Hordosć budźiła
Choćebuz (WeM/SN). Z delnjoserbskim postrowom witaše kulturny wotrjadnik Choćebuskeho měšćanskeho zarjadnistwa Bernd Warchold wčera wječor hosći do foyera měšćanskeje radnicy. Tam su składnostnje 24lětneho wobstaća Šule za delnjoserbsku rěč a kulturu nowu wustajeńcu wotewrěli. W krótkej narěči wuzběhny Warchold wuznam a skutkownosć mjenowaneho kubłanišća, kotrež je dotal něhdźe 3 300 zarjadowanjow z 49 600 wobdźělnikami organizowało.
Nawodnica Marja Elikowska-Winklerowa, kotraž ma na załoženju a wuspěšnym wobstaću rěčneje šule wulke zasłužby, poda so spočatk noweho lěta na wuměnk. Z trajnej angažowanosću a ze sensibelnym skutkowanjom zamó rodźena Pólka a wuznawaca so Delnjoserbowka mjez mnohimi hordosć na serbstwo w regionje budźić. Wona je jim pomhała kompleks mjenjehódnoty přewinyć a so přiwobroćić zdźědźenej rěči kaž tež nałožkam słowjanskich prjedownikow.
Pozdźišo radšo na sćěnu molować
Tež, hdyž hišće tak prawje njewě, što chce jónu powołansce činić, to jedne pak je Jadwize Šołćic nětko hižo jasne: „Hdyž změju jónu swójsku chěžu abo swójske bydlenje, chcu swoje motiwy na sćěnu molować. To je cool!“ A dokelž hišće tak daloko njeje, spokoja so 15lětna Prawočanka z tym, najprjedy raz na papjeru rysować – najradšo mandale, z kružidłom a wołojnikom samo wuhotowane abo tež ćežke motiwy w molowanskej knize.
Tučasnje wukonja šulerka Worklečanskeje Serbskeje wyšeje šule „Michał Hórnik“ prózdninske dźěło w SN. Čehodla? „Dokelž rady pisam“, wona praji, „a zajimuju so za stawizny.“ W 9. lětniku su čas nacionalsocializma we wučbje wobjednawali. To je ju hnuło. „Kak su ludźi zamordowali a napřećo Židam wustupowali, to bě grawoćiwe.“ W redakciji našeho wječornika so jej lubi. „Je zajimawe pisać, přełožować a tak přez słownik přiwuknyć. Móžu tež sama teksty přihotować – wostudłe mi tu ženje njeje.“
Serbšćinu wuknyć je wjeselo
Šulerjam Jězorinoweje zakładneje šule w Nowej Wsy (Burgneudorf) wobradźa wulke wjeselo, zo móža serbsku rěč wuknyć. A činja to tam w dobrowólnym poskitku.
Berlinscy studenća znowa we Łužicy
Chcyła rady z dźěćimi dźěłać
Greta Čórlichec z Kulowa je wjesoła a hibićiwa młoda holca. Wona je šulerka Serbskeje wyšeje šule Ralbicy a budźe tam wot noweho šulskeho lěta w 9. lětniku wuknyć. Poslednjej šulskej tydźenjej minjeneho šulskeho lěta je wona nowe nazhonjenja zběrała. We wobłuku powołanskeho praktikuma dźěłaše w pěstowarni. „Běch jara zbožowna, zo je mi Serbske šulske towarstwo zmóžniło so wupruwować“, praji Greta. „W Němčanskej Witaj-pěstowarni ,Pumpot‘ sym so wšědnje wo dźěći starała. Běchu to wosebje ći najmjeńši, jedno- do třilětni.“ Greta je sej z nimi hrajkała a z nimi zaběry přewjedła. Je za nje jědź přihotowała a jim pomhała so na připołdniši spar přihotować. „Sym so dźiwała, kak spěšnje su mje wone přiwzali a kak lube běchu.“ Nawodnica kubłanišća Diana Libšowa wšak měni: „Greta je jara pilna a pomocliwa, wona dźěło widźi.“
Hač stanje so pozdźišo jónu kubłarka, to Kulowčanka přiwšěm hišće cyle jasnje njewě. Wulce pak sej waži, zo kubłarki w Němcach z dźěćimi zasadnje serbsce rěča, tež hdyž serbsce njewotmołwjeja, ale wšitko rozumja. A waži sej tež tamnišu dobru naladu.
Z reju přećiwo rasizmej
Cyrkwinske towarstwo zahorja tež we Łužicy z projektom „iThemba“
Łaz (AK/SN). Šěrić powěsć wo nadźiji, měrje a wujednanju je wobsah projekta „iThemba“ (nadźija), němskeho towarstwa Młodźina za Chrysta z.t. Projekt wusměrja so na dwanaće- do 18lětnych šulerjow a młodostnych. Tak su Jay (26), Louisa (24), Evan (19), Burton (23), Naledi (19) a Mookho (22) njedawno na rapsong skupiny Family Force 5 „Chainsaw“ a na dalše spěwy we Łazowskej Wyšej šuli rejowali. Při tym so intensiwnje z temu rasizm rozestajachu.
Jay prašeše so šulerjow za swójskimi dožiwjenjemi z rasizmom. Woni rěčachu wo demonstraciji prawicarjow we Wojerecach a wo dožiwjenjach z ćěkancami. Jay zmuži młodostnych, ćěkancam připosłuchać. „Jenož tak předsudki přewinjeće. Starajće so wo ludźi tak, kaž byšće sej to wot nich přeli. Prajće ,ně‘ k rasizmej“, wón podšmórny.
Wuměłstwo bjez mjezow
Projekt „Krabat between us“ wabi do kreatiwity a rozmyslowanja
Grafitije w Budyskim Kamjentnym domje njejsu runjewon něšto njewšědne. Tola tuchwilu zetkawa so tam wosebita skupinka młodych ludźi. Serbscy, němscy, čěscy, syriscy a afghaniscy młodostni chcedźa so w tymle wuměłskim směrje wukmanić. Kubłanska referentka Domowiny Rejzka Wałdźic je projekt „Krabat between us“ wuwiła a w generacije přesahowacym zetkanišću instalowała. Na wulki wjeršk dźěłarnički so młodostni nětko krok po kroku přihotuja. Wot 19. do 21. awgusta, krótko po zahajenju noweho šulskeho lěta, ju potom přewjedu. Hólcy z Afghanistana a Syriskeje přebywaja bjez staršich w Debrikečanskim domje za ćěkancow. „Nam dźe wo to, zo reflektuja młodostni zhromadnje aktualne temy. Měli tež wizije do přichoda kreatiwnje zwobraznić“, Rejzka Wałdźic rozłožuje. Prěnje kroki k tajkemu postupowanju njejsu scyła ćežke. Wo to staraja so Rejzka kaž tež Michael Ankele z Kamjentneho domu a wuměłc Stefan Radke, kiž so w metjeju streetart jenož njewuznawa, ale jón tež kultiwěruje.
Bjez rěčnych njedorozumjenjow
Chcedźa přiwuknyć
Na dźěłarničce „Krabat between us“ w Budyskim Kamjentnym domje wobdźěleja so sydom serbskich a wjacori syriscy a afghaniskich młodostnych, ale tež někotři Němcy a Češa. René Kruner, alias SAFArtifex, projekt wuměłsce nawjeduje. Milenka Rječcyna chcyše wědźeć, što je młodostnych pohnuło so na dźěłarničce wobdźělić.
Maximilian Barthel: Mam němske a italske korjenje. Sym nětko zakónčił 10. lětnik na Gottlieba-Daimlerowej wyšej šuli Budyšin. Chcu na gymnaziju maturu z fachowym wusměrjenjom na socialnym polu złožić a so potom na wotpowědny studij podać. Wěm lědma něšto wo Serbach, ale zajimuju so za nich. Chcu w běhu dźěłarnički składnosć wužiwać, wjace wo serbskej kulturje zhonić a časćišo serbsku rěč słyšeć. Zajimuju so za wšelake wuměłske směry, wosebje pak za rysowanje a hudźbu. Sam hraju na gitarje a spěwam.
Serbski gymnazij Budyšin
Serbska wyša šula Budyšin
Gratulujemy
maturantam a šulskim wotchadnikam 2016
