Zběrka prozy
Takrjec jako předsłód za klětu planowany pólsko-němski ...
Knižna premjera Pratyje 2022
Škódow (HA/SN). Po dobrej tradiciji je Ludowe nakładnistwo Domowina swoju najnowšu a aktualnu delnjoserbsku ediciju na wosebitym zarjadowanju zjawnosći prezentowało. Předstajili su njedawno Serbsku pratyju za lěto 2022, kotraž je hižo wot kónca septembra na předań. Wupytali su za literarnu premjeru dwurěčnu wjes Škódow jako dźěl města Choćebuza. Zajim za zarjadowanje bě jara wulki. Přisamom 60 ludźi bě do Škodowskeho wjesneho hosćenca přichwatało. Mjez nimi běchu we wulkej ličbje tež čłonki tamnišeho tradiciskeho towarstwa Škódow/Depsk, kotrež přisłuša hižo něšto lět Domowinskej župje Delnja Łužica. Towarstwo bě mjez swojimi čłonami mócnje za to wabiło, so na zetkanju z redakciju Pratyje wobdźělić. A tak su so někotre žony na česć zarjadowanja serbsku drastu zhotowali.
Kak so problem wěstoty twori
Na zjawny přednošk bě Serbski institut za wčera do Budyskeho Kamjentneho domu přeprosył. Wichora a wupadnjenych ćahow dla pak su zarjadowanje pod hesłom „Region njewěstoty? Podkarpatská Rus 1918–1938 a wěstotne diskursy w historiskim slědźenju wo mjeńšinach“ krótkodobnje do interneta přepołožili.
Budyšin (SN/CoR). Kak jara nas historiske diskursy wo wěstoće tež dźensa hišće zaběraja, na to skedźbni moderatorka dr. Dr. Jana Piňosová w zwisku z diskusiju wo Bismarckowym pomniku w Budyšinje: „Móžne přizamknjenje Łužicy k Čěskosłowakskej hač dodźensa w pomjatku němskeho wobydlerstwa skutkuje.“
Z korjenjemi do přichoda
Wo lawdacijomaj a dźaknymaj narěčomaj na spožčenju Myta Ćišinskeho
Myto Ćišinskeho je najwyše wuznamjenjenje, kotrež Załožba za serbski lud w dwulětnym rytmusu zasłužbnym wosobinam resp. institucijam za wusahowace skutkowanje na polu serbskeje kultury, wuměłstwa a/abo wědomosće spožča. Lětsa je kuratorij, tuchwilu zestajany z dohromady wosom čłonkow a čłonow Domowiny, Maćicy Serbskeje, Zwjazka serbskich wuměłcow, Zwjazka serbskich spěwarskich towarstwow a Serbskeho šulskeho towarstwa, Budyskimaj mandźelskimaj Trudli a Janej Malinkec hłowne a Pančičansko-Kukowskimaj mandźelskimaj Jadwize a Fabianej Kaulfürstec spěchowanske myto přiznała, dotěrowane z 12 000 resp. 4 000 eurami. We wobłuku swjatočnosće minjenu sobotu su lawreatam wuznamjenjeni na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja přepodali.
Za serbsku rěč a kulturu so zahorił
Hubert Demus pochadźa z Waršawy. Tam je na gymnaziju mjez druhim němčinu wuknył. Wulki zajim pak wuwi młody Polak za słowjanske rěče, runje tak kaž za kulturu a towaršnosć srjedźneje Europy a Balkana. Započało bě so wšitko před štyrjomi lětami, jako započa wón makedonšćinu wuknyć a so za kraj dale a bóle horješe. Rěč je sej Hubert Demus cyle sam přiswojił a ju dźensa běžnje nałožuje. Mjeztym tež serbochorwatšćinu derje wobknježi. Lěto wob lěto jězdźi na Balkan, zo by nawuknjene rěče tam nałožował kaž tohorunja ludźi a kulturu bliže zeznał.
Serbscy brigadnicy w Juhosłowjanskej
W septembrje a oktobrje před 75 lětami dźěłaše štyrnaće čłonow Serbskeje młodźiny jako dobrowólna brigada při powójnskim nowonatwarje w Juhosłowjanskej. Woni su železnisku čaru z Brčka do Banovićija we wotležanej kónčinje Bosniskeje sobu twarili. 62 000 młodostnych ze wšěch republikow Juhosłowjanskeje a dwaceći mjezynarodnych brigadow z mnohich krajow, na přikład Čěskosłowakskeje, Bołharskeje a Awstriskeje, bě tam zasadźenych. Serbska brigada pod komandantom Janom Nalijom z Małeho Wjelkowa bě jenička ze sowjetskeho wobsadniskeho pasma w Němskej. Jan Nalij bě syn 1887 w Židźinom rodźeneho pismikistajerja w Smolerjec knihićišćerni a ludoweho spisowaćela samsneho mjena. Poskitk předsydy Ericha Honeckera, z młodeje, 3. měrca 1946 załoženeje Swobodneje němskeje młodźiny brigadu dobrowólnikow za twar železniskeje čary pósłać, knježerstwo Juhosłowjanskeje wotpokaza. Wone nochcyše žanu pomoc wot młodostnych, kotřiž běchu snadź sami abo jich bratřa abo nanojo přećiwo Juhosłowjanskej wojowali abo Hitlerskej młodźinje přisłušeli.
Štyri serbske prapremjery po „połčasu“
Choćebuz (SN/bn). Z koncertom „Hudźba za štyrjoch“, w kotrehož wobłuku je Choćebuski smyčkowy kwartet Armonia minjenu njedźelu twórby mjez druhim Franka Petzolda, Ulricha Pogody, Jana Pawoła Nagela a Bernda Weinreicha w Braniborskim krajnym muzeju za moderne wuměłstwo Choćebuz předstajił, poda so 47. Choćebuska hudźbna nazyma takrjec do połčasa. Přichodne zarjadowanje budźe mjenujcy hakle 7. nowembra. Potom chcedźa čłonki a čłonojo Klarinetoweho kwinteta Berlin w Bórkowskej cyrkwi „Hudźbu ze stareho a noweho časa“ prezentować.
Slědowacej koncertaj stej ze serbskeho wida wosebje zajimawej. Pod hesłom „Hudźba z klasiki a moderny“ zaklinča wjacore prapremjery w njewšědnej wobsadce. Trio vocalis Choćebuz, wobstejacy z fletistki Dagmar Klauk, klarinetista Martina Funka a Bastiana Brewinga na fagoće, chcedźa 13. nowembra w Módłejskej (Madlow) cyrkwi mjez druhim nowej kompoziciji Jana Cyža a Ulricha Pogody prěni raz hrać.
Załožba je třiceći
19. oktobra 1991 běchu zamołwići Zwjazka, Kraja Braniborskeje a Swobodneho stata Sakskeje we Łazowskej cyrkwi zakład za nastaće Załožby za serbski lud połožili. To podpisachu tam mjenujcy zastupnica Zwjazka Angela Merkel – wona bě tehdy zwjazkowa ministerka za žony a młodźinu –, tehdyšej ministerski prezident Sakskeje Kurt Biedenkopf (wobaj CDU) a ministerski prezident Braniborskeje Manfred Stolpe (SPD) wukaz wo prawnisce njesamostatnej Załožbje za serbski lud. Z tym woni přilubichu, Serbow při zachowanju a wuwiwanju maćeršćiny, kultury kaž tež swojich nałožkow a tradicijow podpěrać. Tak je so dźensniša załožba takrjec „narodźiła“. Porjadnje dźěłać započała je wona w aprylu 1992. 28. awgusta 1998 bu potom w Slepom statne zrěčenje wo wutworjenju Załožby za serbski lud podpisane.
K třicećinam so załožba sama wobdari. Wot dźensnišeho je jeje nowy kanal na Instagramje zarjadowany. W nim a po dalšich digitalnych pućach chce institucija z krótkimi widejemi swójske stawizny, sobudźěłaćerjow kaž tež swoje skutkowanje předstajić. Janek Wowčer
Mjeńšiny a migranća towaršnosć wobohaćeja a wudospołnjeja
Wosebita wustajeńca „5 x Němska po cyłym swěće“ pokazuje wšědny dźeń potomnikow něhdy z Němskeje wupućowanych, tworjacych w nowej domiznje dźensa mjeńšiny na cyłkownje pjeć kontinentach. Zhromadnu přehladku Goethoweho instituta a Serbskeho muzeja Budyšin su wčera tudy wotewrěli.
