Stefanie Krawcojc z Choćebuza piše:
Jan Wjenk z Wotrowa: Mysle a dopóznaća wo židowce Hanje:
Běchmoj kaž zlemjenaj, jako so redaktorka Serbskich Nowin mojeje žony za měnjenjom premjeru dźiwadłoweje hry nastupajo prašeše. Pytnychmoj tež mjez přihladowarjemi mjelčenje a zanurjenosć. Domoj jěducy wjele hromadźe njepowědachmoj – začućow a wusahowacych dožiwjenjow dla.
Regina Šołćina z Konjec wupraja so w diskusiji nastupajo serbsku hymnu:
Serbja, što to dyrbi? Nimamy woprawdźe žane hinaše starosće? Lědma je so Lěto Zejlerja a Kocora zahajiło a hižo spyta so demontować, štož je so před lětdźesatkami jako zawostajenstwo přepodało, zo bychmy ... njesli do přichoda – našu hymnu „Rjana Łužica“.
Njewěm, štó je tutu ideju wulahnył. Njeje to jenož bolostne, ja so jako serbska žona a mać za njeho abo za nju hańbuju. Swój „ego“ na tele wašnje wopodstatnić zawostaja we mni hórki přisłód. Nam žonam je tola mać přiroda dary do kolebki kładła a nas sčiniła bohatych porno mužam, tak zo njetrjebamy na tajke wašnje koleso znowa wunamakać. Bjermy sej tele bohatstwo wěčnoh wopomnjeća narodnje, nabožnje a w našej tak bohatej kulturje jako namrěwstwo a zdobom jako nadawk do přichoda za naše přichodne generacije.
Terezija Kubašec z Radworja ma přispomnjenje w diskusiji wo namjeće móžneje změny serbskeje hymny:
Alfons Korjeńk namjet žortnje přirunuje z ewentuelnymi korekturami na mólbach (štož su na přikład we Vatikanje tež woprawdźe činili – hlej wudaće SN ze 7. februara). Mikławšej Krawcej drje njeje napadnyło, zo jenož muske wosoby namjetuje (wótčincy, budźerjo ..., wudaće SN z 9. februara). Mužojo tež njeporodźeja – (z klina njewuńdu ...)
Móžny wupuć: W stawiznach so tež druhdy něšto pozabudźe a wšo při starym wostanje ...
Přewšo dobry wothłós žněješe sobotna prapremjera krucha „Šěrcec Hanka“ w Budyskim Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle, kotruž bě awtorka a režiserka Esther Undisz po motiwach nowele Jurja Kocha z lěta 1963 spisała. Cordula Ratajczakowa je so mjez přihladowarjemi za měnjenjemi wobhoniła.
Weronika Wjenkowa z Wotrowa: Kruch bě jara hnujacy, mi su sylzy přišli. Trójna „Sława“ so prosće słušeše.
Frank Čornak z Dobrošic: Mi je so předstajenje jara lubiło, wosebje po dołhim času dźiwadłoweje abstinency. Dokelž njejsym so ze stawiznu Hany Šěrcec hišće jara zaběrał, je mje wona wosebje hnuła. Atmosfera mjez přihladowarjemi bě zajimawa. Wšako běchu mnozy z busom z Hórkow přijěli, a woni maja wězo wosebity poćah k městnu, hdźež so stawizna wothrawa. Na kóždy pad bě wažne pokazać, zo njejsu Serbja jenož wopory byli. Móžu sej předstajić, zo su někotři tež hrózbnu rólu hrali, kajkuž njebych wočakował – tež hladajo na to, što so tučasnje stawa.
Mikławš Krawc z Budyšina poda připis k diskusiji wo teksće hymny:
Změnu teksta narodneje hymny mam za njetrjebawšu. Jeli pak so hinak rozsudźi, njebych linku „wuńdu žony, mužojo“ wzał (kaž tež Alfons Korjeńk we wudaću SN z 7. februara měni), hewak móhła so zaso wěsta skupinka hóršić. Bych radšo linku takle wzał: „Wuńdu Serbow budźerjo“. Tak by so město poćaha na splah zwuraznjała žadosć za wosobinami, zasadźowacymi so za byćom a traćom našeho ludu. Ludźi ze sparnosće wubudźeć, jich k narodnemu dźěłu pozbudźeć/pozbudźować, nadobny to skutk. Město „budźerjo“ (słowo „budźerjo“ so hišće do słownika namakało njeje) móhli druhe wurazy stać: „wótčincy, narodowcy, prócowarjo, budźićeljo“, ale wone so rytmusa dla njehodźa. Móhli potajkim spěwać „Njech nam z klina twojeho wuńdu Serbow budźerjo, hódni wěčnoh wopomnjeća“.
Alfons Korjeńk z Budyšina wupraja so k aktualnej debaće Maćicy Serbskeje wo móžnej změnje teksta serbskeje hymny a měni z małym posměwkom:
Što činimy, hdyž někotrym žony a mužojo w hymnje njedosahaja a chcedźa tež diwersnosć w njej wobkedźbowanu měć? Hymna je unikat basnika, swoboda słowa. Z Handrijom Zejlerjom njemóžemy wjace rěčeć, ale jeho twórbu jednorje předźěłać? Nowu hymnu do nadawka dać je jedna móžnosć. Ale: Hdyž někomu do myslow přińdźe, zo je mólba Wenusy w galeriji seksistiska, namolujemy jej potom suknju abo cholowy do wobraza wuměłca?
Maćica Serbska namołwja do zjawneje diskusije wo teksće serbskeje hymny – Serbske Nowiny wobzamknjenje wědomostneho towarstwa tule jako zakład diskusije dokumentuja:
Hižo někotre lěta su w towaršnostnym diskursu słyšeć hłosy, kiž žadaja sej wjace widźomnosće žonow nic jenož w zjawnosći, ale tohorunja w rěči. W tutym zwisku zwurazni so w serbskej zjawnosći tež prašenje, hač njeměli tekst serbskeje hymny změnić, wšak njeskutkowachu a njeskutkuja jenož mužojo na dobro serbstwa. Aktualne bu tute prašenje wospjet po swjatočnym spožčenju Myta Ćišinskeho w oktobrje 2021, jako redaktor Serbskich Nowin namołwi, zo „měli chutnje wo tym rozmyslować, hač so druheje štučki přichodnje wzdamy abo ju znajmjeńša přebasnimy“ (Serbske Nowiny 18.10.2021, str. 2). Postorkował bě so redaktor wosebje na linkach „Ow, zo bychu z twojeho / klina wušli mužojo, / hódni wěčnoh wopomnjeća!“.
Křesćan Krawc z Hrubjelčic pisa:
Připowědźene je pokročowanje Hłowneje zhromadźizny Domowiny njejasnosće w nowym statuće dla, přećiwjace so Byrgarskemu zakonikej BGB. To je jedna wěc, tamna – a wo njej měło so při tej składnosći runje tak diskutować – je tale: Z kotreje přičiny bu sada w starym statuće šmórnjena, hlej w předłoze na stronje 208, hornjoserbsce, pasus wo „połoženju serbskeho ludu“? Zo njebudźe Domowina wjace połoženje do rozprawow přijimać, ale so jenož hišće „zwoprawdźenju nadawkow dźěłowych směrnicow“ wěnować.
W němskorěčnej wersiji statuta je mi to hišće bóle napadnyło – hlej z čerwjenej smuhu šmórnjeny pasus na str. 252: „Das Wirken der Domowina und über die Lage des sorbischen Volkes“, město toho wobmjezuje so nadawk Domowiny nětko na „Verwirklichung der Aufgaben der Arbeitsrichtlinien“.
Leticija Kilankec z Wiena: Časy so měnjeja. A z nimi tež towaršnosć a towaršnostne konstrukcije. Bjez prašenja towaršnosć tež rěč wobwliwuje, ale rěč so runje tak na towaršnosć wuskutkuje. Samozrozumliwje to pola nas Serbow a Serbowkow hinak njeje. Tak daloko, tak derje.
Při wšej progresiwiće Maćicy Serbskeje so chutnje prašam, hač njejedna so tu jeničce wo performatiwny liberalny feminizm. Na jednej stronje nastorča Maćicarjo a Maćicarki diskusiju wo prašenju, hač je žona wažna dosć, zo by scyła w našej hymnje mjenowana była (štož je wězo najprjedy raz prawe a wažne), město toho zo aktiwnje wo woprawdźite změny za žony w patriarchalnej towaršnosći wojuja. Na tamnym boku je dawno znate, zo so teorija resp. konstrukcija splažneje binarity wjace njedźerži, štož hodźi so tež wědomostnje dopokazać (hlej Claire Ainsworth: Nature). Njeby potajkim načasu było, wo dobro wšitkich pod patriarchatom ćerpjacych so prócować a tak skónčnje wšitkich zapřijeć – nic jenož mužow a žony?