Socialne syće naše žiwjenje dale a bóle postajeja. Za mnohich su wone dźěl wšědneho dnja, kotryž nichtó parować nochce. Ale w digitalnych rumach,

kaž to socialne syće su, hrozy tež strach tak mjenowaneho ­cybermobbinga. Što to je a kak so zadźeržu, hdyž sym sam/a potrjecheny/potrjechena – ­najwažniše informacije smy tule hromadu znosyli. Maximilian Gruber

Nětko hižo poskićuje šwedske železniske předewzaće jězby po nocach do sewjerneje Europy. Drje nic wšědnje, ale poměr­nje prawidłownje jězdźa ćahi pod mjenom Snälltåget do ­směra na Dansku a Šwedsku. Tež tule maće wšitke lěpšiny jězdźenja po nocach, a tak maće cyły dźeń po přijězdźe hižo za wotkrywanje a wočerstwjenje. Wot meje 2026 potom ­po­skići tež DB w kooperaciji z čěskej a danskej železnicu wšědny zwisk mjez Drježdźanami a Kopenhagenom. Něhdźe dźewjeć hodźin sće přez nóc po puću. DB přilubja na tej ­čarje najmo­derniše železnicy a wulki komfort.
Wot lěta 2026 poskići DB w kooperaciji z Pólskej železnicu (PKP) direktny zwisk mjez Sakskej a Pólskej. Do Krakowa tra­je jězba z Lipska tři a poł, do Wrócławja sydom hodźin. Po puću zastawa ćah we Wojerecach, z čimž je tež serbska Łužica derje do susodneje Pólskeje zwjazana. Dwójce wob dźeń so tak cyle komfortabelnje bjez awta do metropolow južneje Pólskeje dóstawaće. Tam kiwaja wam nimo architektury wězo tež chłóšćenki pólskeje kuchnje a rjana krajina po puću. Tikety hišće na předań njejsu, ale bórze tomu tak ­bu­dźe.

Póndźelu před tydźenjom podachmy so my šulerjo 10. lětnika z busom z Radworja do Markgrafenheide njedaloko Rostocka. Po wosom hodźin trajacej jězbje docpěchmy skónčnje cil a móžachmy popołdnju trochu wotpočnyć a sej wokolinu wobhladać.

Někotři z nas wužichu składnosć, zo bychu so při přibrjohu wuchodźowali. 

Wutoru wobhladachmy sej we Warnemünde přistaw a wobdźělichmy so na kołojězbje z łódźu. Popołdnju dojědźechmy sej do Rostocka. Tam mějachmy chwile nakupować. Byrnjež wjedro póndźelu a wutoru trochu dešćikojte było, njedachmy sej naladu skazyć. 

Srjedu wopytachmy „Karls-Erlebnisdorf“. Tam dachmy sej dobru jěsć zesłodźeć a mějachmy nad mnohimi atrakcijemi swoje wjeselo. Wjedro bě so mjeztym jasnje polěpšiło, štož nam dźeń porjeńši. Wječor nańdźechmy sej na při­brjohu našeho dowoloweho parka rjany blečk za wotpočowanje. Krasny bě to napohlad, jako wulka

a bohaće wobswětlena łódź přistaw wopušći. 

1975–2025: 50 lět nowa šula w Ralbicach

Freitag, 26. September 2025 geschrieben von:

Někotre mozaikowe kamuški z poł lětstotka stawiznow delanskeje šule

Nastupajo kompjuterowu techniku su zamołwići w Ralbicach přeco na to dźiwali, zo z časom du. Šulerjam wobradźa wučba w kompjuterowym kabineće wosebite ­wjeselo. SN/Bojan Benić (2), archiw Serbskeje wyšeje šule Ralbicy (3)

W Delanach swjeća šulerjo a jich starši, nětčiši a bywši wučerjo, partnerojo, wjesnjenjo a dalši hosćo tele dny abrahaminy swojeje šule.

Mjez wójnomaj tež Hornju Łužicu zwobraznił

Freitag, 26. September 2025 geschrieben von:

Podobnje kóždemu ludej mamy tež my Serbja basnje a spěwy, z kotrymiž swoju domiznu wobspěwamy. Najstarši chwalospěw na łužisku domiznu drje je „Idyllium patria“ w Budyšinje rodźeneho uniwersitneho wučenca Caspara Peukera z lěta 1583. A cyle wěsće budu tež přichodne generacije nowe rjane słowa a melodije za domiznu namakać a zanošować.

Po stawiznach a přirodźe pućować

Freitag, 26. September 2025 geschrieben von:

Grjekska kupa Kos bjezposrědnje pola Turkowskeje zmóžnja dowolnikam krasny přebytk

Mała grjekska kupa Kos je mjez turistami jara woblubowana. Wot Drježdźan, Berlina abo Lipska startuja lětadła wšědnje do směra na Kos, kotraž ­krótko před Turkowskej leži. Po ki­lometrach dołhich pobrjohach móža so ludźo derje wočerstwić. Kupa pak tež na dołhe stawizny zhladuje.

Kos bě w antice swójski kupowy stat. Město z mjenom Kos, kotrež je dźensa stolica, bu w lěće 366 do Chrystusa za­łožene. Z tym zhladuje kupa na dołhe stawizny, kotrež so hač do dźensnišeho w formje starych wurywanišćow a historiskich twarjenjow wotbłyšćuja. W běhu časa so knježerstwa na kupje měnjachu. Jónu bě to Wenecianska jónu Turkowska, prjedy hač słušeše srjedź 20. lětstotka k swobodnej Grjekskej. Něhdźe wot lěta 1970 zbudźa Kos tež ­zajim dowolnikow. Wot toho časa woni tam zaměrnje, předewšěm w lěću, přichadźeja.

„Nan mediciny“ so na kupje narodźił

9.
8.
7.
5. a 6.
4.
3.
2.
1.

Dokelž blisko fjorda přeno­co­wach­my, smy hišće raz składnosć wužili a wudźili. Po tym dojědźechmy sej na wuhladny dypk Stegastin. Po tym běše naš cil Aurlandsfjellet, kotryž leži

1 400 metrow n. hł. m. Tam smy wosrjedź dźiwizny přenocowali. 


Prěnja přestawka bě w měsće Degalivegen, hdźež smy po kamjenjach přez rěku krosnowali. Dale dźěše po fjellu a nimo wodopada do narodneho parka Hardangervidda. Tam sej muzej přirodowědy wobhladachmy a so po parku wuchodźowachmy. Nadźijachmy so, zo soba (Rentier) wuhladamy.  

W Kristiansandźe wustajeja w muzeju pod hołym njebjom stare chěže ze wšěch regionow Norweg­skeje. Do někotrych smědźachmy samo zastupić. Krótko po připołdnju wotjědźechmy z přewozom směr Dan­sku. Wječor pozdźe smy sej do města Heithabu dojěli

a tam přenocowachmy. 

Heithabu bě něhdy sydlišćo Wikingow. Tam maja muzej wo nich, kiž smy sej wobhladali. Nawječor nas serbska Łužica zaso witaše.  

Čeho so w serbskej Łužicy boju?

Freitag, 19. September 2025 geschrieben von:

Bě ćmowy septemberski podwječor. Pola wobswětlowaše nimale połny, čerwje­nojće zabarbjeny měsačk. Z polow, hišće ćopłych po miłym włóžnym dnju, započinaše stupać mła. Teptach ze swojim nowym e-kolesom z Dobrošic směr starosławnu stolicu Hornjoserbow, Budyšin. Putniske kemše na česć narodninow maćerje Božeje běchu so před krótkim skónčili a měšćanscy putnicy z Budyskeje wosady so na dompuć podachu.

Najprjedy raz běch jara pozitiwnje zmysleny. Kemše běchu (kaž přeco) jara dostojne. Budyska wosada měješe po dołhim času dosć družkow, zo móžeše samo ze swjatej Marku putnikować. Dokelž pak družki po puću kusk womučnichu, mějach prěni raz w žiwjenju móžnosć, jako „ersatzdružka“ (w rjanej serbšćinje wězo jako „narunanska družka“) skutkować a postawu sobu njesć. Kajke zbožo, kajka česć!

Znowa čitała ... „Čorny młyn“

Freitag, 19. September 2025 geschrieben von:

W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež je trjeba znowa skedźbnić, zo njebychu so pozabyli. Wotpowědne impulsy chce awtorka serbskim čitarkam a čitarjam dawać.

„Dźensa so kónči wójna, nóžnje mječow su prózdne“, woła markhrabja a wita třiceći wjerchow na swój hród. Woni su do toho wuradźowali, kak na jeho přeprošenje reagować. Jenož jedyn z nich je před markhrabju warnował – Krabat-Želibor. Wón budźe jenički, kiž přežiwi.

W lěće 1968 stej serbska a němska wersija „Čorneho młyna“ wot Jurja Brězana paralelnje w Ludowym nakładni­stwje Domowina a w němskim nakładnistwje Neues Leben wušłoj. Zhromadna kooperacija so tež na wuhotowanje knihi poćahowaše. Wšostronski ilustrator ­Werner Klemke, kotrehož sej jara česću, je bjezčasne wobrazy w zdźeržliwych ­barbach stworił, kiž hišće dźensa, po nimale 60 lětach, přeswědčeja.

Pěskecy su swjećili

Freitag, 12. September 2025 geschrieben von:

Wulka radosć na 800lětnym jubileju a na wjacorych premjerach

Před dwěmaj tydźenjomaj su w Pě­skecach jubilej 800. róčnicy prěnjeho ­naspomnjenja wsy woswjećili. Milenka Rječcyna je so ze Sabinu Žurowej, ­kotraž słuša do kruha přihotowarjow swjedźenja, rozmołwjała.

Kotry woznam ma za Was lětuši swjedźeń k jubilejej prěnjeho naspomnjenja wsy ­Pěskecy před 800 lětami?

S. Žurowa: Tónle wjesny swjedźeń bě jubileja dla cyle wosebity. A tež městnosć swjedźenišća wosrjedź wsy bě hinaša. Smy dźakowni za zmištrowanje wužadanjow kaž tež za premjerne překwapjenki. Tak smy z wjesnjanami a hosćimi na ­wurjadne wašnje swjećić móhli. Naši ­wobydlerjo su dopokazali, zo móžemy so jedyn na druheho spušćeć. Nichtó njeda so dołho prosyć, hdyž dźěło do rukow hlada. Myslu, zo tale dobra zhromadnosć našu wjesku wučinja a to přez wšitke ­generacije. Naš recept je, zo za jedyn ­postronk ćehnjemy. Nam je so tójšto ­radźiło, dokelž běchu wšitcy wobdźěleni a to w přihotach na swjedźeń a tež při swjedźenju samym.

Je so woprawdźe wšitko po přećach Pěskečanow radźiło?

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND