Na dudach k jedynce
Hanka Zahrodnikec z Ćiska je na Wojerowskim Lessingowym gymnaziju wosebite hudźbne wukubłanje absolwowała, kotrež wopřiješe wokalny a instrumentalny wobłuk kaž tež hudźbne stawizny a teoriju.
Minjeny měsac čakaše na Hanku prěnje praktiske abi-pruwowanje w předmjeće hudźba. Hanka dyrbješe spěwać, na prašenja wotmołwjeć a na instrumenće hrać. Na klawěrje a wiolinje hudźić je młodostna nawuknyła. Jako čłonka Serbskeho folklorneho ansambla Slepo hraje pak hižo něšto lět tež na serbskich dudach. Tak je so před tydźenjemi rozsudźiła, złožić instrumentalny dźěl pruwowanja na serbskich dudach. Wolfgang Kotisek, hudźbny nawoda ansambla, jej při tym pomhaše a je zhromadnje z njej praktiski dźěl spřihotował.
Skónčnje bě tak daloko. Najprjedy spěwaše Hanka ariju Georga Friedricha Händela. Po tym zahra zhromadnje z Wolfgangom Kotisekom (małe serbske husle) dwaj kruchaj Alfonsa Jancy – „Kwas“ (Slepjanske kwasne melodije) a Slepjansku suitu.
Kulowata koža so zaso kula
Koparki a koparjo smědźa zaso na sportnišću za bulom honić a trenować, ale pod krutymi wuměnjenjemi. Tak su na
přikład jeničce skupinki z pjeć hrajerkami abo hrajerjemi móžne. Předrasćić smědźa so akterojo jenož doma, runje tak myć a dušować. Za kóždeho hrajerja dyrbi 20 kwadratnych metrow garantowane być. Tele a dalše postajenja dyrbja lubowarjo kulowateje kože w přichodnym času dodźeržeć. Koparjo Sokoła Ralbicy/Hórki runje tak kaž ST Marijineje hwězdy dźensa startuja. Tež Radworčenjo, Njebjelčenjo a Chróšćenjo zawěsće wjac dołho čakać njebudu. Wo dypki wšak w tej sezonje wjac na amaterskej runinje njehraja. Profesionelni koparjo prěnjeje a druheje zwjazkoweje ligi pak wot 15. meje zaso přećiwo sebi wojuja. Jurij Bjeńš
Bičwolejbulowa sezonalětsa wupadnje
Byrnjež bičwolejbul k tym sportowym družinam słušał, při kotrychž akterojo žadyn wulki kontakt mjez sobu nimaja, serbscy młodostni lětsa bičwolejbulowu sezonu njepřewjedu. Hač budu treningowe abo přećelske hry, tuchwilu hišće jasne njeje. Tajke rjane wobrazy z Róžeńčanskej swjatnicu w pozadku drje tuž lětsa njenastanu. Jurij Bjeńš
Tójšto mejkow w Němcach
Ma wjeselo na debjenju jejkow
Felix Grimmig je we wobłuku lětušeho wubědźowanja wo najrjeńše jutrowne jejko myto dobył. Nowosličan je so w technice škrabanja wuspytał a swój wudźěłk zapodał. Nad připóznaćom jako najmłódši dobyćer w škrabanju so dźesaćlětny jara wjeseli.
Štó je će pohnuł so na wubědźowanju wo najrjeńše jutrowne jejko wobdźělić?
Felix: Sym hižo wjacore razy pódla był, a chcych to lětsa zaso. Njewědźach wšak, hač to tak prawje póńdźe, dokelž běch sej zhibadło lěweje ruki złamał.
Kelko lět so hižo debjenju jejkow – specielnje wóskowanju abo bosěrowanju – wěnuješ?
Felix: Ze sydom lětami započach wóskować. Do toho sym jejka jeno z fazerakami pomolował.
Kak tomu, zo jejka nětko tež škrabaš?
Felix: Škrabanje sym jónu w telewizoru widźał. A dokelž je so mi to lubiło, chcych to tež raz wuspytać.
Za debjenje jejkow trjebaš wušiknosć a předewšěm wutrajnosć – zwotkel woboje bjerješ?
Felix: Za kóždu techniku mam probowe jejka. Ruka dyrbi so na to zwučić. To je kaž kopańcu abo na instrumenće hrać. Někak to počasu pytnu, hač mam měrnu ruku.
Tež we Worklecach mejka steji
Nałožk hinak přewjedli
W běhu lěta přewjedujemy wjele rjanych nałožkow. Koronawirusa dla pak lětuše jutry žane křižerske procesiony njeběchu. Zo njetrjebali dźěći 30. apryla tež mejestajenje a chodojtypalenje parować, su so starši na wjele wsach wo narunanje starali, tak tež w Smjerdźacej. Dokelž njesmědźachu tam při kulturnym domje žanu meju stajić, je to swójba Rachelic-Kühnec zhromadnje z dźěćimi na swojej zahrodźe činiła. Nan André a mać Kerstin kaž tež dźěd Pětr su so z dźěćimi Martinom, Annu a Lenu wo to postarali, zo so tež susodźa nad jich ze serbskimi banćikami pyšenej meju dźiwachu. Hdy ma meja padnyć, to přeradźili njejsu. Alfons Handrik
Z Pumpotom na Čertowu klětku
Nalětnje swójbne pućowanje na Mnišonc
Zdźěćimi pućować, to je přeco tajka wěc! Štóž pućuje, ma wězo wjac wot žiwjenja, ale to tych pjerachow najprjedy raz mało zajimuje. Dyrbiš sej hižo do toho derje přemyslić, kajka ma tura być, tak zo najmłódšeho třilětneho njetrjebaš poł čary dołho na ramjenjomaj nosyć a zo so najstaršemu, hižo šulskemu dźěsću njewostudźi. Čara měła tuž wotměnjawa być a po etapach derje wuzwolena. Zajimawe přestawki – a to w nic přewulkich wotstawkach – dyrbja być. Tam hdźež spokoja so dorosćeny z ławku a rjanym wuhladom, chce dźěćo wjace zabawy.
Dźiwać měli na to, zo sej do blišeje wokoliny wulećimy. Tež hdyž Sakska Šwica wabi, mysliće na to, zo móže hodźinska jězba z awtom dosć napinaca być, hdyž jedne z dźěći snano wuspane njeje, abo hdyž so wone słuchohry dla zwadźa. Tajka jězba z awtom jako zazběh pućowanja móže ći wšón lóšt skazyć, tohodla poručam wšitko w radiusu třiceći awtowych minutow do fokusa brać.
Swěrny přećel a podpěraćel našeho ludu
Basnik, nakładnik a čłon Zwjazka serbskich wuměłcow Peter Huckauf swjeći 12. meje wosomdźesaćiny
Wujimk z eseja „Liubusua – poetiske wobsydlenje“:
Zapadny Berlin drěmaše hišće w swojim idyliskim byću. Bě spočatk sydomdźesatych lět, to sej we Wuchodnym Berlinje kupich zběrku basnjow Johannesa Bobrowskeho „Wetterzeichen“. W njej jewi so Serbam wěnowana baseń „Jakub Bart in Ralbitz“.
Kak daloko saha pomjatk čłowjeka? Što dyrbi so stać, zo žiwjenje njewomjelknje, zo čłowjeska rěč nihdy njewoněmi? Myslu sej, zo je stajnje tajke něšto kaž susodstwo a z nim zwjazana toleranca, kotrež nas pohnuwa pismiki we wobšěrnym zmysle słowa čitać, je zběrać a zachować.
Ja sonju a so hač dodźensa druhdy dopominam na kónc hrozneje Druheje swětoweje wójny. Ze swojej maćerju a swojim młódšim bratrom bydlach w Rukowje. Přez nóc bu naše městačko wot njepřestajnych prudow ludźi zajate. Wjele rěčow bě tam naraz słyšeć, kotrež lědy štó rozumi. Dyrbimy my před Babylonom přeco jeno ćěkać? Z Łužicu mje hač do dźensnišeho dnja wjaza njesměrny wobzor.29.6.1997
Peter Huckauf
... (wujimk)
Hač do lěta 1988 jara dobre hospodarske wuslědki docpěliZhladowanje na lěta přewróta – 13
„Znowazjednoćenje Němskeje – són a woprawdźitosć“ rěka kapsna kniha z pjera Waltera Leonharda. Rodźeny Durinčan je 40 lět we Wětrowskej šamotowni dźěłał. Serbske Nowiny wozjewjeja jeho trochu wudospołnjene, wot Arnda Zoby a Friedharda Krawca z přećelnej dowolnosću nakładnistwa DeBehr zeserbšćene dopomnjenki.
Paralelnje k tomu, kak je so komercielne wikowanje wuwiło, posudźowachu naši zapadni partnerojo tele wudźěłki we wobłuku kwalitnych kontrolow pola producentow. Na te wašnje zawěsćichu sej zdobom přehlad nad konkurentom. A my wuknjechmy ze zhromadneho dźěła.
