Jutry w Serbach běchu pisane. W Hornjej, srjedźnej a Delnjej Łužicy pěstowachu ludźo dojutrowne a jutrowne tradicije, nałožki a wobrjady. Wjeršk w Hornjej Łužicy běchu bjezdwěla křižerjo, kotřiž su jutrowne poselstwo hordoznje do susodnych wosadow a wjeskow njesli a wozjewjeli. Dohromady bě jich lětsa 1 376 křižerjow w dźewjeć serbskich procesionach. Krasne słónčne wjedro přiwabi wjele přihladowarjow zbliska a zdaloka. A w kćějacej přirodźe – Božej stwórbje – su kěrluše pyšnych křižerjow ćim rjeńšo klinčeli. Wjele ludźi bě z kolesom po puću a je sej wšelake procesiony wobhladało. W kóždym mějachu lětsa nowačkow a slěbornych jubilarow. Jenički jubilar ze złotym wěnčkom we wšitkich křižerskich procesionach bě Ambrož Brězan, kotryž je w Kulowskim procesionje sobu jěchał.

Filmowy režiser a producent Konrad Herrmann serbske temy ze swojeho myslenja a tworjenja njezhubi

Konrad Herrmann je po cyłej Němskej znaty filmowy režiser a producent. Tež w stawiznach serbskeho filma je wón stajnje wulku rólu hrał. Jeho filmaj „Struga – Wobrazy našeje krajiny“ (1972) wo zničenju serbskeje kultury a „Rublak – legenda wo wuměrjenym kraju“ (1982) po knize Jurja ­Kocha „Mój wuměrjeny kraj“ matej brizantne ­politiske wuprajenje. Milenka Rječcyna je so z Berlinjanom, pochadźacy z Budyšina, rozmołwjała.

W kotrej měrje matej film a politika ze ­sobu činić?

Před 80 lětami bě Hornja Łužica mjez Budyšinom a Kamjencom krawne bitwišćo – wuraz „Dolina smjerće“ na to dopomina

Wuraz „Dolina smjerće“ je dźensa powšitkownje znate zapřijeće, dopominace na wone krawne bitwy, kotrež so 26. a 27. apryla 1945 mjez Lejnom, ­Zejicami, Swinjarnju a Pančicami-Kukowom bijachu. W nich přisadźi 762 Polakow 9. diwizije pěškow swoje žiwjenje. Za nich su Polacy w Chrósćicach pomnik postajili. Benedikt Cyž je za Serbske Nowiny dokumentaciju podawkow w třoch dźělach zjimał.

Pjatk, 20. apryla 1945 – wobsadźenje wjeskow přez pólske a sowjetske jednotki