Kak powitam ja tebje

Donnerstag, 23. Dezember 2021 geschrieben von:

Kak powitam ja tebje,

mój Jezu najlubši?

Kak zapomnju ja sebje,

će dźeržu w’ wutrobje?

Mój Jezu, swěć mi z hnadu,

zo tebje lubo mam;

mój Jezu, daj mi radu,

zo tebi chwalbu dam.

Twój Cion tebi palmy,

hdźež ty dźeš, nasćele,

a ja chcu spěwać psalmy

a rjenje chwalić će.

Njech wutroba ći kćěje

a njech će lubuje;

hdyž lubosć dušu hrěje,

rad wona česći će.

Ty sy mi swěru pomhał

ze wšeje žałosće,

mi ćěło z dušu wumóhł

ze wšelkej’ stysknosće.

Ja běch wšo prawo zhubił

we twojim kralestwje,

ty pak sy hnadu slubił,

mi dariš wjesele.

Paul Gerhardt 1653,

přeł. Spěwarske 1741

Zymska zemja

Donnerstag, 23. Dezember 2021 geschrieben von:
Marja Kubašec

Z běłym sněhom zawodźeta

zemja słódce drěmoce,

pod lodom je wusła rěka,

sony soni nalětnje.

W ćichim wětrje zehrawaja

tysac běłych hwězdźičkow,

z mróćelow so šěrych saja

miliony sněženkow.

Zwonow zwuki zynča, brinča

třepotajo přez pola,

do wutrobow z wěžow klinča

zynki měra, pokoja.

čitanski wurězk z knihi Hodownikowanje, LND 2014

Dr. Jan Grólmus

Donnerstag, 23. Dezember 2021 geschrieben von:
23. hodownika 1851 narodźi so pozdźiši wučer a šulski direktor dr. Jan Grólmus ratar­skej swójbje w Radworju. Wuchodźiwši tachantsku šulu w Budyšinje studowaše wón wot lěta 1866 do 1871 na Katolskim wučerskim seminarje sprjewineho města. Tři lěta bě pomocny wučer w Drježdźanach a Budyšinje. Wot 1874 studowaše na Lipšćanskej uniwersiće a promowowaše 1876 na doktora filo­zo­fije. 17 lět wučerješe na Budyskim Katolskim wučerskim seminarje a skutkowaše tež aktiwnje jako předsyda Serbskeje bjesady města. 1893 powołachu dr. Grólmusa za direktora 1. katolskeje šule w Lipsku. W běhu jeho zasłužbneho skutkowanja hač do lěta 1914 nastachu w Lipsku­ tři dalše katolske šule. Jeho jako pozdźiša antifašistiska wojowarka a žurnalistka znata dźowka dr. Marja Gról­musec narodźi so swójbje 1894 w Lipsku. Wot lěta 1879 bě dr. Grólmus swěrny Maćicar. W Lipsku bě 1893 zhromadnje z fararjom Handrijom Dučmanom Serbske blido załožił. Strowotnych přičin dla poda so 1914 dočasnje na wuměnk a přesydli so zaso do ródneho Radworja. Tam bě sej domske natwarić dał. 17. wulkeho róžka 1924 wón zemrě. Manfred Laduš

Nowa CD wušła

Mittwoch, 22. Dezember 2021 geschrieben von:
Budyšin (SN). Hišće w prawym času do hód předleži nowa CD „Rjana Łužica – Rědna Łužyca – Lausitz, schönes Land“, kotruž je Załožba za serbski lud wudała. Na zynkonošaku je serbska hymna w hornjoserbskej, delnjoserbskej a němskej wersiji. Nahrawali su nowe wobdźěłanje Oksany Weingardt za mały komorny orchester ze studentami Drježdźanskeje Wysokeje šule za hudźbu „Carl Maria von Weber“ a z dalšimi hudźbnikami. Jako spěwar-solist je słyšeć Gerald Schön. CD pak nima serbsku hymnu jenož dokumentować, ale ma tež do spěwanja pohnuć; tak namaka zajimc na njej tež instrumentalnu wariantu. Zynkonošak je mjez druhim w Budyskej Smolerjec kniharni a přez shop LND pod: na předań.

Wojuja wo financnu podpěru

Dienstag, 21. Dezember 2021 geschrieben von:

Sakska statna ministerka za kulturu a turizm Barbara Klepsch (CDU) a Sakske krajne zjednoćenstwo w Němskim jewišćowym towarstwje žadatej sej wot Zwjazka zawěsćenja za wupad w zjawnych kulturnych institucijach.

Drježdźany (SN/CoR). Sakska kulturna ministerka Barbara Klepsch a předsyda Sakskeho krajneho zjednoćenstwa w Němskim jewišćowym towarstwje Lutz Hillmann wojujetaj wo financnu podpěru zjawnych kulturnych institucijow přez Zwjazk. Wonaj žadataj sej zawěsćenja za wupad we wosebitym fondsu kultury Zwjazka tež za zjawnje financowane zarjadnišća, kaž su to statne a komunalne dźiwadła a muzeje.

Sawrije Wjelkowa

Dienstag, 21. Dezember 2021 geschrieben von:
Berlin (SN/bn). Najnowša kniha nakładnistwa Berlinartbooks ze stolicy Němskeje „Aus einem Land vor unserer Zeit – Die Kinder von Kleinwelka“ je wotnětka na předań. Wobrazowy zwjazk wotbłyšćuje z dohromady 90 zdźěla čornoběłymi fotgrafijemi a wobšěrnym esejom stawizny Małowjelkowskeho parka sawrijow wot lěta 1978 do 1999. Zestajałoj staj knihu wědomostnica a publicistka Janne Gärtner a žurnalistka Anne Waak, kotrymajž běchu wopytowarjo parka za to­ wuběr swojich fotow přewostajili. Publikacija płaći 15 eurow a hodźi so w kóždej kniharni kaž tež online skazać.

Jan Awgust Sykora

Montag, 20. Dezember 2021 geschrieben von:
19. hodownika 1921 zemrě w Biskopicach farar Jan Awgust Sykora, posledni serbski duchowny w Smělnej (Schmölln) na kromje tehdyšeho serbskeho sydlenskeho ruma. Wón bě so 27. požnjenca 1835 w Malešecach do nahladneje burskeje swójby narodźił. Po maturiće na Budyskim gymnaziju studowaše w Lipsku ewangelsku teologiju a bě zastupowacy senior tam­nišeho Serbskeho prědarskeho towarstwa. Wot lěta 1863 do 1899 wón w Smělnej wuspěšnje fararješe. Podawši so na wuměnk přesydli so do Biskopic, hdźež w swójskim domje bydleše. Na zahrodźe wuměnkarskeho statoka dopomina kamjeń na njeho. A při Smělnjanskim Božim domje skedźbnja pomjatny kamjeń na zasłužbneho serbskeho duchowneho. Sykora bě tež wobšěrnu nabožnu literaturu pisał. Z jeho pjera su 1877 ćišćana kniha wo Mar­tinje Lutheru, zběrka „Trójniki“ a „Kłosy a zornjatka“. Wo „Trójnikach“ nasta zwada, kritik­i dla Sykora 1886 z Maćicy Serbskeje wustupi, kotrejž bě 25 lět přisłušał. Přełožił bě tohorunja „Lěkečanski stary wučer a jeho syn“. Najznaćiše literarne dźěło Sykory běchu jeho dopomnjenki „W Malešecach před 100 lětami“, kotrež su tež w němskej a jendźelskej rěči wušli.

Wo knihach a kniharni (17.12.21)

Freitag, 17. Dezember 2021 geschrieben von:

Kaž je so lěto 2021 započało, tak podobnje so tež kónči. Turbulentnje a překwapjace so wone nachila. Smy zbožowni, zo je­ so nam přiwšěm poradźiło swoje nadaw­ki jako Ludowe nakładnistwo Domowina spjelnić. Mjez homeofficeom a karantenu smy knihi lektorizowali, nowiny a časopisy pjelnili, knihi a wabjenske materialije wudawali. Operatiwnje dyrbjachmy jednać, jako su roznošowarjo Serbskich Nowin abo šoferojo transportneje firmy wupadnyli. Běchmy wjeseli, zo móžachmy nalěto našu Smolerjec kniharnju zaso wotewrěć. Hišće bóle pak so radowachmy, jako smědźachmy w kniharni a druhdźe zaso zarjadowanja přewjesć.

Njehibać so přećiwo wětřikej

Donnerstag, 16. Dezember 2021 geschrieben von:

Psychiater Bertrand Piccard wě, kak ze strachami wobchadźeć

„Sternstunde Philosophie“, pod tymle hesłom nadeńdźeće darmotnje poskićenu widejowu seriju w mediatece telewizije 3sat, kaž tež na Youtubu sćelaka SRF. Za hesłom chowa so wjele zajimawych rozmołwow k najwšelakorišim prašenjam žiwjenja a aktualnym podawkam. Rozmołwy su stajnje z hinašej wosobu abo skupinu ludźi.

W awgusće 1818 předa Jan Jurij Matka-Mütterlein swoje knjejstwo Mały Wosyk z Njeradecami a Nowym Dworom z hospodarskim inwentarom a poddanymi subrektorej Budyskeho gymnazija C.F. Barthej za 40 600 toleri. Kupił bě knjejstwo 1782, po tym zo bě je hižo tři lěta dołho jako najenk wobhospodarjał, za 22 000 toleri, potajkim wo něšto wjac hač połojcu. W měsće zasłužeše tehdy wuwučeny muler něhdźe 70, dnjowy dźěłaćer 50 tolerjow na lěto.

Z předawanskim zrěčenjom wučini sej Mütterlein hišće wšelake wuměnjenja. Tak wuwza wšě meble, kotrež w hrodźiku do hospodarskeho inwentara njesłušachu, składowane žně z předchadźaceho lěta kaž tež wšón palenc, piwo a butru na składźe. Dale zrezerwowa sej wšitke hač do swj. Michała (29. septembra) dołžene wotedawki, njezapłaćene kupne dawki (pjeć procentow płaćizny kupjeneje žiwnosće, takrjec „dawk za nabyće ležownosće“) a dalše pjenježne žadanja na swojich něhdyšich poddanow.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND