Tak mjenowaše so projekt, kotryž je Serbska zakładna šula ...
Tak mjenowaše so projekt, kotryž je Serbska zakładna šula „Michał Hórnik“ we Worklecach spočatk měsaca přewjedła. K nim je přijěł cirkus „Rolandos“. Tola artisća, kuzłarjo a klawnojo njeběchu profijowi akterojo cirkusa, ale program wuhotowachu wšitcy 119 šulerjow. Hač dresury z konjom, kozami, hołbjemi a samo reju z wulkim hadom su na třoch předstajenjach pokazali. Nic jenož staršich, dźědow a wowki, ale tež wjele druhich přihladowarjow su zawjeselili. Dźěłajo w maneži a starajo so wo zwěrjata, dyrbjachu wjele dobrych kajkosćow kaž wutrajnosć, sćerpnosć, pilnosć, dypkownosć a krutu wolu pokazać.
Direktor cirkusa Roland Krämer je wšěch šulerjow jara chwalił, zo su tak pilnje a wutrajnje trenowali. Dźakowaše so tež wučerjam za jich stajnu zwólniwosć a podpěru. Na wšěch předstajenjach žnějachu šulerjo dołhotrajny přiklesk. Woni dźě su přihladowarjam w krótkim času wuwědomili, zo njesměmy zabyć rjane barby našeho swěta, kotrež žiwjenje porjeńšeja. Wšě pisane barby – wot zeleneje přirody hač k cunim barbam wutrobneje čłowjeskeje zhromadnosće – su šulerjo předstajili.
Wulka napjatosć
Sće wy hižo raz cuzym ludźom tekst předčitać dyrbjeli, kotryž před tym hišće ženje widźeli njejsće? Na čitanskim wubědźowanju njedawno w Smolerjec kniharni w Budyšinje dyrbješe to dźesać dźěći, po tym zo su tam najprjedy swoju najlubšu serbsku knihu předstajili. To bě ći napjatosć, jako knjeni Smolina přeradźi, kotry tekst maja maćernorěčni wobdźělnicy w druhim dźělu wubědźowanja předčitać: powědku „Słónčna róža Marhata“ wot awtorki Angele Stachoweje. Ćežki nadawk je najlěpje Helena Smolic z Chróšćanskeje šule spjelniła a wubědźowanje na kóncu w swojej skupinje dobyła. Prócowali a poćili pak su so wšitke dźěći. Tohodla dósta na kóncu kóždy wobdźělnik nimo wopisma rjanu nowu serbsku knihu darjenu. Weronika Žurowa
Wobdźěla so na wubědźowanju
Hižo někotre lěta wobdźěleja so serbscy šulerjo Krabatoweje zakładneje šule Kulow na wubědźowanju wo najrjeńše jutrowne jejko. Tak wóskowachu minjeny tydźeń pod nawodom staršich we wšelakorych skupinach. Za někotrych šulerjow 1. lětnika běše to prěni raz, zo wuspytachu so w bosěrowanskej technice. Wšitcy mějachu wulke wjeselo a někotre jejka so hižo derje poradźichu.
Lubina Dučmanowa
Wutrobny dźak
team pěstowarnje „Chróšćan kołć“
Wutrobnje rozžohnowachmy so kónc měrca z našej wot lěta 1990 skutkowacej nawodnicu Chróšćanskeje pěstowarnje, Angelu Młynkowej (naprawo). Dźakujemy so jej za jeje angažowane dźěło, kotrež bě stajnje na dobro našich dźěći wusměrjene. Narodnosć a nabožnosć kaž tež dobry dźěłowy wobswět běchu kruty wobstatk jeje dźěła. Njeličomne dobroty je tak wšědnje swojim kolegam, wosebje pak młodym kubłarjam wopokazała. Z basnju dźakowachmy so jej za wšu jeje wjelelětnu prócu.
Wuježčanske jutrowne spěwanje ma cyle swójsku atmosferu
Mjeztym wosmy raz přewjedu jutry rano we Wuježku pola Bukec zaso starodawny serbski nałožk jutrowneho spěwanja na tamnišim Pawlikec statoku.
Jutrowničku rano w šesćich zaklinča zwony na Bukečanskej cyrkwinej wěži. Druhdy je samo hač do Wuježka (Wuischke) słyšiš. W tym času su mjenujcy jutrowni spěwarjo w Bukečanskim wjesnym dźělu hižo dawno na nohomaj. Lěta 2012 su we Wuježku starodawny nałožk zaso wožiwili. Ze schadźenjom słónca swjeća tam zrowastanjenje Jezusa Chrystusa. Kaž je Wuježčan Mato Krygaŕ wuslědźił, běchu jutrowne spěwanje na dwěmaj wsomaj Bukečanskeje wosady hišće do 30tych lět minjeneho lětstotka pěstowali, w Žornosykach (Sornßig) a Čornjowje (Zschorna). Hižo rano w štyrjoch zanošowachu ludźo prěnje jutrowne kěrluše, po tym su skót picowali a do Bukec kemši šli. Po smjerći iniciatora Jana Awgusta Kerka je nałožk w Čornjowje zašoł.
Zrowastanjenje wjesele wozjewjeć
Tradicija jutrowneho spěwanja w Slepjanskej wosadźe přez młodu generaciju dale žiwa
Rano w pjećich, krótko do switanja, hromadźa so wone w Slepjanskej cyrkwi. Žony a holcy w połžarowanskej drasće ewangelskich Serbow wokoło Slepoho wozjewjeja symbolisce při spěwarskich ławkach wjesołe poselstwo wo zrowastanjenju Jezusa Chrystusa. Spěwaja stajnje zaso kěrluše, jutrowne pěsnje wo zrowastanjenju w slepjanšćinje kaž „Na prěnim dnju po soboće“. „Narodna drasta dyrbi trjechić. K tomu słušeja zelena suknja, běły šórcuch, tołsta čorna kapa, zelena hawba, běły čěpc, lapa – čorne wołmjane rubiško – a čorny štryntušk jako znamjo žarowanja w póstnym času. Je to přez lětstotki daledawana typiska połžarowanska drasta pola nas w Slepjanskej wosadźe“, wuswětla Elvira Rathnerowa, čłonka tamnišeho towarstwa Kólesko. Wot lěta 2014 towarstwo tradiciju jutrowneho spěwanja pěstuje.
Jubilar so derje dopomina, kak bě nan jeho a wuja ze sylzojtymaj ...
Hdyž křižerjo njedźelu zrowastanjenje Chrystusa wozjewjeja, budu mjez nimi znowa najwšelakoriši jubilarojo. Jedyn z nich je Adalbert Bulank ze Smjerdźaceje.
Mjez něhdźe 300 křižerjemi Ralbičanskeho procesiona wuhladamy jutrońčku tójšto ze zelenym kaž tež ze slěbornym wěnčkom jako znamjenjom, zo so prěni raz na puć do Kulowa podadźa abo 25. raz sobu jěchaja. Wjele žadniši je złoty jubilej, a tajki změjetaj w Delanach hnydom dwaj křižerjej. Róžeńčan dr. Franc Eiselt chce 50. raz radostnu powěsć wo zmortwychstanjenju Jězusa wozjewjeć, a runja jemu ze złotym wěnčkom na sukni wujěcha ze swojeho statoka w Smjerdźacej Adalbert Bulank.
Z Maybachom sej wulki són spjelnił
Enrico Beckel ze swěrnymi pomocnikami pjeć lět na jónkrótnej luksusowej limuzinje „šrubował“
Při najrjeńšim nalětnim wjedrje sedźimoj z fotografom w oldtimeru a smój po puću z Chelna přez Chasow a Radwor zaso wróćo. Božedla njeje to někajke „stare awto“, ale „tón jónkrótny“ Maybach z lěta 1937. Jeho wobsedźer a naju šofer je Enrico Beckel, pódla kotrehož sedźi jeho mandźelska Klawdija (rodźena Suchec z Radworja). Njemóžeš scyła ze słowami wopisować, kajki je to zaćišć, so z tajkej luksusowej limuzinu po serbskim kraju kolebać dać.
Jeli sej něchtó mysli, zo je tón, „kiž dźensa Maybach wobsedźi“ – tajki płaćeše w 30tych lětach 22 700 reichsmarkow – „z milionarom“, da so chětro myli. Prawje pak je, zo je Beckelec najrjeńše, najwjetše a najdrohotniše luksusowe awto 20. lětstotka po zdaću jeničke na wuchodźe Němskeje, kotrež tu po dróhach jězdźi.
Jeje wudźěłki pyša ruby wołtarjow
Rentnar a što potom – wuměnkarsku swobodu wužiwać abo wužadanje přiwzać (22)
Někotři njemóža so tohole časa dočakać, tamni zaso nochcedźa scyła na njón myslić – na zastup do renty. Kajke maja wuměnkarjo wjesela abo starosće, to ze seriju „Rentnar a što potom?“ bliže wobswětlamy.
Wotydźenja je mała nawjes před kulturnym domom w Smjerdźacej zwjetša zaparkowana. Tomu bě tež srjedź měrca tak, jako rozhladowaše so tam šoferka za móžnosću, swoje awto wotstajić. Wuhladawši wuske swobodne městno wona tam wušiknje wróćo zajědźe a zaparkowa. Z awta wulěze Lucija Lanzyna, kotraž je w měrcu 80. narodniny swjećiła.
„Potom rjemjesło zańdźe a hoberska wěda wo nim
Dźěłarnja sedłarja Handrija Krala w Kamjenej pola Radworja wuprudźa atmosferu manufaktury, kaž ju dźensa lědma hišće něhdźe nadeńdźeš. W poměrnje małej, ale praktisce zarjadowanej rumnosći porjedźa a ponowja Handrij Kral křesła a podobne meble. Zhotowja a wuporjedźa pak tež křižerski grat a cylindry. Runje z tym měješe wón w dojutrownym času wosebje wjele dźěła.
Kelko křižerskich gratow je 57lětny Handrij Kral w běhu swojeho powołanskeho žiwjenja hižo zhotowił, wón ličił njeje. Trochuje pak, zo bě jich hač do 120. Hižo 1982 bě wón prěni grat twarił, wě so Kamjenjan dopominać. Při tym nasta přeće, tajke dźěło powołansce wukonjeć. Za čas NDR pak jemu rjeknychu, zo „stat tajke něšto njetrjeba“. Nawukny tuž powołanje sedłarja a tapecěrarja a jako tajki tež dźěłaše. Nawuknył bě wón zajimawe powołanje w Hohlfeldec předewzaću pod Budyskimi Šulerskimi wrotami. Dźensa mjenuje so wón mišter za wuhotowanje rumnosćow.
