Brězanowa brigada

Montag, 31. Juli 2017 geschrieben von:
26. julija 1947 poda so dźěłowa brigada Serbskeje młodźiny (SM) pod nawodom Jurja Brězana do Juhosłowjanskeje, zo by při twarje železniskeje čary Šamac–Sarajewo pomhała. Hižo nazymu 1946 bě prěnja brigada ze 14 młodostnymi pod nawodom Jana Nalija w Bosniskej na žele­zniskej čarje Brčko–Banovići dźěłała. Jězba Brězanoweje skupiny na juh bě dosć wobćežna – na twjerdych deskach nakład­neho wagona traješe wona dwanaće (!) dnjow a bjez prawidłowneho zežiwjenja. To pak njezlemi wolu 26 hólcow a dwanaće holcow z cyłkownje 30 serbskich wsow, pomhać při natwarje zničeneho kraja. Po rańšim třihodźinskim kubłanju podachu so brigadnicy na druhdy dwuhodźinski puć a po tym šěsć hodźin ćežko dźěłachu – pod južnej horcotu při kładźenju kolijow ze snadnymi techniskimi srědkami. Za wulkotne wukony dósta Brězanowa brigada wot juhosłowjanskeho knježerstwa wysoke wuznamjenjenje: Rjad dźěła 1. rjadownje. W lěće 1948 je hišće třeća brigada pod nawodom Jana Handrika w Juhosłowjanskej dźěłała. Mikławš Krawc

Zbožopřeća Ingridźe Juršikowej

Freitag, 28. Juli 2017 geschrieben von:
Swěrna a swědomita přewodźerka literarneho tworjenja w Serbach swjeći dźensa w Kubšicach 75ćiny. Wjelelětna nawjedowaca lektorka Ludoweho nakładnistwa Domowina Ingrid Juršikowa (nalěwo) je syłu gratulantow witała. Mjez nimi njeběchu jenož jednaćelka Marka Maćijowa a kolegojo z LND, ale tež Madleńka Šołćic a Bosćan Nawka za ZSW (na foće). Rada a pomoc jubilarki stej přeco jara požadanej, tak su mnozy swoje zbožopřeća ze słowami dźaka zwjazali. Foto: SN/Maćij Bulank

Wo knihach a kniharni (28.07.17)

Freitag, 28. Juli 2017 geschrieben von:

Lubi starši, lubi kubłarjo šulskich nowačkow, kotřiž so w hornjoserbšćinje alfabetizuja! Pytaće hódny dar za swoje lubuški, kiž w nowym šulskim lěće do šule zastupja? Abo zajimujeće so za atraktiwny přidatny material za nawuknjenje čitanja? Z poskitka našeho nakładnistwa chcyła wam njedawno wušłej knize poručić. „Z Alenu po měsće“ rěka 56 stron wopřijaca publikacija z pjera Rejzki Delenkoweje, kotraž nětko prěnju swójsku knihu předpołoži. Što awtorka literarnje zdokonja, njeje hižo potajnstwo. Wjacekróć je so wuspěšnje na literarnym wubědźowanju LND a Załožby za serbski lud wobdźěliła, a jeje basnje kaž tež prozowe dźěła su w Paternostrach wozjewjene.

Budyšin (SN/Łu). „Moler a rysowar August Heino“ je titul aktualneje kabinetneje wustajeńcy, kotruž pokazuje Muzej Budyšin składnostnje jeho 100. po­smjertnin. Hižo zahe spóznachu talent Augusta, jako narysowa 10lětny podobi­znu nana. Na Kralowsko-sakskej akademiji tworjacych wuměłstwow studowaše wón pola Ludwiga Richtera, kotrehož pózdnjoromantiske molerstwo młodźenca sylnje wobwliwowaše. Po studiju nawróći so do ródneho Budyšina a poda so na studijne jězby po Łužicy, Čěskej, Italskej, Francoskej a Španiskej. Wuměłske skutkowanje 1847 narodźeneho molerja pak wobmjezowaše so na město Budyšin a wokolinu. Widźeć su mjez tójšto rysowanymi portretami, aktami a bajkowymi ilustracijemi wjetši akwarel z podawkom jejkakulenja jutry na Hrodźišku a „Brusnicowe wiki“ při tachantskej cyrkwi. Na wobrazomaj su tež Serbowki widźeć. Dotal njeznata je romantiska mólba „Kemšerjo w katolskich Serbach“. Wobchowana pak je jenož foto wobraza, na kotrymž steji zady wěnowanje Arnoštej Muce. Wochudnjeny je August Heino 1917 zemrěł a bu na Tuchorju pochowany.

Biskop Jakub J. J. Wóski

Donnerstag, 27. Juli 2017 geschrieben von:
26. julija před 325 lětami narodźi so w Chrósćicach pozdźiši biskop Jakub Jan Józef Wóski z Baerenstamma. Wosrjedź wsy – při domje znowazałoženja Domowiny - dopomina pomnik na wuznamneho Chróšćana. Wón bě w Chomutovje a Praze teologiju studował a bu 1718 na měšnika wuswjećeny. Najprjedy bě z kapłanom w Čěskej a po tym w Budyšinje a Chrósćicach. 1734 powołachu jeho za kanonika tachantstwa. Jako prěni Budyski tachant dósta Wóski 1752 swjećiznu biskopa a skutkowaše hač do smjerće 3. decembra 1771 zasłužbnje we wysokim duchownym zastojnstwje. Zdobom spožčichu jemu zemjanski titul z Baerenstamma. Wón wuda dalši nakład katechizma Jakuba Xavera Ticina a rjad nabožnych spisow kaž lekcije, epistle, sćenja a ćišćany wotpuskny list. Zawostaji tež serbske prědowanja w rukopisu. Jeho najwažniši spis „Krótke Časa-Přečinjenjo …“ z lěta 1759 zapřija pojednanja z biblije. Wóski załoži Wotrowsku wosadu. Za čas jeho biskoptswa nasta w lěće1755 pyšny portal Budyskeho tachanstwa, nad kotrymž wuhladamy hišće dźensa jeho wopon. Manfred Laduš

W swójskej naležnosći:

Donnerstag, 27. Juli 2017 geschrieben von:
Na cyłkownje 26 wsach, předewšěm w Kamjenskej kónčinje, njejsu čitarjo wčera­wše wudaće Serbskich Nowin dóstali. Jako přičinu mjenuje zamołwity zawod za rozšěrjenje našeho wječornika „techniske problemy“. Pobrachowace wudaće SN dźensa sobu posrědkujemy. Tohorunja techniskich ćežow dla njebu wčera kompletne wudaće na internetnych stronach Serbskich Nowin wozjewjene. Zmylk ručež móžno sporjadkujemy. Prosymy wo wodaće. Redakcija SN

Swědči wo wulkim talenće

Mittwoch, 26. Juli 2017 geschrieben von:

Wustajeja twórby Joachima Bethmanna

Galerija Carla Lohsy w Biskopicach, kotraž přisłuša tamnišemu měšćanskemu zarjadnistwu, prezentuje stajnje znowa zajimawe wustajeńcy z twórbami přede­wšěm łužiskich wuměłcow. Tež serbskemu wuměłstwu je přistupna. Hakle loni mějachu tam a w Biskopičanskim měšćanskim zarjadnistwje serbske wuměłče reprezentatiwnu přehladku.

Dźěl bohateho zawostajenstwa

Nětko pokazuja w galeriji wustajeńcu z twórbami lěta 2001 zemrěteho grafikarja, typografa a molerja Joachima Bethmanna. Serbskemu zajimcej tworjaceho wuměłstwa je wón derje znaty. Wot lěta 1988 hač do swojeje smjerće bě wón wuměłski nawoda Budyskeho Ludoweho nakładnistwa Domowina. Jeho skutkowanje je tuž wusko zwjazane ze serb­skej kulturu, wosebje z wuhotowanjom w LND wuchadźacych knihow.

Wizije za centrum kompetency

Dienstag, 25. Juli 2017 geschrieben von:

Njedawno wotmě so mjezynarodne zetkanje Syće młodych akademikarjow- sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. 21 referentow je tam wo swojich slědźenjach rozprawjało. Někotrych tule­ w małym serialu předstajamy.

Kulturu a management je Kristin Heelemanec w Zhorjelcu studowała. Jeje bachelorske dźěło ma titul „Identitu zesylnić, změnu wobwliwować, přichod tworić – wizije za centrum kompetency we Łužicy“. Pozadk je, zo ma w Slepom nastać Łužiski centrum europskich mjeńšin (Ł-CEM). Za njón předležitej dwaj konceptaj, wobsahowy a hospodarski. Centrum ma być srjedźišćo kubłanja, kultury, rěče a identity wobydlerjow, ale tež hosćićel zwonkastejacym. „W časach strukturneje změny je wosebje w srjedźnej Łužicy pohib pytnyć. Chcemy z centrumom pohib sobu formować a jón za potomnikow, susodow a přirodu zwužitkować“, rozłožuje 22lětna Serbskopazličanka. „Tajki centruma je jara trěbny.“

Wěnuje so delnjołužiskej drasće

Dienstag, 25. Juli 2017 geschrieben von:
Delnjołužisku drastu zachować a wědu wo njej přichodnym generacijam zachować – tomule nadawkej wěnuje so Carola Geppertowa z Choćebuza. Při tym móže to nałožować, štož je jako wušiwarka nawuknyła. Mjeztym je Žylowsku kemšacu drastu kaž tež Mužakowsku drastu ponowiła. „Bohužel ludźo serbsku drastu wjace tak často njenoša.“ Carola Geppertowa na žadyn pad nochce, zo so wěda wo narodnej drasće jako wobstatk serbskeje kultury pozhubi. Foto: Joachim Rjela

Basnika Jurja Chěžku hódnje wopominali

Montag, 24. Juli 2017 geschrieben von:

Hórki (SN/JaW). Z krótkej, ale přiwšěm dostojnej swjatočnosću je cyłkownje 30 Serbow sobotu serbskeho basnika Jurja Chěžku składnostnje jeho stotych narodnin při ródnym domje w Hórkach wopominało. Nimo wjacorych sobudźěłaćerjow redakcije Serbskich Nowin – wona dźě bě hišće pjatk na počesćenje prosyła – běchu tež přiwuzni Jurja Chěžki, zastupnicy­ Domowiny, Chróšćanskeje gmejny, Kamjenskeje župy „Michał Hórnik“, Hórčanskeho wjesneho towarstwa Při skale, Zwjazka serbskich wuměłcow a Maćicy Serbskeje přitomni.

Byrnjež so chětro dešćowało, zjima šef­redaktor SN Janek Wowčer hišće raz, čehodla bě so horstka Serbow zešła, a předčita přinošk Manfreda Laduša wo žiwjenju a skutkowanju basnika Chěžki, kotryž běchu SN pjatk wozjewili. Róža Domašcyna čitaše wjacore basnje Chěžki, k zakónčenju njesmědźeše jeho „Zelene zet“ pobrachować. „Je to moja najlubša baseń Chěžki. Wšako zwuraznja wona rjanosć a pisanosć přirody kaž tež nadźiju“, Budyska basnica přeradźi.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND