Jacob Odamety pochadźa z Ghany. Jako bě hakle 13 lět stary, dósta wón hižo titul „Masterdrummer“. Tón su jemu ludźo w jeho domiznje spožčili.
25. julija je Jacob hósć Worklečanskeho horta był. Jeho hesło je „bubnarić je cyroba duši“. Dźěći su z Jacobom Afriku a Němsku hromadu zwjedli. W sportowej hali je rytmus afriski a europski swět zwjazował. Při tym su dźěći mału rejku nawukli. A wone zhonichu, zo je bubon tradicionalny hudźbny instrument w Ghanje.
Jacob wobdźěli so lětsa ze swojej dźowku na telewizijnym wubědźowanju „Das Supertalent“. Za to jemu dźěći a kubłarki Worklečanskeho horta kruće palcy tłóča. Tekst a foto: Marija Budarjowa
Krasny to słónčny a jasny dźeń. Z terasy domskeho Šołćic swójby w Hornjej Kinje maš daloki wid na krajinu, a Łužiske hory tworja přijomnu kulisu. Tutón napohlad wuwabja we mni melodiju ludoweho spěwa „Łužica moja, lubozny krajo ...“. 55lětna rěčespytnica dr. Jana Šołćina na mnje pohladnje a praji: „Haj, kaž spěw to zwuraznja, tež ja začuwam, hdyž ze swójbu na terasy sedźimy a so wot rjaneje krajiny wobkuzłać damy.“
Derje a informatiwnje spisana kniha wo něhdźe 220 serbskich pomnikach a narownych kamjenjach wosobinow našeho ludu z pjera Trudle Malinkoweje je w LND wušła. Awtorka je pilnje slědźiła a nowostku do pjeć dźělow rozrjadowała: Hornja a Delnja Łužica, Němska zwonka Serbow, wukraj a hižo njewobstejace wopomnišća. Nadeńdźemy tam pomniki z krótkim wopisanjom wosobinow, wopomjatnych taflow, narownych kamjenjow a dalšich městnow.
Za Hornju Łužicu wopisuje Malinkowa 67 městnow serbskich wopomnišćow, tak tež najstarši pomnik z lěta 1867 na Budestečanskim kěrchowje za dobroćela Serbow, prawiznika Jana Michała Budarja. Wón bě prawa roboćanow přećiwo knježkam zakitował a swoje zamóženje serbskej chudźinje wotkazał. „Wot dźakownych Serbow“ bu wulki zornowcowy kamjeń za njeho postajeny a 2. oktobra 1867 wotkryty. Kaž tónle pomnik wobjednawa awtorka tež wšitke dalše serbske wopomnišća po systemje nastaće, napohlad a wotkryće.
To bě woprawdźe hódne zakónčenje 40lětneje wuspěšneje tradicije Mjezynarodnych swjedźenjow serbskeje poezije. Na Wotrowskim hrodźišću w lěće 1979 na iniciatiwu tehdy młodeho basnika Benedikta Dyrlicha prěni króć iniciěrowany a wot njeho zhromadnje z dalšimi pomocnikami kóždolětnje dale hač do 2019 wuspěšnje organizowany swjedźeń je so na wulkotny festiwal wuwił. Na nim prezentowachu serbscy poeća zhromadnje z němskimi a wukrajnymi basnikami swójske twórby a přełožki serbskich basnjow do wšelakich rěčow.
Lipšćanske duwo mlokawka wuda nazymu swoju prěnju CD „poezija lubosće – die Jahreszeiten der Liebe“. We wobłuku lětušeje Budyskeje Dołheje nocy kultury staj spěwarka Walburga Wałdźic a gitarist Max Löb zynkonošak takrjec dočasnje předstajiłoj.
Jazz, soul, adapcije a citaty serbskeje ludoweje hudźby – tak móhła so CD hrubje wopisać. Bjezmała wšitke přinoški su zdźěla zhudźbnjene basnje Róže Domašcyneje, Tomasza Nawki a Kita Lorenca. Titulej zynkonošaka wotpowědnje wobjednawaja wone wjelorake, často erotiske fasety (njeplatoniskeje) lubosće, rozrjadowane do štyrjoch kapitlow.
Tež w redakciji delnjoserbskeho tydźenika Nowy Casnik, kotryž prěni raz 1848 jako „Bramborski serski Casnik“ wuńdźe, maja mału biblioteku ze wšitkimi knihami, kotrež tam za wšědne redaktorske dźěło trjebaja. Hłownje su to wšitke starše a nowše słowniki a nimo nich poměrnje tołsta edicija „Die Flurnamen des Kreises Cottbus / Stronine mjena Chóśobuskego wobcerjenja“. Jeje awtor je Bogumił Šwjela, zasłužbny delnjoserbski farar, rěčespytnik, stawiznar, ludowědnik, redaktor a sobuzałožer Domowiny (1873–1948). Hižo jako młodźenc běše kónc 19. lětstotka serbske ležownostne mjena w Delnjej Łužicy pilnje zběrać započał. K tomu běštaj jeho pohonjałoj prof. Arnošt Muka, znajer a lubowar Delnjeje Łužicy, a serbski wučer Hendrich Jordan. W časopisu Maćicy Serbskeje běchu 1913 prěnje wuslědki zběranja wozjewjene. Bogumił Šwjela je to dale wjedł, štož činješe něhdźe poł lětstotka. Bohužel pak njeje dožiwił, zo su wuslědki jeho wobšěrneho a njesprócniweho dźěła jako kniha wušli.
„W Němskej knježitej bjezorientacija a přepjatosć.“ To zwěsća Frankfurtski socialny institut. Hłownje krizowe zjawy dźensniše žiwjenske začuća dominuja. Napjatosće a šmjaty w politice, terorizm, atomowa, klimowa abo migrantska a dalše krizy ludźom strach načinjeja a rubja jim optimizm. Mnozy čakaja na tón wulki wubuch, su zadwělowani abo bědźa so z depresijemi. Dalši čuja so na smjerć chori a hladaja na bórzomny kónc swěta. Někotryžkuli wucychnuje so w socialnej syći a spyta tam swoje strachi abo hidu wotbyć. Wjele ludźi woli radikalne strony, kaž njebychu wědźeli, što činja. Njedožiwjamy jenož chutnu energijowu krizu na fosilne paliwa, ale tež krizu dušinych resursow. Faluje zakładne ćěriwo žiwjenja, kaž nadźija abo dowěra.
– Bohata kniha k jubilejej ewangelskeje Michałskeje wosady –
K 400. róčnicy wobstaća Budyskeje wosady swjateho Michała předpołoži Ludowe nakładnistwo Domowina zjawnosći naročny swjedźenski spis: „St. Michael Bautzen. Kirche – Gemeinde – Dörfer“. Na 275 stronach rozprawja dźesać awtorow a awtorkow wo stawiznach cyrkwinskeho zhromadźenstwa, kotrež bě wot wšeho spočatka přez Serbow postajene. „Serbskosći njeje tu wosebity kapitl wěnowany“, rěka w serbskorěčnym pódlanskim předsłowje, „wopisana pak je wona w nimale kóždym přinošku jako samozrozumliwy wobstatk zašłosće a přitomnosće.“ Michałska cyrkej ze swojim farskim domom na tak mjenowanym Serbskim kěrchowje je mjeztym štyri lětstotki duchowne srjedźišćo za ewangelskich křesćanow ze wsow wokoło Budyšina kaž tež z města samoho. To budźe lětsa nazymu wotpowědnje woswjećene.
Słyšće, kajke su to ćežke lěta,
Kotrež tłóča ludźi cyłoh swěta;
Ale hórje njeje žanom, žanom mužej,
hač na kraju wonka chudom, chudom burej,
hač na kraju wonka chudom, chudom burej.
Chudoba je wulka pola ludźi,
ta jich z hłodom často wjele krjudźi;
měli jeno chlěba dosć a sele, sele,
twaroha a butřanki dosć wjele, wjele,
twaroha a butřanki dosć wjele, wjele.
W mlóce jahły wšak su jara rědko,
zemjaki pak kóždy dźeń su nětko.
Jeja, mjaso, bibaski a kulki, kulki
k jědźi lědy swjaty dźeń maš wulki, wulki,
k jědźi lědy swjaty dźeń maš wulki, wulki.