Krótkopowěsće (30.11.17)
Zaso něšto wjace bjezdźěłnych
Budyšin. We wuchodnej Sakskej je w nowembrje 19 420 bjezdźěłnych, 49 wjace hač w oktobrje a 2 092 mjenje hač před lětom. Předsyda jednaćelstwa Budyskeje agentury za dźěło Thomas Berndt mjenuje za to dwě přičinje. Sprěnja je w regionje třinaće procentow mjenje tak mjenowanych jednoeurowskich jobow. Zdruha su so prěni ludźo z wot wjedra wotwisnymi powołanjemi sezony dla bjezdźěłni přizjewili.
Na dźěłowej rozmołwje byłoj
Budyšin. Zapósłanc zwjazkoweho sejma Torsten Herbst (FDP) je předsydu Domowiny Dawida Statnika wčera wo tym informował, zo je w swojej frakciji nastorčił powołać zamołwiteho za serbske naležnosće. Na rozmołwje wobdźěli so dale předsyda Krabatoweho towarstwa Reiner Deutschmann. Rozjimali tež su, kak wučerjow serbšćiny zdobywać a wólbne podłožki dwurěčne wuhotować.
Nutřkownej měsće mytowanej
Praksy njejsu jenož wěc komunow
Kubšiskej gmejnje přisłuša 25 wjesnych dźělow. Tójšto małych sydlišćow leži idylisce podłu łužiskich hór blisko 556 metrow wysokeho Čornoboha. Město šěrokich dróhow maja tam skerje wuske puće. Cyłkownje wopřijima gmejna 2 580 wobydlerjow. Wo jich medicinskim zastaranju je so Měrćin Weclich z wjesnjanostu Kubšic Olafom Reichertom (njestronjan) rozmołwjał.
Kelko lěkarskich praksow w gmejnje tučasnje maće?
Olaf Reichert: W Kubšicach samych ma serbski diplomowy medicinar Tomaš Brycka swoju domjacolěkarsku praksu. W Poršicach na hrodźe přewostajamy rumnosće dr. med. Wolfgangej Sickertej – praktiskemu lěkarjej – na někotre rěčne hodźiny póndźelu a srjedu dopołdnja. Poprawom ma dr. Sickert w Malešecach swójsku praksu. W Kubšicach stara so tež zubna lěkarka Christine Arndt wot póndźele do pjatka tam w swójskej praksy wo pacientow.
Jako kajke posudźujeće medicinske zastaranje w kónčinje, hdźež sy skerje pěši abo z kolesom lěpje po puću?
„Wo wuměnku njeje žana rěč“
Dr. Alfons Nawka: Domjacy lěkar trjeba socialnu kompetencu
Chrósćicy (SN/mwe). Wjele lět wukonja serbski domjacy lěkar dr. Alfons Nawka słužbu w swojej Chróšćanskej lěkarskej praksy. Na wotchad do renty wšak medicinar njemysli, prajo: „Wo wuměnku njeje žana rěč.“ Dr. Nawku runja staršim kolegam přichod praksow, wosebje domjacych lěkarjow na wsach, zaběra. Při tym mysli na to, jako bě wón „čerstwje wukubłany medicinar“. To je so najprjedy stróžił. Wšako je skutkowanje w tajkej praksy „wulke polo, kotrež dyrbiš wobdźěłać. Nic hłubokeho spektra, ale druhdy wěcow dla, kotrež njejsy ženje słyšał“, w Pančicach-Kukowje bydlacy lěkar wuswětla. Z tym měni wón tež naležnosće, kotrež dyrbjachu sej lěkarjo běrokratije dla přiswojić. Dźensa su lěkarske praksy hospodarske předewzaća, wužadace sej digitalizaciju a čas rubjace dźěło, štož z medicinu sčasami scyła ničo činić nima.
Nic dale hač 30 kilometrow
Jako ćežke wopokazuje so po zdźělenju Zjednoćenstwa kasowych lěkarjow Sakskeje (KVS) wuwiće domjacolěkarskeho zastaranja w Budyskim wokrjesu w planowanskimaj wobłukomaj Kamjenc a Wojerecy.
Budyšin (SN/mwe). „Chcemy na to pokazać, zo je nimo wobkedźbowanja zestarjenja ludnosće dalši hłowny nadawk, zo zestarjacych lěkarjow w dosahacej ličbje narunamy. Tele wužadanje je runje tak wulke kaž powšitkownu demografiju wobydlerstwa dosahajcy wobkedźbować“, piše Katharina Barchmann-Bux z nowinskeho běrowa KVS.
Na prašenje, što móžeš pacientam přicpěwać, kak daloko měli k lěkarjej jězdźić a hač budu ludźo zaso bóle w poliklinikach medicinsce zastarani, ze samsneho městna rěka: „Wurazne předpisy wo přicpějomnosći zdalenosćow w ambulantnym zastaranju žane njeeksistuja. Na zakładźe prawodawstwa socialnych sudnistwow pak płaći zasada, zo přicpějomnosć puća cyle rozsudnje wot wobsaha a trěbneho wukona wotwisuje.“ Puć k domjacemu lěkarjej měł tuž tak bliski kaž móžny być. Za specielne wukony, kaž dialyzu, je zdalenosć hač do 30 kilometrow přicpějomna.
Žiwjensku radosć šěrił
Jubilej wjeršk wobornikow był
Žurla Smjerdźečanskeho kulturneho domu bě minjenu sobotu wječor derje wobsadźena, jako witaše tam nawoda wjesneje wohnjoweje wobory Norbert Róbl kameradow na lětnu hłownu zhromadźiznu.
Smjerdźaca (aha/SN). Zhladujo na nachilace so lěto, w kotrymž swjećeše wobora 60. róčnicu załoženja, naliči Norbert Róbl aktiwity tučasnje 23 aktiwnych kaž tež podpěru a radu 15 čestnohamtskich čłonow. Trójce su Smjerdźečanskich kameradow w běhu lěta alarmowali, a to dwójce, zo bychu škody přez wichor kónc oktobra zrumowali, a w februaru wuchowachu woni ptački podhlada ptačeje gripy dla. Dohromady su 1 200 słužbnych hodźin wukonjeli. Wobdźělejo so na dohromady jědnaće hašenskich wubědźowanjach wobsadźichu jónu prěnje a štyri razy druhe městno, štož swědči wo dobrym stawje wukubłanja. Róbl wuzběhny zasadźenje wšitkich kameradow při přewjedźenju wulkeho wjerška, 60lětneho wobstaća wobory kónc junija. Wo tym wobhladachu sej nahraty widejofilm.
Žane pjenjezy za najmjeńšich
Kulturny dom Konjec bychu rady na dobro wjesnych dźěći přetwarili
Konjecy (SN/MWj). Za młodźinski klub, Domowinsku skupinu, blidotenisowe towarstwo a Serbski muski chór Delany je Konječanski towarstwowy dom „Delany“ kaž mała parlička, hdźež móža so wobstajnje zetkawać. Před lětami su dom zdźěla ponowili, tak zo hodźi so wón derje wužiwać. Nětko zrodźichu Erika Maywaldowa, Regina Šołćina a dalše žony ideju, dotal lědma wužiwanu rumnosć bywšeje předawarnje w přizemju kulturneho domu tak přetwarić, zo móhli ju za kulturne kubłanje dźěći wužiwać. Tuchwilu so pola Maywaldec doma w Šunowje zetkawaja, chcedźa-li z dźěćimi hodownu hru abo spěwy a reje za mejemjetanje nazwučować. Hdyž so na tajkich zetkanjach druhdy 15 hač do 20 dźěći wobdźěla, je cyły delni poschod Maywaldec domu „wobsadźeny“.
Policija (29.11.17)
Technika pomhała
Budyšin. Kak moderna technika w awtach při njezbožach pomha, je so wčera w Budyšinje pokazało. Na křižowanišću Zeppelinowa/Nowosólska chcyše wodźer BMWja w 17.30 hodź. nalěwo do centruma wotbočić. Dokelž ampla hižo žołte pokaza, muž bóle na płun stłóči, zo by z křižowanišća přišoł. Při tym poča so awto na mokrej jězdni suwać a prasny do ample. Dokelž bě BMW 60lětneho wodźerja z nuzowym systemom eCall wuhotowany, tón awtomatisce centralu zazwoni a sposrědkowa wšitke trěbne daty kaž městnosć, ličbu wosobow w awće a ličbu aktiwizowanych airbagow. Dokelž dyrbjachu ze zranjenymi ličić, zasadźichu mjez druhim lěkarja a wuchowanske awto. Zranił drje so nichtó njeje, škoda pak wučinja 21 000 eurow.
Ćežke časy za měšćansku kasu
Při nastajenju hospodarskich planow w hornjołužiskich komunach so wotbłyšćuje, zo změja so wone přichodny čas z pjenježnymi starosćemi bědźić. Najnowši přikład su Wojerecy.
Wojerecy (AK/SN). Město Wojerecy dyrbi so na ćežke hospodarske planowanje nastajić. Tole zdźěli wyši měšćanosta Stefan Skora (CDU) na wčerawšim posedźenju měšćanskich radźićelow. Hižo nětko maja Wojerecy deficit 6,6 milionow eurow. Hač do lěta 2020 wón dale rozrosće. Etat, kotryž hodźał so schwalić, město tuchwilu předpołožić njemóže.
Předewšěm přiražki za pěstowarnje rozrostu. W tymle wobłuku dyrbja přichodne lěta 8,8 milionow eurow wjace wudać. Na tamnym boku liča z tym, zo změja dwaj milionaj eurow mjenje dochodow z dawkow. Tež klučowych připokazanjow budźe nimale 870 000 eurow mjenje, Skora připowědźi. Po jeho słowach to woznamjenja, zo hač do lěta 2020 žane přidatne srědki za wotpłaćenje kreditow njezměja a tež žane srědki za swójske inwesticije.
Krótkopowěsće (29.11.17)
Wotnožce agentury zawru
Kamjenica. Wot 1. januara 2018 dźěłowa agentura w Budyskim wokrjesu wotnožce w Biskopicach a Radebergu zawrje. Tak reaguje Zwjazkowa agentura za dźěło w Sakskej na woteběracu ličbu bjezdźěłnych. W Biskopicach bě w septembrje hišće 260 ludźi bjez dźěła registrowanych, w Radebergu 272. Wosobinsce wšak chce agentura klientam dale narěčenski partner wostać.
Wuknjenje rěče wolóžić
Choćebuz. Nowa kniha „Pó serbsku! – Gramatika za wuknjecych“ předleži. Wona zaběra so na lochke wašnje z delnjoserbskej gramatiku. Podate su husto wužiwane frazy, kotrež maja šulerjam přistup k delnjoserbšćinje wolóžić. Dale je kóždy tekst tež do němčiny přełoženy. Rěčny centrum WITAJ je knihu za delnjoserbšćinu wuknjacych wudał. Zwučowanski zešiwk k tomu ma klětu wuńć.
Chcedźa zaso Witaj-skupinu
