Bjez serbskeho wobdźělenja

Mittwoch, 04. März 2020 geschrieben von:

Němska mjeńšina w Danskej hotuje so na­ spěwarske wubědźowanje europskich narodnych mjeńšin „LIET International“. Serbska skupina pak tam wospjet žana pódla njeje.

Nowe zynki, nowy duch a zapal

Mittwoch, 04. März 2020 geschrieben von:
W Americe je runje tak kaž w Madridźe lěto přebywał, dlěje hač lětdźesatk w Berlinje dźěłał a nětko nawróći so Syman Pětr Cyž do Łužicy – jako přichodny jednaćel Ludoweho nakładnistwa Domowina. „Sym wjele nazhonjenjow we wjacorych firmach a krajach a na medijowym swěće zběrał. Pozicija w LND mi nětko zmóžni, je najlěpje na dobro Serbow nałožować“, 42lětny mandźelski a nan dweju holcow rozłožuje. Swójba hižo wot lońšeho julija we Worklecach bydli. Na tamnišej šuli chodźi młódša dźowka do 2. lětnika, tamna do 5. lětnika Serbskeho gymnazija Budyšin. „Bě nam wažne, zo wonej serbsce čitać a pisać nawuknjetej.“ Na Serbskim gymnaziju bě „Budyski hólc“ a „Lejnjanski młodźenc“ tohorunja šuler – a je so jako tajki we wěstym zmysle tež do serbskich hudźbnych stawiznow zapisał. Wšako su tam 1995 skupinu Awful Noise załožili. W njej je na gitarje hrał, spěwał a teksty pisał. Mjeztym „móže hudźba tróšku mjechša być“. Wšako pisa Syman Pětr Cyž tež dźěćace spěwy za dźowce, kotrež wonej, nic naposledk k wjeselu nana, na swójbnych swjedźenjach přednošujetej.

Knižne wiki wotprajene

Mittwoch, 04. März 2020 geschrieben von:

Lipsk (SN/CoR). Lipšćanske knižne wiki lětsa njebudu. Lipšćanski strowotniski za­rjad ma so po namołwje zwjazkoweju ministerstwow za hospodarstwo a strowotnistwo, w kotrejž sej žadatej, zo ma na wulkich zarjadowanjach kóždy wobdźělnik pisomnje wobkrućić, zo njepochadźa z definowanych rizikowych kónčin a njeje žadyn kontakt k wosobam z tych kónčin měł. „Hladajo na něhdźe 2 500 wustajerjow a 280 000 wočakowanych wopytowarjow njemóžemy to zaručić. Jara tuž wobžarujemy, zo dyrbimy knižne wiki wotprajić. W minjenych sydom lětdźesatkach njetrjebachmy ženje hišće tak rozsudźić“, rozłoži direktor Lipšćanskich knižnych wikow Oliver Zille.

Tež jednaćelce Ludoweho nakładnistwa Domowina Marce Maćijowej je wotprajenja žel: „Wobžaruju jara, zo su Lipšćanske knižne wiki wotprajić dyrbjeli, mam pak w nětčišej situaciji zrozumjenje za rozsud. Je škoda, zo njemóžemy swoje nowostki w Lipsku předstajić a zo so pla­nowanej čitani njewotmějetej. Wjeselach so tež na zajimawe rozmołwy a na planowany wopyt ministerki Barbary Klepsch na našim stejnišću. Škoda!“

Torhaja bywšu serbsku ćišćernju

Mittwoch, 04. März 2020 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Widźomne znamjo serbskich stawiznow w měsće Budyšinje so tuchwilu zhubja. Hinak hač najprjedy rěkaše, nima na Hornčerskej stejacy dom bywšeje serbskeje ćišćernje stejo wostać, ale jón wot dźensnišeho runja tamnym twarjenjam na terenje zwottorhaja.

Stawizny Serbskeje ćišćernje Nowa Doba na mjenowanym městnje sahaja do lěta 1964, jako zadomichu hižo 1947 załoženu ćišćernju Domowiny po zjednoćenju z twornju Oberlausitzer Druck­werkstätten na Hornčerskej 35. Hač do towaršnostneho přewróta 1989/1990 ćišćachu tam serbske nowiny, časopisy, knihi a dalše wudźěłki.

Nazymu 1991 je Domowina, tež na ćišć­ sobudźěłaćerjow, swoje swójstwo spušćiła. Tak nasta nowa towaršnosć Lausitzer Druck- und Verlagshaus GmbH, kotraž so swěru k serbskej zańdźenosći wuznawaše, doniž njeje in­sol­wenca Łužiskeje ćišćernje po něšto wjace hač 70 lětach zhromadne dźěło z re­dakciju SN zakónčiła. Wot nazymy 2017 njećišća wječornik Serbske Nowiny hižo na Hornčerskej w Budyšinje, ale na Lejnjanskej na Horach w předewzaću DVH Weiss-Druck GmbH & Co. KG.

Serbsku modu do swěta pušćili

Dienstag, 03. März 2020 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Z modowej přehladku skónči so předwčerawšim, njedźelu, wustajeńca SORBIAN STREET STYLE w Bu­dyskim Serbskim muzeju. Nimale 140 ludźi dožiwi pod moderaciju Katki Pöpelec kónčnu performance serbskeje mody, w kotrejž su designerowe modele z wu­stajeńcy do žiwjenja wołali. W rozmołwach skedźbnichu přitomni designerojo na to, kak wažne naslědnosć mody, lo­kalne rjemjesło, krótke puće produkcije kaž tež kwalita designa a płatu su.

Dorost Serbskeho folklorneho ansambla Wudwor a rejwarjo skupiny Łuži­čanka kaž tež dalši młodostni prezento­wachu při modernej serbskej popowej hudźbje outfity designerow pod nawodom Ambroš Handrik a Jana Kozelnickeho. Stylistka Katrin Salmen bě młodostnym runje tak poboku kaž muzejownicy. Technisku pomoc skićeše Sakski wukubłanski a wupruwowanski kanal Budyšin, dale je hudźbna redakcija Serbskeho rozhłosa projekt podpěrała.

Swójbne mjena jako swědki stawiznow

Dienstag, 03. März 2020 geschrieben von:

Budyšin (CS/SN). Nawal na zarjadowanju Budyskeje akademije wčera wječor bě hoberski. Tak hoberski, zo dyrbjachu dalšu žurlu statneje studijneje akademije wotewrěć, hdźež su wuwjedźenja slědźerja mjenow prof. dr. Jürgena Udolpha z Göttingenskeje akademije wědomosćow na widejowej sćěnje pokazali. Referent je znaty za swoje zabawne přednoški połne wulkeje powšitkowneje wědy. Jeho mjenowědne přinoški na štyrjoch rozhłosowych sćelakach maja wulki wothłós. Tež wočakowanja Budyskich připosłucharjow wón njepřesłapi. Přiwšěm profesor na to skedźbni, zo njemóže spontanje pochad wěstych mjenow zwěsćić, ale jenož powšitkowne prawidła posrědkować. Přewostaji pak připosłucharjam internetne adresy, kotrež móhli při swójskim přeslědźenju mjenow pomhać.

Jury za wubědźowanje wo najrjeńše serbske jutrowne jejko je dźensa wo dobyćerjach rozsudźiła. 37 debjerjow bě ­ 66 kolekcijow zapodało, štož bě wjace hač loni. Dobyćerjow mytuja kónc tydźenja na 29. jutrownych wikach w Budyskim Serbskim domje. Ines Kellerowa, Ilona Bierlingowa a Ingrid Lehnikowa (wotlěwa) su jejka posudźowali. Foto: SN/Hanka Šěnec

Syman Pětr Cyž nowy jednaćel

Montag, 02. März 2020 geschrieben von:

Budyšin (SN/JaW). Syman Pětr Cyž budźe nowy jednaćel Ludoweho nakładnistwa Domowiny. Direktor Załožby za serbski lud Jan Budar je jeho dźensa w Budyskej Smolerjec kniharni zjawnosći oficialnje předstajił. Zdobom staj wobaj dźěłowe zrěčenje podpisałoj. Cyž, kiž tuchwilu hišće­ w Berlinje bydli, nastupi swoje zastojn­stwo 1. junija. Wón naslěduje Marku Maćijowu, kotraž so kónc meje na wuměnk poda.

Hižo do oficialneho termina je za­łož­bowy direktor sobudźěłaćerjam LND noweho šefa předstajił. „Nakładnistwo je najwjetše žórło serbskich tekstow na wysokim kwalitnym niwowje. Nakładnistwo je wulka drohoćinka“, rjekny Budar a skedźbni zdobom na to, zo je w LND „puć do digitalneho swěta zahajeny“.

Uniwersalna rěč hudźby

Montag, 02. März 2020 geschrieben von:
Su tajke a hinaše móžnosće, Serbow a serbšćinu zjawnje prezentować a tak akceptancu mjeńšiny w němskim wobswěće zwyšić. Uniwersalnu rěč hudźby w starodawnej łužiskej stolicy za to nałožować bě jedna z přičin, čehoždla je Měrćin Weclich swój koncert w Budyšinje wuhotował. Byrnjež w publikumje mjeńšina tónraz wjetšina była, su němscy hosćo zarjadowanje bjez wuwzaća pozitiwnje hódnoćili. A što za „tři třiceći“ dóstanješ, nětko tež wědźa; dyrbi-li być, samo dwurěčnje à la carte. Po wašnju klasiskeje sobotneje (telewizijneje) zabawy njeje koncert jenož młodźinje podij zmóžnił, ale bě zdobom dramaturgisce wušiknje zestajany, nimale kóždy žanr wopřijacy přehlad serbskeje popularneje hudźby a defilej kompetentnych hudźbnikow kaž tež rejwarjow. Njech je to dalšim serbskim kulturnikam pohon, so tež raz na tele jewišćo zwažić – durje Kamjentneho domu su (hižo dawno) wotewrjene. Bosćan Nawka

„Baseń dyrbi klinčeć“

Montag, 02. März 2020 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Na sedmym zarjadowanju rjadu Zwjazka serbskich wuměłcow tracTare minjenu srjedu w Budyskim hosćencu „Tirolske stwy“ tworješe loni nazymu w LND wušła zběrka basnjow Róže Domašcyneje „W času zeza časa“ srjedźišćo. Jěwa-Marja Čornakec witaše dwanaće přitomnych w mjenje předsydstwa ZSW a přepoda słowo Měranje Cušcynej za „ćežki nadawk“ zawoda do knihi – kotraž je wona z wočiwidnym lóštom zmištrowała. Jeje wobšěrnej analyzy w štyrjoch kapitlach strukturowaneje knihi a zdobom charakterizowanju specifiskeho wašnja literarneho tworjenja basnicy přizamkny so čiła rozmołwa, kotraž je po­date nitki dale pletła – faible spisowaćelki za paradoksy a za to, so „Pře wšě płoty“ (1994) pohibować, kaž tež typisku „swobodu basnicy, kotrejež rěčnu maćiznu njemóžeš přeco w słownikowym korseće namakać“. „Dźiwam so, što jej wšo dowoleš“, wobroći so basnica-kolegina Měrana Cušcyna lektorce Marce Maćijowej, kotraž Róžu Domašcynu hižo wot jeje prěnjeje zběrki „Wróćo ja doprědka du“ (1990) w LND přewodźa.

Neuheiten LND