Pohlad do tworjenja awtorki Olgi Grjasnoweje

Za serbskich čitacych stej dwurěčnosć a kulturna mnohostronskosć normalita. Wonej wotbłyšćujetej so w serbskej literaturje, kotraž po lěće 1945 přewažnje paralelnje tež němsce wuchadźa. Husto awtorojo dwurěčnosć tež w tekstach samych tematizuja – tak na přikład Kito Lorenc, Jurij Brězan abo Róža Domašcyna. Tež načasny serbski roman Lubiny Hajduk-Veljkovićoweje „Módre buny“ serbsko-němsku towaršnosć we Łužicy wotbłyšćuje.

W němskej načasnej literaturje je so w zašłych lětach wosebje přez migraciju nowa wotewrjenosć za mnohorěčnosć a za ludźi wuwiwała, kotřiž su wosrjedź wšelakorych kulturow žiwi. Tak spožčeja na přikład literarne Myto Adelberta von Chamisso z cilom, awtorow a awtorki spěchować, kiž su němčinu hakle pozdźe nawuknyli a kotřiž změnu kultury w swojich knihach wopisuja. Mjez wu­znamjenjenymi su na přikład Emine Sevgi Özdamar (1999), Zsuzsa Bánk (2004), Feridun Zaimoğlu (2005), Saša Stanišić (2008) a Abbas Khider (2017). Spěchowanske myto 2015 dósta Olga Grjasnowa.

Zajimawe poskitki za wopytowarjow tež jutry

Freitag, 12. April 2019 geschrieben von:

Wo nadawkach a wuznamje Serbskeje kulturneje informacije w Budyšinje

Nošer Serbskeje kulturneje informacije w Budyšinje je Załožba za serbski lud. SKI wopytowarjow wo stawiznach, žiwjenju a kulturje Serbow informuje. A što wšitko poskićuje, kotre wusta­jeńcy a eksponaty wopytowarjam spřistupnja, wo tym je so Alfons Wićaz ze zamołwitej za SKI, wotrjadnicu a za­stupjerku direktora załožby Michaelu ­Mošowej, a ze zamołwitej za marketing Hanku Budarjowej rozmołwjał.

Je so SKI dotal jako wažna posrědnica stawiznow a kultury Serbow wopokazała?

Spočatk měrca je Serbski ludowy ansambl wosebity a w kóždymžkuli zmysle jónkrótny koncert wuhotował. Pod hesłom „Stysk a wysk“ prezentowaštej orchester SLA a hóstna solistka Heidemarja Wiesnerec za křidłom pod nawodom mjezynarodnje renoměrowaneho nižozemskeho dirigenta Petera Biloena na Budyskej žurli ansambla dramaturgisce wuwaženy program twórbow z dobow klasiki a romantiki.

Zazběh wječora tworješe „Serenada E-dur­ za smyčkowy orchester op. 22“ ­Antonína Dvořáka. Tak mjenowanu praksu historiskeho předstajenja docyła njewobkedźbujo interpretowachu hudźb­nicy pjećsadźbowu kompoziciju na skerje ekspresionistiske dyžli pózdnjoromantiske wašnje. Hdźežkuli je w parti­turje ritardando abo accelerando před­pisane, da Peter Biloen smyčkarjow raznje pomałšo resp. spěšnišo hrać. Žadaja-li sej noty změnu intensity abo akcent, je to dirigent radikalnje wukładował. Tak nastawacej dynamice polěkowaše poměrnje „wótry“ zwuk, dopominacy na komorne ćěleso Il giardino armonico, kotrež – w tym zwisku to kuriozum – ­je na mjenowanu historisku praksu specializo­wane.

Dźak a připóznaće

Freitag, 12. April 2019 geschrieben von:

Předstajenje oratorija „Israelowa zrudoba a tróšt“ jako wusahowace hódnoćene

Zwutroby rěčał je farar Měrćin Deleńk minjenu sobotu, 6. jutrownika, w połnje wobsadźenej Chróšćanskej cyrkwi po grandioznym předstajenju duchowneho oratorija „Israelowa zrudoba a tróšt“ z pjera Korle Awgusta Kocora zawěrno mnohim. Wospjet bě so wujewiło, kak sej naš lud tute namrěwstwo waži. Zdobom pak so pokaza, zo mamy dźensniši dźeń tohorunja resursy, z kotrymiž je móžno tak wysoku kwalitu recipowanja dosć ćežkeje wuměłskeje twórby docpěć.

Kapałna mišterka Judith Kubicec, słušaca k eliće swojeho předmjeta, přewza zaso dirigat duchowneje twórby, kotrejež nawod měješe hižo 1994 jako tehdyša asistentka šefdirigenta Serbskeho ludoweho ansambla Dietera Kempy. Kaž hižo před 25 lětami wužiwaše zaso samsnu partiturowu předłohu. Kaž je znate, bě dźě komponist tehdy Serbam nimale wšitke swoje oratoriske twórby jeničce z klawěrnym přewodom zawostajił. Orchestraciju oratorija „Israelowa zrudoba a tróšt“ přewza swój čas młody Berlinski komponist Stefan Malzew.

Dyrbimy skónčnje hromadźe rěčeć!

Freitag, 12. April 2019 geschrieben von:

„Hdyž tole skomdźimy, budźe kónc“! W zašłym wudaću „Nakromnych mysli“ Werner Měškank wuzna, kak šokowana serbska Delnja Łužica wuslědkow ewaluacije wučby serbšćiny w Braniborskej dla je. Wón doda, zo „njebě nichtó překwapjeny, chibazo je staw hišće hórši“. Zdobom kritizowaše njedosahace serbske zakonje a namołwi k tomu, hladać na mjeńšiny ze samsnymi starosćemi, kotrež pak su z swojej kulturnej awtonomiju „wuspěšniše hač my: na rěčne mjeńšiny we Wali­ziskej, Belgiskej, Tirolu a druhdźe w EU“.

Paternoster – podij za młodych pisacych

Freitag, 12. April 2019 geschrieben von:

Wujimk z powědančka

Kóžde druhe lěto přewjedujetej Ludowe nakładnistwo Domowina a Załožba za serbski lud literarne wubědźowanje za serbski pisacy dorost. Najlěpše twórby wozjewja LND w rjedźe „Paternoster“. Jedyn z awtorow njedawno wušłeho wosmeho wudaća je Pětr Dźisławk z Chasowa. Z wujimkom z jeho powědančka „Anika“ chcemy zajim za knihu zbudźić.

Wjesny swjedźeń. Steju z kumplemi w kole, kóždy piwo w ruce. Nalada je dobra. Powědamy sej mjez sobu najhłupiše stawiznički a dyrbimy so nimale cyły čas smjeć. Tež direktnje pódla nas knježi po zdaću wulke wjeselo, „naše stare knjezy“ steja kołowokoło piwoweho woza a bjakaja, zo je po cyłej nawsy słyšeć, druhdy samo wótřišo hač šlagry, kotrež klinča z wulkich boksow w stanje. Wšě syre kaž motyka! Hladam na časnik. Je runje hakle dźewjećich. Steja tu hižo wot popoł­dnja a sej jedne piwo za druhim za kornar kidaja. Hdys a hdys spyta jedyn z nich spěw zakantorić. To pak kónči stajnje zaso w katastrofje za wuši přitomnych. Žałostnym muzikaliskim pospytam našich mokrych bratrow móžemy so jenož smjeć.

Studuje hudźbu w Americe

Freitag, 05. April 2019 geschrieben von:
Hi and welcome! How are you, lubi čitacy? To je Syman Hejduška z Hórkow. Syman studuje načasnu hudźbu w USA, dokładnišo w Nashvillu w staće Tennessee. Wo swojim přeby­tku w Americe a wo dalšich dožiwjenjach chce nam tu rozprawjeć a wšitkim, kotřiž njejsu hišće w USA byli, spytać žiwjenje kraja rysować, wo kotrymž rěka, zo móžeš sej tam nimale kóždy són spjelnić.

Swětoznate jako Music City a srje­dźišćo coun­try­joweje hudźby so Nashville tež woprawdźe wopokazuje. Kóždy zajimc coun­tryja je wose­bje witany, sej raz dowol tu zapla­nować. Njeměnju pak jenož tradicionalny country z banjom abo hu­slemi, kaž my to znajemy. Moderny, tak mjenowany „bro-country“ wučinja najwjetši dźěl hudźbneje industrije w Nashvillu a je po zwuku jara podobny našemu němskemu šlagrej. W kóždej ­barje, w kóždym kućiku města słyšiš countryjowu hudźbu.

Tež backpacker trjeba raz přestawku

Freitag, 05. April 2019 geschrieben von:

fota: maria zahonec

L   ovely, astonishing, overwhelming, stunning – tajke a podobne słowa wopisuja cyle derje krajinu a moje dožiwjenja w drje najchudšim kraju, w kotrymž dotal běch – Laos. Po tym zo běch so dosć słónca na kupach na juhu Thailandskeje na­srěbała, wjeselach so nětko na horiny, prózdnjeńcy a wodopady. Wšo to namakaš na sewjeru kraja. Tež rěka Mekong so přez kraj wije a na juhu wabi něhdźe tysac kupow, ja pak rozsudźich so za 30 dnjow bjez hektiki na sewjeru Laosa.

S   woje pućowanje započach w stolicy Vientiane, kotraž přeswědča z francosko-kolonialnymi twarami, mnohimi kofejownjemi a měrnej atmosferu. Přilećiš-li z Bangkoka, kaž ja to činjach, zda so ći hłowne město Laosa ske­rje mjeńše być přirunajomne z Drježdźanami. Mekong twori tu přirodnu hranicu mjez Thailandskej a Laosom a je krasna kulisa za chowanje słónca, štož pak móžeš bjezdwěla tež we Vang Vieng wobkedźbować. Tam móžeš sej krasne chowanje słónca samo z balona nad horinami lubić dać. Jako backpacker pak rozsudźich so za tuńšu wariantu – z čerstwej sadowej brěčku při rěce.

Młodźinski kofej

Freitag, 05. April 2019 geschrieben von:

Kajke bě to krasne wjedro? Termometer pokazowaše wjace hač 15 stop­njow. Jenož derje potajkim, zo smědźachmy runje tón dźeń w měrcu swój ­„młodźinski kofej“ zarjadować. Přeprosyli smy sej zastupjerjow naj­wšelakorišich młodźinskich cyłkow k nam do Radworja, zo bychmy sej z nimi mysle a nazhonjenja wuměnjeli. Běchmy jara wjeseli, zo su naše přeprošenje mjez druhim zastupjerjo mło­dźin­skich klubow ze Serb­skich Pazlic, ze Smječkec a z Chrósćic, ale tež serbskich skaw­tow, Pawka a Zwjazka serb­skich studowacych sćěhowali. W małym ­kole diskutowachmy wo planowanych za­rjadowanjach, ale tež wo tučasnych ćežach a starosćach.

Zjimajo da so rjec, zo bě popołdnjo jara zajimawe a wunošne. Dźakujemy so tuž na­šim hosćom a nadźijamy so bórzomneho zasowidźenja. tekst a foto: Tobias Wencl

Z Pawkom na festiwal

Freitag, 05. April 2019 geschrieben von:

Serbske młodźinske towar­stwo Pawk z. t. ma hromadźe z kulturnym towarstwom němsko-­danskeje pomjezneje kónčiny Grænseforeningen Ungdom (GFU) wuměnu na festiwalu ­Roskilde planowane. A to naj­lěpše – za­stup je darmotny!

Wjesel so na headlinerow, kaž su to Bob Dylan, The Cure abo Travis Scott, a na dalšich hudźbnikow z cyłeho swěta.

Za transport a aktiwity

na festiwalu zběramy wot kóždeho wobdźělenski popłatk, štož budźe wokoło 120 eurow. Přizjewić móžeš so hišće hač do srjedy, 10. apryla. Napisaj cyle jednorje mejlku na , naši ­danscy přećeljo staraja so wo přizjewjenje.

 Hdy? Wot 29. junija do 6. julija 2019

Chcemy pak hakle 30. junija startować a so hižo 5. julija zaso na dompuć nastajić. Tak móža maturanća po abibalu sobu jěć, a na folklorny festiwal, sobotu, 6. julija, w Chrósćicach budźemy zaso doma.

 Hdźe? W Danskej, južnje Kopenhagena

 Štó? Spytamy telko serbskeje młodźiny sobu wzać, kaž móžno.

 Zastaranje? Festiwal je natwarjeny kaž město. To rěka, zo na­makaš tam přeco něšto k rymzanju. Snědań je darmotna, budźe to skerje snobjed wot 11.30 do 13 hodź.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND