Wjeselo při nahrawanju měli

Montag, 10. Januar 2022 geschrieben von:
Wokalna skupina Serbski młodźinski oktet je wčera w Drježdźanskim Ballroom­studiju tři nowe title nahrawała. Na basnje spisowaćela Bena Budarja bě Měrćin Weclich spěwy skomponował, a Johannes Gerstengarbe je hudźbnje wobdźěła. Hudźbu nahrawali su čłonojo po cyłej Europje znateje Drježdźanskeje kapały Banda Internationale, kotrejež hudźbny stil da so mjez brasom a swětowej hudźbu zarja­dować. Na mjezynarodnym folklornym festiwalu 2017 bě kapała hosći na Chró­šćanskim Wjeselic dworje wulce zahoriła. Produkciju štučkow „Heja“, „Da, da, da“ a „Wjelbowančka“ bě sćelak MDR, Serbski rozhłós Weclichec hudźbnemu nakład­nistwu do nadawka dał. Foto: Jan Mikol

Porjedźenka

Montag, 10. Januar 2022 geschrieben von:
We wudaću młodźinskeje přiłohi Serbskich Nowin minjeny pjatk je so redak­ciji zmylk stał. W přinošku „Rozmołwa z akterami“ na druhej stronje smy mylnje wopačny wobraz wozjewili. Na małych fotach nad přinoškom njeje jako třeća Lydija­ Matikec widźeć, ale Marie-Luise Matješkec. Prosymy wo wodaće. Redakcija SN

Jan Radyserb-Wjela

Freitag, 07. Januar 2022 geschrieben von:

8. wulkeho róžka 1822 narodźi so pozdźiši wučer, basnik a spisowaćel Jan Radyserb-Wjela na Židowje pola Budyšina swójbje skałarja. Z 13 lětami wuchodźi wón ludowu šulu a sta so z kruwarjom pola burow. Budyski farar Michałskeje wosady Arnošt Bohuwěr Jakub poruči jemu studij wučerstwa a přihotowaše jeho na preparandu za wopyt Krajnostawskeho wučerskeho seminara w Budyšinje. Wot lěta 1842 wučerješe Wjela najprjedy w Chanecach pola Hodźija, w Bórku, a wot 1852 hač do 1889 bě hłowny wučer na Židowje.

Radyserb-Wjela słušeše do aktiwnych wučerjow-spěchowarjow serbskeho wo­zrodźenja a demokratow w byrgarsko-demokratiskej rewoluciji 1848/1849, kaž běchu to tež Korla Awgust Kocor, Jan Bartko a Jan Bohuwěr Mučink. Wjela bě Maćicu Serbsku 1847 sobu załožił a Serbske burske towarstwo w Bórku. Zhromadnje z Janom Bartkom bě 1848 redaktor doprědkarskeho časopisa Serbski Nowinkar. Wot lěta 1868 podawaše wučbu serbšćiny na Budyskim gymnaziju, wot 1881 do 1895 bě předsyda centralneho Serbskeho spěwneho towarstwa Lumir. Wot 1896 bě čestny čłon Maćicy Serbskeje.

Fotowy kalender

Donnerstag, 06. Januar 2022 geschrieben von:
Flensburg (SN/bn). Federalistiska unija europskich narodnych mjeńšin (FUEN) prezentuje spočatk kóždeho lěta swój wosebity FUEN-fotokalender. Ćežišćo lětušeho wudaća je moderne molerstwo wuměłčow a wuměłcow ze wšelakich krajow a kónčin kontinenta. W januarje pokazuja starodawny, mjeztym změny klimy dla pak rědki nałožk smykanskich wubědźowanjow pola Zapadnych Frizow. Dalše přinoški su mjez druhim wobrazy Ladinjanow, Retoromanow a Aromunow. Nimo mólbow wopřijima kalender informacije wo jednotliwych mjeńšinach a kak su wone we FUEN organizowane kaž tež wo wuměłcach.

Brězan francosce

Mittwoch, 05. Januar 2022 geschrieben von:
Paris (DŠ/SN). Pod titlom „Krabat ou La mé­tamorphose du monde“ je kónc decembra 2021 w Pariskim „Domje Eu­ropa a Wuchod“ („Maison d’Europe et d’Orient“) dramatizowana warianta Brězanoweho „Krabata“ z lěta 2004 wušła. Jedna so wo skrótšenu wersiju romana „Krabat oder Die Verwandlung der Welt“ (1976), kiž bě awtor jako poslednju twórbu předpołožił a kotruž su jeho wnučkojo 2006 w samonakładźe z pomocu Budyskeje ćišćernje Heinricha Schleppersa wozjewili. 76stronsku ediciju je slawist Jean Kudela iniciěrował a přełožił. Předsłowo spisa Dietrich Šołta z Budyšina.

Bóle zawrjeny hač wotewrjeny był

Mittwoch, 05. Januar 2022 geschrieben von:

Serbski muzej Budyšin zhladuje na druhu­ lětnu bilancu w dobje korona­­pan­demije. Statistika lěta 2021 je znowa sylnje wobwliwowana přez wobmjezowane wotewrjenske časy.

Budyšin (SN/CoR). Wjac zawrjenych hač wotewrjenych dnjow a wotpowědnje ma­ła­ ličba wopytowarjow a zarjadowanjow – tak hodźi so bilanca Budyskeho Serbskeho muzeja 2021 skrótka wopisać. Dohromady 192 dnjow běchu durje muzeja zawrjene a jeno 173 dnjow wotewrjene. W času wot 27. meje do 14. nowembra je ně­hdźe 4 470 ludźi muzej a 370 dalše zarjadowanja wopytało. Cyłkownje 61 zarja­dowanjow su loni w muzeju wotměli. Tři wosebite wustajeńcy běchu tam w běhu lěta widźeć: „Barby daliny – Słowjenski moler Ante Trstenjak a Łužiscy Serbja“, „Machot časa. Wot běłeho k čornemu – rysowanki a grafiske łopjena Ma­je­ Nageloweje“ a „5 x Němska po wšěm swěće“, kotruž hišće hač do kónca februara pokazuja.

Kreatiwnje digitalnje dźěłać ju wabi

Mittwoch, 05. Januar 2022 geschrieben von:

Štóž newsletter wot Ludoweho nakładnistwa Domowina dóstawa, ju hižo znaje, znajmjeńša je hižo póštu wot njeje dóstał. Wšako je Jadwiga Šołćic w domje LND wučomnica na překupču za e-commerce, a jako tajka je hižo dwójce teksty za informaciski list LND wuhotowała, wobrazy a teksty zestajała a jako news­letter rozpósłała. „Wužaduje mje tak pisać, zo to čitarja a čitarku narěči a zajim­ za knihu budźi“, 20lětna měni.

Kóždy móže přinošować

Mittwoch, 05. Januar 2022 geschrieben von:
Čitam-li, kelko wohroženych rěčow na swěće je, myslu stajnje tež na serbšćinu. Zjaw, zo su předewšěm małe rěče wohrožene, njeje žane potajnstwo. Byrnjež často wo tym rěčeli, zo so situacija nastupajo rěče jara spěšnje měnja, njesměli při­tom­nosć wuspinkować. Kóždy jednotliwc móže wšědnje a w kóždej situaciji k zachowanju rěče přinošować a na swójske wašnje wužadanju wotpowědować. Wuchadźišćo toho pak je dopóznaće, kelko bohatstwa ze swojej maćeršćinu mamy a kelko smy sami zwólniwi swojim potomnikam dale dawać? Jako raz we wukraju wosobje wo Serbach powědach a wo tym, što naš lud wučinja a što za zachowanje rěče činimy, mi wona rjekny, zo nima naše połoženje za lochke. Při wšěch ćežach pak je widźeć, kak žiwa naša maćeršćina je. W rozmołwje sej wo­spjet wuwědomich, kelko lěpšin ze swojeje maćeršćiny mamy a kelko zajima za nju zwonka Łužicy wobsteji. To wšak často tak njewidźimy. Tuž ju zhromadnje zachowajmy. Jan Bogusz

Pola prezidenta byli

Mittwoch, 05. Januar 2022 geschrieben von:
5. januara 1922 měješe 110 wosobow wo­při­jaca delegacija Serbow česć, być na Praskim hrodźe z hosćom prezidenta młodeje Čěskosłowakskeje republiki Tomáša Garriguea Masaryka. Cyłk spěwarjow a spě­war­kow bě so dźeń po Nowym lěće z Budyšina z ćahom na jězbu do stolicy ČSR podał a bě najprjedy zhromadnje z chórom Hlaholom koncertaj ze zahorjenym publikumom wuhotował. Na awdiency na swjedźenskej žurli dźakowaše so nawoda wuprawy Jurij Słodeńk čěskemu ludej a prezidentej Masarykej „za wšu nam Serbam skićenu pomoc“. 13lětna Cecilija Nawkec přepoda hosćićelej kwěćel a přednjese hrónčko ze słowami: „Sławny knježe prezidento! Jako ta najmłódša ja Wam horstku kwětkow přepodawam. To je znamjo dźaka za wšo, štož Wy dokonjał sće za nas. Njezapomńće nihdy na nas!“ Prezident so hnuty podźakowa a wuzběhny: „Ja sam spominam stajnje rady na swoje poćahi z wašim narodom, wosebje z Hórnikom.“ (1884 bě wón jako student Michała Hór­nika w Budyšinje prěni raz wopytał.) Hosćo z Łužicy zanjesechu prezidentej mócnu „Sławu“. Po wuprawje su Serbske Nowiny narěče posłownje wozjewili a wo přebytku dokładnje rozprawjeli.

We Warnoćicach wukli

Dienstag, 04. Januar 2022 geschrieben von:
Wot januara 1947 chodźachu šulerjo, kotřiž­ běchu wot 2. decembra 1945 chowancy „Připrawnišća łužiskoserbskeho realneho gymnazija“ w Českej Lípje, we Warnoćicach/Varnsdorfje na „Staškowy zwjazkowy łužiskoserbski realny gymnazij ÚMŠ“ abo z dalšimi nowopřichadami z Łužicy na wobchodnu šulu, pedagogiski abo hudźbny kurs, někotři rozsudźichu so tež za čěsku měšćansku šulu. Wo ličbje wuknjacych móžemy rozdźělne ličby čitać. Kantor Jurij Šołta poda 3. junija 1947 ličbu w štyrjoch internatach bydlacych młodych Serbow z 262 (160 hólcow, 102 holcy). Tele přebywanišća běchu čerwjena wila­ na Kmochovej, něhdyša stara wo­dar­nja na Erbenovej, Lutna za staršich hólcow a Marianski wustaw za holcy w su­sod­stwje wulkeje Měšćanki. Pod wjednistwom prof. Mikławša Krječmarja wuwučowachu Feliks Hajna, Rudolf Jenč, pater Michał Rab, Bjarnat Rachel, Arnošt Skopa, dr. Herman Šleca, Jurij Šołta, Pawoł Wowčerk, Juri Wuješ, Měrćin Zoba. Mišter Bjarnat Krawc podawaše někotrym hudźbne hodźiny. W juliju 1949 wuknjacy kubła­nišćo wopušćichu a so domoj wróćichu. Jenož ­mała skupinka w Liberecu je hišće lěto wostała. Mikławš Krawc

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND