Za digitalizaciju serbšćiny

Montag, 11. Juni 2018 geschrieben von:
Drježdźany (ML/SN). „Serbja liča k wosebje tradicionelnemu a pobožnemu ludej, kotryž je sej swoje nałožki a wašnja přez lětstotki zachował. Tola tež za nich je digitalizacija wulka tema, předewšěm jeli dźe wo zachowanje maćeršćiny.“ Pod nadpismom „Šef Domowiny Statnik sej žada: Přiswojće wirtuelnym asistentam kaž Alexy skónčnje serbšćinu“ pisaše ­nowina Dresdner Morgenpost zawčerawšim. W přinošku z fotom předsydy Domowiny dale čitamy: „Něhdźe 40 000 Serbow je doma w sakskej Łužicy. A wo nich budźe póndźelu zjawne słyšenje w Sakskim krajnym sejmje. We wuběrku za wědomosć, wysoke šulstwo, kulturu a medije dźe potom předewšěm wo zachowanje serbskeje rěče. Serbja čuja dźeń a wjetše barjery w digitalnym swěće, ­praji předsyda Domowiny Dawid Statnik. Tohodla je jedyn z najwažnišich nadawkow politiki, rěč narodneje mjeńšiny do digitalneho swěta 21. lětstotka přewodźeć. Idealne by było, bychu-li tež rěčni asistenća kaž Siri a Alexa na zapodaća w hornjo- abo delnjoserbšćinje reagowali.“

Zapósłane (06.06.18)

Mittwoch, 06. Juni 2018 geschrieben von:

Křesćan Krawc z Hrubjelčic je we wobłuku 72. serbskeho ewangelskeho dnja přednošk Trudle Malinkoweje wopytał a slědowacy dopis zapodał:

Po wotewrjenju lětušeho ewangelskeho cyrkwinskeho dnja minjenu sobotu zetkachu so Serbowki a Serbja zbliska a zdaloka na kantoraće Hodźijskeje wosady k přednoškej Trudle Malinkoweje „Na serbskich slědach po Hodźijskej wosadźe“. Na čiłe wašnje a z pomocu wobrazow rysowaše přednošowarka tysaclětne stawizny Hodźija jako wuchadźišćo pokřesćanšćenja Milčanskeho kraja.

Informatiwne a zajimawe było

Mittwoch, 06. Juni 2018 geschrieben von:

W Hodźiju bě minjenu sobotu a njedźelu 72. serbski ewangelski cyrkwinski dźeń. Marko Wjeńka je so někotrych wobdźělnikow zarjadowanja za jich zaćišćemi woprašał

Mato Krygaŕ, předsyda Serbskeho ewangelskeho towarstwa: Sym jara spokojom, zo je telko ludźi přišło, wšako bě w samsnym času hišće tójšto druhich serbskich zarjadowanjow. To pak je skoro hižo typiske za naš mały lud, zo so terminy stajnje na wěste dny koncentruja. Cyrkwinski dźeń je so po mojim měnjenju derje radźił. Smy sej jón w předsydstwje dorěčeli. Wobšěrny praktiski přihot měješe Měrćin Wirth na starosći, za čož smy jemu jara dźakowni.

Měrana Cušcyna z Budyšina: Bě rjenje so zetkać ze Serbami druhich ewangelskich wosadow a dožiwić wutrobnu hospodliwosć Hodźijskich wosadnych. Wosebje zajimawy běchu sobotny přednošk Trudle Malinkoweje a přinoški dalšich, kotrež pokazachu na něhdyšu bohatu serbskorěčnu tradiciju w zwisku z Hodźija pochadźacych abo tam skutkowacych wosobinow, kaž běchu to na přikład Wjacław Warichius, Jan Gelanski, Jurij Pilk, Pětr Młónk a Imišec mandźelskaj.

Zapósłane (01.06.18)

Freitag, 01. Juni 2018 geschrieben von:

Měto Cerna z Gogolowa wupraja so jako mjeztym wotstupjeny delnjołužiski starosta k poziciji rěčnika iniciatiwy Serbski sejm za Delnju Łužicu Hanza Wylema-Kella w naležnosći Hartmuta Leipnera, wozjewjenej w SN z 15. meje:

Dźěłowe wašnje knjeza Hartmuta Leipnera je w zašłosći stajnje korektne było. Tu pytaja hrěšnika. Kawsalne zwiski za to, zo su so delnjołužiscy starosća krok po kroku zdalowali, leža porno wupra­jenjam knjeza Wylema-Kella na dospołnje hinašej runinje. Naša naležnosć je, ze sobu a nic wo sebi rěčeć. Z toho stajnje problemy nastawaja.

1. Wodźerjo iniciatiwy mějachu wo­spjet ćeže, připosłuchać a procesy w dospołnej hłubokosći wěcownje wudiskutować. Poručenjam napřećo su w dalokej měrje imuni. Jich měnjenje maš sćěhować. Z toho wuwi so přiběraca njedowěra.

2. Dojednane nadawki so nadobo nje­přewjeduja.

3. Praktiske myslenje iniciatiwy je poměrnje jednostronsce na wuměnjenja w Sakskej wusměrjene, Braniborska skutkuje kaž přewodny zjaw.

WITAJ-model dyrbi so dale wuwiwać

Donnerstag, 24. Mai 2018 geschrieben von:

Pod nadpismom „Struchłe dopó­znaće“ rozestaja so Jan Nuk z Ra­dworja w SN 7. měrca 2018 ze zwěsćenjom předsydki Serbskeho šulskeho towarstwa Ludmile Budarjoweje, zo „Asimilaciju njezadźer­žimy“. Nuk mjenuje z prawom wšelake přičiny a negatiwne zjawy, kotrež „pró­cowanje, serbskosć zesylnić“ widźomnje abo tež njewidźomnje haća“.

Je tajke pesimistiske zhladowanje woprawnjene? Měnju: Haj a ně!

Haj, jeli dale jeničce po dotalnym mode­lu WITAJ-kubłanja postupujemy. – Dwaceći lět dźěła po tutym modelu wunjese sćěhowace wot spočatka wočakowane dobre wuslědki: Ličba wobdźělnikow na serbskorěčnym kubłanju je stabilna. Wukony šulerjow w serbskej wučbje dźensa su widźomnje lěpše hač něhdy w tak mjenowanych B-skupinach. Starši akceptuja imersiwne rěčne kubłanje w pěstowarnjach.

Zapósłane (17.05.18)

Donnerstag, 17. Mai 2018 geschrieben von:

Bernd Pittkunings z Choćebuza piše wo swojich dožiwjenjach, jako bě njedawno z awtom w Sakskej po puću:

Z praktiskich přičin njejsym přećel němskeho federalizma. Bayerska abitura je w Badensko-Württembergskej připó­znata, sakska raz haj raz ně, braniborska hižo, ale mjenjehódna. Tež na serbsku rěč ma federalizm wliw. Tak dyrbja braniborscy Serbja za „E-mail“ „e-majlka“ pisać, sakscy Serbja „e-mejlka“, po zdaću, dokelž zhromadne dźěło serbskeju rěčneju komisijow ze stron Braniborskeje a Sakskeje witane njeje. Wliw federalizma na wobchad na dróhach tohorunja mały njeje.

Zapósłane (16.05.18)

Mittwoch, 16. Mai 2018 geschrieben von:

Hanzo Wylem-Kell, delnjoserbski rěčnik iniciatiwy za Serbski sejm, so wupraja, čehodla je k wuzamknjenju delnjołužiskeho rěčnika Rady starostow dr. Hartmuta Leipnera dóšło:

Wašnje, kak knjez Leipner spyta běh po­dawkow ze swojim skutkowanjom w zwisku z delnjoserbskimi starostami a ze swojim samowólnym jednanjom pozdźišo wusprawnić a k tomu zjawnosć instrumentalizować, dyrbi so sporjedźeć. Započało je so to z tym, zo je wón 12. měrca jeničce z dr. Frycom Libom wothłosowanu a přećiwo měnjenju dweju dalšeju na posedźenju rady přitomneju starostow Edith Pjeńkoweje a Ignaca Wjesele nowinsku zdźělenku wozjewił. Tam wón twjerdźi, zo starosća iniciatiwu za Serbski sejm hižo njepodpěruja. Tak su to Serbske Nowiny 13. měrca wozje­wili. Projektej je z toho škoda nastała.

Postupowanje knjeza Leipnera rani § 4 (1) jednanskeho porjada Rady starostow, runje tak njewotpowěduje wone zasadam bazowodemokratiskeho jednanja. Nimo toho spřećiwja so wšitkim wot njeho sobu zdźěłanym a sobu zastupowanym rozsudam a konceptam.

Sport za politiku njeznjewužiwać

Dienstag, 15. Mai 2018 geschrieben von:

21. koparske swětowe mišterstwa wotměja so wot 14. junija hač do 15. julija w Ruskej. Smy so mjez ludźimi prašeli, hač sej najebać móžny politiski bojkot turněra, wosebje ze stron zapadnych krajow, hry w telewiziji přiwšěm wobhladaja.

Cyril Pjech z Berlina: Dźiwam so stajnje znowa nad politiskej hłuposću zapadnych politikarjow. Kóžda akcija přećiwo Ruskej sylni nahladnosć Wladimira Putina w jeho ludźe na jednej stronje a strach wójny na tamnej. Abo su woni tajcy hazarderojo, zo samo z wójnu liča? Wšitke hry mišterstwow sej njewobhladam, wažne pak chcu sćěhować.

Halena Jancyna z Ralbic: Kopańca nje­je­ runje moja najwoblubowaniša spor­towa družina, ale při tajkich po­dawkach sej tež ja tu abo tamnu partiju wobhladam. Kotre to budu, wotwisuje wot časa. Přez beamer pola susodow dam sej tajku zawěsće lubić. Budźe-li móžno, činju to pola wohnjoweje wobory. Wobžaruju, zo stej politika a sport tak wusko zwjazanej. Politiske podawki a reakcije tajki sportowy wjeršk zaćěmnjeja.

W Chinje budźe tež „Łužica“ pódla

Dienstag, 15. Mai 2018 geschrieben von:

Hdźe namakaja so jědźe z tradiciju, lětstotki wróćo sahacej? Wobsteji europska jědźna tafla? Što su kulinariske wosebi­tosće regionow? Prašenja to, z kotrymiž zaběra so awtor telewizijneje serije „Der Geschmack Europas“ Lojze Wieser. Ideja, so filmisce rozestajeć z jědźemi w jed­not­liwych regionach Europy, zakorjene­nymi w nazhonjenjach jeje wobydlerjow a zwěčnjenymi w literaturje a spěwach, słowjenskeho nakładnika z korutanskeho Celoveca hižo mnohe lěta zaběra.

Dialog a wuměna trěbnej

Mittwoch, 09. Mai 2018 geschrieben von:

Dźensa swjeća w Ruskej Dźeń dobyća nad hitlerskim fašizmom. Politiski poměr Němskeje k Ruskej je tuchwilu přewšo chłódny. SN su so mjez Serbami prašeli, kak na to zhladuja.

Judith Wjenkec z Budyšina: Dopominajo so na swoje zetkanja z ruskimi wobydlerjemi, hač za čas swojeho přebytka w Jaroslawje abo w Němskej, dožiwich rozdźělne wuprajenja. Negatiwne měnjenje napřećo Němskej pak so njejewješe. Hladajo do Ruskeje škoduju, zo je so poměr mjez njej a našim krajom pohubjeńšił a zo je wid na Rusku tajki negatiwny. Nadźijomnje zamołwići spóznaja, zo njejsu konfrontacije a sankcije prawy puć k měrliwemu zhromadnemu žiwjenju. Bytostnej stej dialog a wuměna – kaž w Europje, tak po cyłym swěće.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND