Mjezynarodna poezija w rozdźělnych fasetach

Dienstag, 22. März 2022 geschrieben von:

Budyšin (SN/bn). Swětowy dźeń poezije, w lěće 2 000 wot UNESCO postajeny ­a stajnje 21. měrca woswjećeny z wotmysłom „wjelorakosć kulturny wudobytk rěče a woznam wuznama ertneje tradicije“ wopominać a „interkulturnu wuměnu šěrić“, njebě Budyskim socio-dźiwa­dłowemu Thespis-centrumej jenička přičina, wčera mjezynarodne čitanje wuhotować. Termin je zdobom Mjezynarodny dźeń za přewinjenje rasistiskeje diskriminacije a jedyn z wjerškow Mjezynarodnych tydźenjow přećiwo rasizmej kaž tež wosebity swjatk na Bliskim a Srjedźnym wuchodźe – mjez druhim swjeća Kurdojo, Afghanojo a Iranjenjo z „nouruzom“ spočatk nalěća a noweho lěta. ­W arabskim rumje je datum nimo toho wotpowědnik dnja maćerje.

We wobłuku Łužiskeho literarneho dopołdnja je wčera Jaroslav Rudiš w Budyskim Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle čitał. Wón je jedyn z najwuspěšnišich na­šočasnych čěskich spisowaćelow a bu jako mjez Němskej a Čěskej mosty twarjacy ze Zwjazkowym zasłužbowym křižom wuznamjenjeny. Lětsa dósta Myto Karela ­Čapeka. W swojej nowej knize „Gebrauchsanweisung fürs Zugreisen“ Rudiš čitarjow na literarnu jězbu po europskim kontinenće sobu bjerje. Město Budyšin hraje rólu w dźěćatstwje a młodźinje awtora a tak tež w nowostce. Mnozy su sej knihi Jaroslava ­Rudiša po čitanju signować dali. Foto: Maćij Bulank

Muzeje a digitalizacija

Montag, 21. März 2022 geschrieben von:

Wojerecy (SN/CoR). Lětuše lětne schadźowanje Sakskeho zwjazka muzejow wotmě so wot minjeneje soboty hač do dźensnišeho na Wojerowskim hrodźe. Nimo hosćićelskeho stej so wobdźělnikam sobotu tež Wojerowski Zusowy kompjuterowy a Běłowodźanski škleńčerski muzej předstajiłoj. Na wčerawšim dnju eksursijow su zastupjerjo muzealnych zarjadnišćow mjez druhim Čornochołmčanski Krabatowy młyn wopytali.

W srjedźišću fachowych přednoškow steješe dźensa tema „Muzeje a digitalna komunikacija“. „Digitalizacija přiběra, mnohe muzeje pak nimaja hišće wotpowědnu infrastrukturu a personal, zo móhli syć za sebje wužiwać. Chcemy na zeńdźenju na potenciale skedźbnić, kak móža pod ćežkimi wuměnjenjemi tež małe muzeje internetnje komunikować“, wu­zběhny předsydka Sakskeho zwjazka muzejow dr. Sabine Wolfram. Ministerka za kulturu Barbara Klepsch (CDU) skedźbni na wuspěšny sakski spěchowanski projekt, kotryž je k tomu přinošował, zo je dźensa wjace hač 90 muzejow z nimale 300 zběrkami a 25 000 objektami na krajnej digitalnej platformje za zběrki zastupjene.

Myta za knihi mjez rěčemi

Freitag, 18. März 2022 geschrieben von:

Lipsk (SN/CoR). Myto Lipšćanskich knižnych wikow 2022 su wčera w třoch kategorijach přepodali. W beletristice bu w Israelu rodźeny a dźensa w Berlinje bydlacy Tomer Gardi za knihu „Eine runde Sache“ wuznamjenjeny. W njej wopisuje jězbu dweju wuměłcow. Prěni dźěl romana charakterizuja kumštna rěč, „złamana němčina“ ze swójskej ortografiju a sado­twar. Druhi dźěl je z hebrejšćiny přełoženy. „Gardi hraje sej runje tak wuměłsce kaž chroble ze zwučenosćemi a wočakowanjemi na roman, wosebje na němskorěčny“, rěka we wopodstatnjenju juryje.

W kategoriji wěcna literatura dósta Uljana Wolf myto za knihu „Etymologischer Gossip – Essays und Reden“. W njej pisa awtorka – sama renoměrowana ­přełožowarka a basnica – „na přewšo kompleksne wašnje“ wo přełožowanju lyriki. Počesćena za přełožk z francošćiny do němčiny bu Anne Weber za knihu „Nevermore“ Cécile Wajsbrot. Kniha sama zaběra so z přełožkom jendźelskeho romana Virginije Woolf do francošćiny.

Myto Lipšćanskich knižnych wikow, kotrež je z dohromady 60 000 eurami dotěrowane, spožčeja wot lěta 2005.

Jurij Handrik

Freitag, 18. März 2022 geschrieben von:
11. měrca 1897 narodźi so pozdźiši wob-lubowany farar a narodowc Jurij Handrik do korčmarskeje swójby w Jaseńcy. Wón bě chowanc Serbskeho seminara a studowaše teologiju w Praze a Fuldźe. 11. nowembra 1923 na měšnika wuswjećeny bě wón dwanaće lět kapłan, mjez druhim w Ralbicach, Radworju, Budyšinje a Chrósćicach, wot 1935 do 1946 farar w Markneukirchenje. Po nawróće fararješe hač do smjerće 17. septembra 1963 w Njebjelčicach. Bě předsyda Praskeje Serbowki a podstarši serbskeho studentstwa. Za lajsku dźiwadłowu skupinu ródneje wsy pisaše a přełožowaše hry, na přikład „Rubježnicy na horje Marijanski Chołm“. Dale pisaše wjele za Katolski Posoł, tež powědančka, wo serbskej narodnej drasće a wo stawiznach Serbskeho seminara. Jako duchowny bě za swoje wu­razne prědowanja a za swój hłuboki ludowy humor znaty a w ludźe woblubowany. Po nawróće ­do Łužicy angažowaše so sylnje za ­po­- wójnske dźěło Domowiny, hač do 1954 bě tři lěta městopředsyda Domowiny. Jako so Domowinske wjednistwo sylnišo na stronu SED koncentrowaše, je wón jenož hišće we wjesnej skupinje Domowiny sobu ­dźěłał. Manfred Laduš

Šulerske dźiwadłoznowa startuje

Donnerstag, 17. März 2022 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Mjeztym 16. króć je Budyske Němsko-Serbske ludowe dźiwa­dło wčera zhromadnje z hornjołužiskimi nakładnistwami na nowinarsku konferencu přeprosyło. Tradiciju zhromadneje zjawneje prezentacije do – lětsa wotprajenych – Lipšćanskich knižnych wikow a do swětoweho dnja šulerskeho dźi­wadła bě 2017 zemrěty nakładnik dr. Frank Stübner załožił, wuzběhny intendant NSLDź Lutz Hillmann.

Smy palace so swětleška w sapacym morju stawiznow

Donnerstag, 17. März 2022 geschrieben von:

Drježdźany (cry/SN). Na wječor solidarity staj znaty spisowaćel Łužicy Benedikt Dyrlich a Drježdźanske serbske towarstwo Stup dale přeprosyłoj a so na někotrych pisacych nadźijałoj. Přišło je jich wjace, hač ma žurla Drježdźanskeho Ericha Kästneroweho Domu za literaturu městnow. Problem su derje rozrisali, wusyłajo čitanje w dalšej stwě přez widejo – dźakowano wersěrowanemu personalej Wile Augustin a „knjeza domu“ Michaela G. Fritza.

Měnjate žiwjenje zapopadnyli

Donnerstag, 17. März 2022 geschrieben von:
Nowa wustajeńca „Dorfleben“ Braniborskeho krajneho muzeja za moderne wuměłstwo předstaja fotografije wot časa 1970tych lět hač do dźensnišeho w Choćebuskej Dieselowej milinarni. Tež Thomas Kläber a Jürgen Maćij (wotlěwa) staj z wobrazami zastupjenaj, Maćij mjez druhim z wobšěrnej twórbu „Groźišćo – rozpołčena wjes, 1985–2018“. Wobrazy dohromady dźesać fotografow wotbłyšćuja wšědne dźěłowe a swójbne žiwjenje. Hraještej-li w 1970- a1980tych lětach zhromadne žiwjenje a swjećenje wulku rólu, pokazuja po politiskim přewróće nastate fota radikalne towaršnostne změny. Hač do 29. meje je přehladka přistupna. Foto: Michael Helbig

Pódla być je wšitko!

Dienstag, 15. März 2022 geschrieben von:
Wot palčika hač k hobrej, tak móžeće sej předstajić wobraz, kotryž nastawa, ručež mysliš na wobdźělnikow castinga za projekt „Z TOBU – Bohu swjećene lěto“. Tam steješe sobotu sydomlětna holčka pódla 14lětneho hólčeca a wobaj spěwaštaj jednu stupnicu po druhej z wotpohladom, směć we wulkim chórje sobu spěwać. Zwoprědka wšak bě jasne, zo su wuměnjenja dźěći a młodostnych cyle wšelakore. Ći jedni běchu bojazliwi a tuž zwuki nimale njesłyšane tworjachu, pola dalšich zaso so hłós runje na nowu runinu wuwiwa. A přiwšěm mějachu wšitcy samsny zaměr: Chcedźa na powabnym projekće pódla być. A to je rozsudne! Štož pak je mi přewšo wažne, wšojedne hač je kóždy zynk „do čorneho trjechił“ – wočiwidny a začuwajomny je sylny socialny aspekt, kotryž tajki nabožno-narodny projekt wuprudźa: Ani palčik ani hober nima zboka stać – kóždy je witany. To je tón rozsudny rozdźěl porno mnohim nam dotal znatym projektam. Milenka Rječcyna

120 dźěći stupnicu spěwało

Dienstag, 15. März 2022 geschrieben von:

Chrósćicy (SN/MiR). Na wšě 120 dźěći je minjenu sobotu dopołdnja na Chróšćanskej farje předspěwało. Wone chcedźa pódla być, hdyž předstaja w oktobrje na jewišću „Jednoty“ produkciju serbskeho dušepastyrstwa za dźěći a młodźinu „Z TOBU – Bohu swjećene lěto“. A to njeběchu ani wšitcy, kotřiž chcedźa sobu činić. Dohromady bě so nimale 140 zajimcow přizjewiło. „Ći, kotřiž njejsu dźensa pódla być móhli, dóstanu přiwšěm składnosć, swój spěwny talent dopokazać. Dokładny termin chcemy staršim přichodne dny zdźělić“, rozłoži hłowna organizatorka z dekanatneho dušepastyrstwa Sabina Lanzyna. „Smy překwapjeni, zo so telko dźěći ­a młodostnych wo to prócuje na projekće pódla być. Wěmy pako, zo njebudu wšitcy w chórje sobu spěwać móc. Chcemy přiwšěm telko dźěći kaž móžno zapřijeć. Wšako budu na jewišću tež hrajerjo bjez konkretneje róle trěbni. Pytani su starši šulerjo, kotřiž chcyli za kameru stać a předstajenja nahrawać, a mnozy budu rejować.“

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND