Rozdźěle wobohaćeja zhromadnosć
Za měnjenjemi wo 38. swjedźenju serbskeje poezije je so Bosćan Nawka wobdźělnikow prašał.
Traian Pop, basnik a nakładnik POP-nakładnistwa: Tele zetkanje je wulkotne! Swjedźeń skići móžnosć, so zeznać a so zetkać – wšako su mnozy awtorojo tu, kotrychž sej jara česću. A za mnje jako nakładnika je to zdobom šansa, z nowymi, mjezynarodnymi basnikami zwisk nawjazać. Pochad je při tym wšojedny, dźiwam prěnjorjadnje na kwalitu, kotruž tu na kóždy pad namakamy. Přebasnjenje z originalneje rěče mam za kmany přikład, zo móžemy – a dyrbimy! – dalšemu rozpačenju Europy zadźěwać. Zhromadnu rěč poezije tule słyšeć je mi wulke wjeselo.
Ivo Harák, čěski basnik: Sym mjeztym hižo pjaty raz tu, a zarjadowanje so mi přeco hišće spodoba. Sym stajnje wćipny na twórby młodych awtorow, a lětsa su mje wone jara pozitiwnje překwapili. Swjedźeń je cyle w zmysle pućrubarja Smolerja, wuznamneho spisowaćela a twarca mostow mjez kulturami.
Wjace kedźbnosće serbskej rěči
Choćebuz (ML/SN). „Witam jara, zo ma so serbski sydlenski rum dale rozšěrić a nadźijam so, zo so prawje wjele dalšich komunow Delnjeje Łužicy k tomu wuznaje. Móžemy serbske namrěwstwo jenož wuchować, su-li tež ludźo, kotřiž so za to angažuja.“ Braniborska ministerka za wědomosć a kulturu Martina Münch (SPD) praji tole w interviewje z Choćebuskej Lausitzer Rundschau 5. julija.
Na prašenje, hač so namjety za přiwzaće do sydlenskeho ruma tež přećiwo komunam wot kraja schwala, ministerka rjekny: „Njemóžu so ke kóždemu jednotliwemu padej wuprajić. Jara wažne pak je, z ludźimi na městnje wo tym rěčeć. Porěčimy ze wšěmi komunami hišće raz wo tym a budźemy rozsudy před pozadkom zakonskich postajenjow dokładnje pruwować. Sydlenski rum je žiwy, jeli wobydlerjo jón přiwozmu, a so wo kulturne namrěwstwo, nałožki kaž tež spěchowanje rěče staraja. Chcemy projekt Witaj dale rozšěrić. W pěstowarnjach a šulach ma so wjace kedźbnosće serbskej rěči wěnować.“
Zapósłane (05.07.16)
Rainer Domke z hornjofranskeho Küpsa pola Kronacha je koparsku europeadu w Južnym Tirolu sobu dožiwił a podawa tule swoje zaćišće:
Poprawom wšak běch w Italskej cyle hinašeho zarjadowanja dla: Tam přihotuja swjatočnosće k 125. posmjertninam pózdnjoromantiskeho basnika Oskara von Redwitza-Schmölza (mjeno je słowjanskeho pochada), kotrehož swójba z mojeje hornjofrankskeje domizny pochadźa. W Južnym Tirolu mějach tuž składnosć, sej jednotliwe koparske wubranki dokładnišo wobhladać. Běch drje jenički hornjofrankski fan z delnjołužiskimi, Choćebuskimi korjenjemi. Smědźach wjacore hry widźeć a při tym tež serbskich fanow dožiwić. Zadźiwane zwěsćenje tamnišeje nowiny Dolomiten, zo běchu „Serbscy fanojo starojo turněra“, móžu stoprocentowsce potwjerdźić. Bě to prosće sensacionelne serbskich přiwisnikow widźeć. Škoda, zo njeje so sportowy wuspěch muskeje wubranki poradźił. 5. městno angažowanych žonow mje wjeseli. Nadźijam so, zo móžu za štyri lěta w Korutanskej zaso pódla być. Wutrobny postrow woběmaj mustwomaj. Serbska wubranka, olé!
Jědnatki hotowy krimi byli
Sobotu je němska koparska wubranka muži na europskich mišterstwach štwórćfinalnu hru přećiwo Italskej po třělenju jědnatkow dobyła a so za połfinale kwalifikowała. Helena Bětnarjec chcyše wot serbskich młodostnych wědźeć, hdźe a z kim su kopańcu hladali a hač je so jim hra lubiła.
Fabian Ćěsla z Hórkow: Mój tip běše 2:1 za Němsku. Hra běše jara napjata a Němcy mějachu dosć móžnosćow. Wulku chwalbu našim koparjam. Běch w tym času na kwasu, wjele ludźi pak – mjez nimi tež ja – je so wězo za kopańcu rozsudźiło a Němcam palcy tłóčiło.
Jurij Šiman z Budyšina: Sym hru ze „Škitnikami“ (Škit Budyšin wolejbul) pola kumpla hladał, tež moja sotra a jeje přećel běštaj pódla. Sam njemějach žadyn tip, ale ći tamni w kole twjerdźachu na 2:1 za Němsku w podlěšenju. K hrě dyrbju rjec, zo su Italčenjo derje škitali, Němcy tež. W partiji pak bě mjenje tempa hač před lětomaj. Jědnatki běchu najwjetši krimi, kajkiž sym hdy dožiwił – to bě łoskoćiwa naležnosć ze zbožownym wukóncom, při čimž je lěpše mustwo dobyło.
Spisowaćel lětstotka a swětoweje literatury
K stoćinam Jurja Brězana 9. junija su někotre regionalne nowiny Sakskeje a Braniborskeje a Berlinski dźenik Neues Deutschland wobšěrne hódnoćenja jeho žiwjenja a literarneho tworjenja kaž tež pokazki na jeho počesćenja k jubilejej wozjewili. Podawamy tu někotre wujimki z přinoškow. Telewizija MDR wusyłaše 9. junija poetisku dokumentaciju wo jubilaru „Muž w brězach“ a DEFA-film „Čorny młyn“.
Wulki literat a mysler
Chcychu wědźeć, kak je žiwy był
Połni dźaka za wotewrjenosć podachu so ludźo po wopytanju domu Jurja Brězana w Hornim Hajnku zaso domoj. Měrćin Weclich je so někotrych za jich zaćišćemi prašał a za tym, kotry poćah k Brězanej maja.
Sabine Dzibok ze Steiny pola Kamjenca: Mi so wosebje wobrazniwa rěč Jurja Brězana lubi. Buch přez někotre přinoški w nowinach na jeho narodniny skedźbnjena, čehoždla so rozsudźich, hromadźe z přećelku z Wotrowa tónle dom wopytać, w kotrymž je wón žiwy był a dźěłał. Bě mi wažne, tež jeho wobswět zeznać. Wšo bě jara awtentiske.
Jurij Kubica z Hornjeho Hajnka: Běchmy z Jurjom dźě přeco w dobrym susod- stwje žiwi a tuž wužich přiležnosć, k česći jeho stotych narodnin zaso jónu do jeho chěžki załožić. Je derje, zo su ludźom durje domu wočinili, zo widźa, kak je wón žiwy był a pisał.
Šulerjo w praktikumje
Šulerjo 9. lětnika Ralbičanskeje Serbskeje wyšeje šule wukonjeja tuchwilu dwutydźenski powołanski praktikum. Alena Belkotec je so pola někotrych za prěnimi nazhonjenjemi wobhoniła.
Dawina Suchec, DDV medijowa skupina, Drježdźany: Pozdźišo chcyła so z medijowej designerku stać. W tymle a přichodnym tydźenju zhonju, kak dadźa so wobrazy z profesionalnymi programami wobdźěłać. Mjez druhim budu samostatnje flyery zestajeć. Mi so tule lubi, sobudźěłarjo su přijomni a mi rady wo swojim powołanju powědaja.
Marija Domaškec, katolska pěstowarnja „Alojs Andricki“, Radwor: Staram so w běhu praktikuma wo dźěći, pěstuju je a zabawjam so z nimi. Do mojich nadawkow słuša tež, dźěći na připołdniši spar přihotować. Wězo je to napinace, mam pak z toho přiwšěm wjele wjesela. Tónle praktikum dyrbi być fundament za moje pozdźiše wukubłanje na kubłarku.
Zapósłane (23.05.16)
Wito Meškank ze St. Godeharta Eimbeckhausena piše k přinoškej „Cyrkwje njeměli předać“ w SN z 10. meje 2016:
Berlinski ewangelski biskop Dröge mjenuje předań prózdnych cyrkwjow, je „pozłoćić“. Chiba přitrjechi to za ewangelske cyrkwje, ale na přikładach biskopstwow Hildesheima w 1990tych lětach, Limburga a Kölna spočatk 2000tych lět, Berlina kónc 2000tych lět a Hamburga dyrbjeli spóznać, zo katolikojo z nuzy jednaja. Snadź hodźi so mobiliar wosadźe přewostajić, kotraž je swój přez wójnu, kaž w Chorwatskej abo Syriskej, zhubiła. Twarjenje a ležownosć pak zawjazujetej dale na městnje rozsudźić a jednać. Swjaty křiž móhł dale z wěže do kraja hladać. Cyrkej njehodźi pak so jeno z lutymi pjenjezami stabilizować, zo njeby so zwjezła, ale přewažnje z tym, zo ju wužiwamy.
Zdaloka widźane
Jean
Kudela
Foto:
Alfons
Wićaz
W diskusiji podawa francoski přećel Serbow Jean Kudela mysle k aktualnemu połoženju we Łužicy ze swojeho, Pariskeho wida. Jedna so wo měnjenje jednotliwca, kotrež njekryje so w kóždym padźe z tym redakcije:
Někotři čitarjo budu so snano hóršić: „Kak zwěri sej tónle wukrajnik schroblić, so do našich nutřkownych naležnosćow měšeć! Njech so wón na swoje akademiske dźěło wobmjezuje!“
Znaju Serbow a Łužicu nimale 40 lět a přednošowach wo serbskej kulturje a rěči 30 lět na Statnym instituće za wuchodne rěče a kultury (INALCO) w Parisu. Hižo cyłu tu dobu dóstawam a čitam Serbske Nowiny, Rozhlad a Nowy Casnik, štož dźerži mje w zwisku z mojimi lubymi Serbami. Nimo toho mam přećelow, kotřiž mje wo situaciji w Serbach informuja. „Łužica je moja druha domizna“, praji dr. Zbigniew Gajewski znaty přećel Serbow — to móhł ja tež prajić.
Reality připóznawać a je wobdźěłać
Tež spisowaćel Křesćan Krawc rozmysluje wo aktualnym połoženju w Serbach a wo naležnosći Serbski sejm. Jeho mysle tule dokumentujemy. Jedna so wo měnjenje jednotliwca, kotrež njekryje so w kóždym padźe z tym redakcije:
Hdyž so rozdwojenja, wadźeńcy a boje wo legitimowane zastupnistwo Serbow njeskónča, so my Serbja – byrnjež w zbytkach přeco něšto wot nas zwostanje – w kategoriji žiwych narodnosćow we wotwidźomnym času zhubimy. Bjez wulkeho hódnoćenja, sudźenja, bjez wumjetowanja dyrbja so přećiwo sebi wojowace kruhi, gremije a wosoby do zhromadnosće namakać.
