króć wob lěto.Něhdźe 800 lět su někotre z dubow stare. „To su najstarše štomy parka. Nadeńdźeće je wosebje na pólskim boku“, powěda Bernd Mertingk z Běłeje Wody. W parku hrabje Pücklera zhladuje 73lětny rodźeny Zhorjelčan rady z Pückleroweho kamjenja do směra noweho hroda. Z dwójneho mosta sej pohlad na knježu horu lubić da. A z ruiny cyrkwje na horje w Mužakowje pućuje wid na pólski bok. „To su najrjeńše wóski, po kotrychž móžeš sej park wobhladać. Hrabi Pücklerej běchu jónkrótne perspektiwy krajiny přewšo wažne“, měni něhdyši inženjer za wódne hospodarstwo. Dźensa je wón wuměnkar a hižo dźesać lět dołho wón za załožbu „Park hrabje Pücklera Mužakow“ wopytowarjow z cyłeho swěta po parku přewodźuje. Wob lěto čini tole hač do 35 razow. Wot lěta 2004 je park wobstatk swětoweho herbstwa UNESCO.
„Je to kaž són, kotryž je so zwoprawdźił …“
Powołanski puć je w Zgorzelecu rodźeneho Jędrzeja Solińskeho do Budyskeho Serbskeho muzeja wjedł
Dr. Jędrzej Soliński dźěła wot lěta 2022 w Budyskim Serbskim muzeju. Kónc lěta 2023 je městno jako kurator za wobłuk kulturne stawizny a literaturu a jako zastupowacy direktor muzeja nastupił. W interviewje z Milanom Pawlikom rozprawja 35lětny Polak mjez druhim nadrobnišo wo přičinach kaž tež připadach, kotrež su jeho do Łužicy dowjedli.
Hdy sće prěni raz wo Serbach słyšał? Kotry zwisk maće k Łužicy?
J. Soliński: Mam pochada dla regionalny zwisk k Hornjej Łužicy. Narodźił sym so w Zgorzelecu. Mój nan pochadźa z wjeski Trójcy w pólskej Łužicy, sydom kilometrow wot Zgorzeleca zdaleneje. Tam z mojej maćerju tehdy bydleše. Moja wowka a sotra nana tam dźensa hišće bydlitej. Wotrostł pak sym w Jelenjej Górje, dokal smy přećahnyli, jako běch něhdźe lěto stary. Wottam pochadźa moja mać. Wo Serbach jako narodnej mjeńšinje sym nadrobnišo w šulskim času na gymnaziju zhonił.
A po maturje sće studował?
Wušiknje zestajana a wulkotnje klinčaca jězba po pophudźbje ...
Skupina Jankahanka je něhdźe dźesać lět po debiće „Zbožo“ swój druhi album „Wokomiki“ wudała. Měšeńcy najwšelakorišich stilow popoweje hudźby je při tym swěrna wostała a někotryžkuli njedostatk prěnički zamó na nowostce wobeńć.
Jako prěnje napadnje wo wjele lěpši cyłkowny sound. Wšitke instrumenty su w sterejowej panoramje runoprawne, skrjeslene gitary smědźa w prawym wokomiku woprawdźity ćišć wukonjeć, bijadło klinči přirodnje a zdźěla samo trochu wutle, štož pak dawno tak njemyli kaž wótre wukiwki we wyšim frekwencowym pasmje na předchadniku. Zdruha tworja spěwy – dohromady je jich ekskluziwnje „Prologa“ dźewjeć – noweje tačele konsistentny cyłk, mjeztym zo titule debita kóždy za sebje drje funguja, ale tež skerje za sebje steja. Střeća so rěčny rytmus tónraz předyrdomdejskich sylabiskich wulětow wzdawa; a reflektowane teksty dótkawaju so towaršnostneje kritiki, wobswětluja realitu scomter raz małkimi, raz wulkimi problemčkami wšědneho dnja a zwaža so zdźěla na politiski teren.
Malešecy 800 lět
Přechodźowanje na serbskich slědach po wsy
Runja Kamjencej, Chrósćicam a dalšim wsam wopominaja Malešecy lětsa 800. róčnicu swojeho prěnjeho naspomnjenja. Hač do prěnjeje połojcy 20. lětstotka bě ludnosć we wsy a wokolinje přewažnje serbska. Dźensa je serbšćina w tamnišich kónčinach nimale dowuklinčała. Někotre slědy serbskosće pak móžeš sej po wsy dundajo wotkryć. Z přechodźowanjom započnješ najlěpje w cyrkwi, kotraž steji srjedź nawsy a je tež wotydźenja wotewrjena.Cyrkej
W Malešecach bě cyrkej stołp serbskosće. Mjez tudyšimi fararjemi bě tójšto wosobinow, kotrež zasłužbnje za serbstwo skutkowachu. Posledni serbski farar wosady bě hač do lěta 1963 Pawoł Albert. Po tym serbske cyrkwinske dźěło hišće přez lětdźesatki dale wjedźechu, spočatnje z kemšemi, pozdźišo z wosadnymi popołdnjemi. Dwójce, 1957 a 1990, běchu Malešecy hosćićel Serbskeho ewangelskeho cyrkwinskeho dnja.
Hosći wulce zahorilia zhromadnosć skrućili
Hižo nazymu 2021 su w Chrósćicach z planowanjemi za lětuši wulki jubilejny swjedźeń składnostnje 800. róčnicy prěnjeho naspomnjenja wsy a wosady započinali. Swjedźenski tydźeń, kotryž běchu srjedu tydźenja zahajili, so nachila a móžemy z połnym prawom zwěsćić: Jara wotměnjawy a naročny program je publikum zahorił – wothłós je fulminantny! Mjeztym tež wěmy, zo je nimale 100 čestnohamtskich pomocnikow z Chrósćic a wokolnych wsow dźeń wote dnja k tomu přinošowało, zo móžachu hosćo njezapomnite wokomiki dožiwić. Wjeršk jubilejneho tydźenja běše bjezdwěla historiski swjedźenski ćah minjenu njedźelu, za kotrymž je wjace hač 600 sobuskutkowacych w 44 wobrazach stawizny a kulturne žiwjenje swojeje gmejny a wosady předstajiło.
