„Njesměrnje wobšěrne a dokładne žórło“
Kamjenc (SN/bn). Pod hesłom „Ochranow a naš wobraz wo swěće“ je germanist a linguist prof. Alexander Lasch z Techniskeje uniwersity Drježdźany wčera we wobłuku lětsa pjateho zarjadowanja rjadu „Słowa a běłe wino“ z přednoškom w Kamjenskej měšćanskej bibliotece „G. E. Lessing“ aktualny staw přeslědźenja archiwow Ochranowskeje bratrowskeje jednoty zjimał. Předsyda hosćićelskeho Spěchowanskeho towarstwa knihownje dr. Wolfgang Melzer powita něhdźe 60 zajimcow a předstaji jim wědomostnika wuzběhnywši, zo je so „po dwě lěće trajacych přihotach zešlachćiło, tónle referat skónčnje tu poskićić móc“.
Nowy prezident Viadriny před wulkimi wužadanjemi
Spočatk měsaca je znajer Pólskeje a wupokazany historikar wuchodneje Europy prof. dr. Eduard Mühle zastojnstwo prezidenta Europskeje uniwersity Viadriny w Frankfurće nad Wódru nastupił. Na zazběhu lětnjeho semestra je so wón krótko do jutrow nowinarjam na městnje skutkowanja předstajił.
Frankfurt nad Wódru (RD/SN). Prof. Eduard Mühle waži sej Viadrinu jako „wosebitu uniwersitu na tymle wosebitym městnje“. Wón chce sobu za to skutkować, zo wona „jako městnosć atraktiwneje wučby, inowatiwneho slědźenja, mjezynarodneje kooperacije a za towaršnosć relewantnych transferow hišće widźomnišo a skutkownišo akademisko-wědomostnje k tomu přinošuje, aktualne krizy a předstejace nadawki přichoda zmištrować“. Wobšěrniše přemyslowanja k tomu, kaž wón rjekny, „runje tak napjatemu a wužadowacemu nadawkej“ chce wón 27. apryla w zjawnej nastupnej narěči na swjedźenskim akće składnostnje přewzaća zastojnstwa wozjewić.
Lyriku Lorenca dialogisce předstajili
Budyšin (SN/bn). „Dźensniši wječor je Kitej Lorencej wěnowany, kiž bě towarstwu Přećeljo Smolerjec kniharnje wjele lět předsydarił.“ Z tymle słowami zahaji wčera Měrana Cušcyna w mjenje hosćićelskeho zjednoćenstwa prezentaciju zběrki „Es war nicht die Zeit“ w połnje wobsadźenym serbskim předawanišću knihow w Budyšinje. Antologija bu njedawno we wobłuku renoměrowaneho rjadu „Edition Petrarca“ wot nakładnistwa Wallstein wudata a wopřijima mjez druhim dotal njewozjewjenu lyriku kaž tež němske přebasnjenja serbskich, w zběrce „Zymny kut“ publikowanych basnjow Lorenca.
„Intimate piano“ rěka program, kotryž Syman Hejduška zhromadnje ...
Jan Krygaŕ
9. jutrownika 1598 narodźi so w Brjazynje pola Gubina jako syn hosćencarja a kěbětarja Jan Krygaŕ, sławny komponist, předewšěm kěrlušow, hudźbny direktor, wučer a pišćeler. Wón chodźeše na łaćonsku šulu w Gubinje, hdźež dósta wuběrne kubłanje tež w hudźbje, a spěwaše w cyrkwinskim chórje. Pjatnaćelětny poda so jako šolar (srjedźowěkowski pućowacy student) do tehdy čěskeho Wrócławja a studowaše na to dale w breisgauskim Freiburgu, w Regensburgu, w słowakskej stolicy Bratislavje a w morawskim Olomoucu. Pjeć lět bě domjacy wučer a gymnaziast w Berlinskim „Šěrym klóštrje“. Po tym studowaše we Wittenbergu teologiju a wróći so 1622 zaso do Berlina. Tam powołachu jeho za wučerja hudźby gymnazija „Šěry klóšter“, hudźbneho direktora a kantora cyrkwje swj. Mikławša (nětko blisko Telewizijneje wěže).
Wo knihach a kniharni (14.04.23)
Po dwěmaj lětomaj znowa, ale časowje pozdźišo, mjenujcy wot 27. do 30. apryla 2023, wotměja so lětuše Lipšćanske knižne wiki. Pandemije dla bu z přičin kedźbliwosće termin přesunjeny. Přiwšěm so wjeselimy, zo so wiki zaso přewjedu. Hižo dlěši čas wubrane kniharnje po cyłej Němskej, Awstriskej a Šwicarskej na nje skedźbnjeja. Je to nowa akcija organizatorow Lipšćanskich wikow pod hesłom „Your Place to read – Waše městno k čitanju“.
Čehodla zhromadne dźěło z kniharnjemi? Dokelž su wone najwažniši partner nakładnistwow, wikow a spisowaćelow. Dokelž su njeparujomne městnosće čitarjam a čitarkam. Dokelž kniharnje a jich sobudźěłaćerjo a sobudźěłaćerki swoje rjemjesło wobknježa a kaž žadyn druhi so prosće narunać njedadźa.
Tyšne konflikty – pohonjowacy njepokoj
Wuběrnje zahrata adapcija dramy „Do schadźenja słónca“ w Drježdźanach
Štwórtk do bołmončki knježeše w Małym domje Statneho činohrajneho dźiwadła sakskeje stolicy na kóncu prapremjery zaso jónu euforija. Ze sylnym přikleskom so publikum za wusahowacy wuměłski wukon akterow Drježdźanskeje činohry podźakowa. Do toho poskićichu hrajerki a hrajerjo napjatu a bjesadnu stawiznu wostrózbnjacych, tragiskich a komiskich konfliktow z jewišća.
Pozadk inscenacije bě drama Gerharta Hauptmanna „Do schadźenja słónca“ z lěta 1889. Ju je awstriski dramatikar Ewald Palmetshofer, rodźeny 1978, wobdźěłał a pod samsnym titlom kaž něhdy přihladowarstwo šokowacy Hauptmann do přitomnosće přenjesł; adapcija měješe lěta 2017 swoju prapremjeru w šwicarskim Baselu.
Požadanje wo spěchowanje wuspěšne
Jónkrótny, pjeć domow a zahrodu wopřijacy ansambl Małowjelkowskich sotrownjow z pózdnjeho baroka wot dźensnišeho „cyle oficialnje“ k europskemu kulturnemu herbstwu słuša.
Mały Wjelkow (SN/MiP). „Smy so wuspěšnje wo přiwzaće do europskeho spěchowanskeho programa ‚7 Most Endangered‘ (7 najbóle wohroženych) swědkow kulturneho herbstwa požadali!“ To pisatej zwjazk Europa Nostra Němska a Spěchowanske towarstwo za Małowjelkowske sotrownje zhromadnje z Ochranowskej wosadu w nowinskej zdźělence składnostnje dźensnišeho spožčenja wuznamjenjenja.
Dalša premjera po „wuspěšnej hrě“
Lědma je lětuša hornjoserbska inscenacija Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła „Hrěšna wjes abo Zabyty čert“ wothrata, steji z delnjoserbskej hru „Piwo“ hižo přichodna produkcija takrjec před durjemi. Jutře, pjatk ma so premjera w Hochozy wotměć.
Budyšin (SN/bn). Dohromady su na šěsć předstajenjach komedije Jana Drdy na hłownym jewišću NSLDź w Budyšinje něhdźe 1 050 wopytowarjow zličili. To je porno lońšej inscenaciji „Šěrcec Hanka“ nimale 600 přihladowarjow mjenje. Přiwšěm ze stron dźiwadła rěka, zo maja hru, kotruž bě hóstna režiserka Rosemarie Vogtenhuber z cyłym serbskim hrajerskim ansamblom NSLDź a hóstnej hrajerku Helenu Bětnarjec zwoprawdźiła, za „wuspěšnu, wosebje hladajo na wulku syłu paralelnje so wotměwacych serbskich zarjadowanjow“. Nazymu chcedźa kruch znowa na hłownym jewišću předstajić, potom w němskej rěči z trochu změnjenej wobsadku.
