Kontrowersny kongres FUEN

štwórtk, 05. julija 2018 spisane wot:

Wulka politika mjeńšiny zdźěla hromadu wjedźe, zdźěla pak tež pači

63. kongres Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN), kotryž wotmě so wot 20. do 24. junija w zapadofriziskej stolicy Ljouwert (nižozemsce Leeuwarden), běše do třoch wotrězkow rozrjadowany. Po zetkanje zahajacych tak mjenowanych mjeńšinowych wikach, na kotrychž so wobdźělnicy mjez sobu kaž tež z kulturu zastupjenych ludow zeznajomichu, su so nazajtra dopoł­dnja cyle iniciatiwje Minority SafePack (MSPI) wěnowali. Wšitcy přitomni běchu sej přezjedni, zo woznamjenjeja wjace­ hač 1,3 miliony podpismow za skru­ćenje mjeńšinowych prawow wulki wuspěch. Iuliu Winkler (Demokratiska alianca Madźa­row w Rumunskej) wu­zběhny, zo „měli z MSPI nowu, sylnu legitimaciju FUEN wužić. Je načasu, zo su mjeńšiny skónčnje tež naležnosć Brüssela. No­chcemy nikomu ničo brać – mamy pak telko dać!“

Rolling Stonesy zahorili

štwórtk, 05. julija 2018 spisane wot:

Praha (dpa/SN). Dźesaćitysacy zahoritych fanow su wčera wječor w Praze koncert Rolling Stonesow dožiwili. Legendarni zestarjeni rockerojo zahajichu koncert na lětanišću Letňany po informacijach powěsćernje ČTK z hitom „Street Fighting Man“ z lěta 1968. Čěska stolica bě předposlednja stacija turneje britiskeje skupiny po Europje. Wona skónči so njedźelu we Waršawje. W Praze běchu Stonesy w awgusće 1995 ze 130 000 přihladowarjemi w Strahovskim stadionje rekord nastajili. Wčera bě jich 50 000.

Zajeća po protestnej akciji

New York (dpa/SN). Protest přećiwo migraciskej politice prezidenta USA Do­nalda Trumpa při New-Yorkskej Postawje swobody skónči so wčera ze zajećemi a z ewakuaciju mjez turistami woblubowaneje kupy Liberty Island, rozprawja sćelak CNN. Čłonojo skupiny Rise and Resist přewjedźechu protestnu akciju runje na Dnju njewotwisnosće USA. Na transparentach sej žadachu rozpušćić policajske zarjadnistwo za imigraciju, ­kotrež je razneho postupowanja přećiwo ćěkancam dla wuwołane.

Dalše njewjedra a suchota

Rozmołwa we Wienje

štwórtk, 05. julija 2018 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Bjezposrědnje do wopyta zwjazkoweho nutřkowneho ministra Horsta Seehofera (CSU) we Wienje je Awstriska potwjerdźiła, zo žane rozrisanje azyloweje zwady na njedobro kraja njeakceptuje. „Njemóže być, zo Awstrisku nadobo za zmylki němskeje politiki chłostaja“, rjekny wicekancler Heinz-Christian Strache (FPÖ) nowinje Bild. Minister Seehofer chcyše dźensa we Wienje z awstriskim kanclerom Sebastianom Kurzom (FPÖ) a ze Strachu wo tym wuradźować, hač by Awstriska zwólniwa była wěstych ćěkancow z planowanych transitnych centrow přewzać. Přihłosowanje Awstriskeje je centralny dypk wšeho azyloweho kompromisa mjez CDU a CSU. Seehofer chce wuslědki rozmołwy potom wječor w Berlinje předstajić.

Hněwni na Seehofera

štwórtk, 05. julija 2018 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Po dojednanju w azylowej zwadźe mjez CDU a CSU su politikarjo SPD chětro hněwni na nutřkowneho ministra Seehofera (CSU). „Njewěrju, zo budźe Horst Seehofer hišće dołho w zastojnstwje. Zo je scyła hišće minister, je jenož wuslědk słabosće Angele Merkel“, praješe wiceprezident zwjazkoweho sejma Thomas Oppermann (SPD) nowinarjam. Porynsko-pfalcski nutřkowny minister a krajny šef SPD Roger Lewentz rjekny: „Seehofer zadźerži so kaž politiski spekulant, kotremuž je w prěnim rjedźe bayerski ego wažny. Na njedawnej konferency nutřkownych ministrow je wón jara njepřihotowany zaćišć zawostajił, cyle hinak hač jeho předchadnik Thomas de Maizière. Runje we wěstotnych naležnosćach je to lochkomyslne.“

Wyša runina

štwórtk, 05. julija 2018 spisane wot:
Wólbny bój abo sprawna politika Serbam napřećo? Wčerawše diskusijne zarjadowanje ze sakskim ministerskim prezidentom Michaelom Kretschmerom (CDU) w Budyskim Serbskim domje móžeš widźeć, kaž chceš. Wulka ličba wobdźělnikow znajmjeńša dopokazuje, zo je mjez Serbami tójšto zajima za tajke rozmołwy. Wažne budźe, přilubjenja ze stron zamołwitych tež dodźeržeć. Rozmołwy mjez Serbami a zastupjerjemi sakskeho knježerstwa wšak njejsu ničo noweho. Tež bywši serbski ministerski prezident Stanisław Tilich měješe dobre styki do Budyskeho Serbskeho domu. Forma rozmołwy, kotruž nětčiši premier Kretschmer pěstuje, pak je nowa dimensija. Z njej wón serbsku problematiku takrjec na wyšu runinu pozběhnje. Běchu-li něhdy wo serbskich temach za zawrjenymi durjemi skerje skradźu wuradźowali, zwaži so Michael Kretschmer z nimi do zjawnosće. To je nowe a spomóžne. Marko Wjeńka

To a tamne (05.07.18)

štwórtk, 05. julija 2018 spisane wot:

Zabłudźeneho hołbja ze spanskeje stwy wuswobodźili su policisća w Budyšinje. Ptačk bě přez wočinjene wokno do rumnosće přilećał a njeměješe wočiwidnje wotpohlad, ju zaso wopušćić. Wobydlerka wołaše tuž policiju wo pomoc. Wobsadka policajskeho awta hołbja na to popadny. Při tym so tón ani njewobaraše, kaž w policajskej rozprawje steji.

Dudlowarjo ze wšeho swěta poćahnu kónc tydźenja po Berlinje. Towarstwo přećelow dudlawy přeproša wot jutřišeho hač do njedźele na 39. mjezynarodny swjedźeń na Breitscheidowym naměsće. Organizatorojo wočakuja 180 wobdźělnikow z dwanaće krajow. Dudlowarjo ze Skandinawiskeje budu runje tak pódla kaž z Mexika. Sobotu připołdnju poćahnu woni po Kurfüstendammje.

Mordarjo spěwarja zasudźeni

srjeda, 04. julija 2018 spisane wot:

Santiago de Chile (dpa/SN). Nimale 45 lět po zamordowanju znateho chilskeho spěwarja Víctora Jary su dźewjeć bywšich čłonow chilskeho wójska zasudźili. Ně­hdyši wojacy dyrbja mjez pjeć a 15 lětami do jastwa, kaž sudnicy wčera w stolicy Santiagu rozsudźichu. Tehdy 41lětny Jara bu 16. septembra 1973 wot wojakow krjudowany a morjeny. Pjeć dnjow do toho bě wójsko pod nawodom Augusta Pinocheta knježerstwo Salvadora Allendy powaliło a wojersku diktaturu wutworiło.

Wotsunjeni zaso w Afghanistanje

Kabul (dpa/SN). Wjace hač 50 wotsunjenych ćěkancow je so dźensa do afghaniskeje stolicy Kabula wróćiło, kaž wobkedźbowarjo afghaniskich a mjezynarodnych prudow ćěkancow na Kabulskim lětanišću zdźělichu. Je to zdobom najwjetša skupina wotpokazanych požadarjow azyla, kotrychž je Němska minjeny čas do ­Afghanistana wotsunyła. Akcije su dźeń a špatnišeho wěstotneho połoženja dla chětro dwělomne. Talibanojo su swoje nadpady na knježerstwo a wěstotne mocy zaso widźomnje zesylnili.

Kak hólcow wuchować?

SPD přećiwo „lěhwam“

srjeda, 04. julija 2018 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). W zwadźe wo přiwótřenje prawa na azyl je SPD hišće raz swoju čerwjenu liniju potwjerdźiła. „Masowym lěhwam, w kotrychž su ćěkancy tydźenje dołho zawrjeni, SPD njepřihłosuje“, rjekny generalny sekretar strony Lars Klingbeil dźensa w rańšim magacinje ZDF. Přiwšěm bě wón optimistiski, zo so koalicija na kompromis dojedna. W tym zwisku pak su hišće mnohe prašenja wotewrjene. Najprjedy raz dyrbjał nutřkowny ­minister Horst Seehofer (CSU) zrěčenje z Awstriskej wujednać.

Pólskachce so wobarać

srjeda, 04. julija 2018 spisane wot:
Waršawa (dpa/SN). Narodnokonser­watiwne knježerstwo Pólskeje wostanje w zwadźe z Europskej uniju justicneje ­reformy dla njepowalne. Nowe Brüsselske jednanje přećiwo Pólskej najwyšeho sudnistwa dla chcedźa k zasadnemu posudźowanju Europskemu sudnistwu předpołožić, připowědźi zastupowacy wonkowny minister Konrad Szymański wčera we Waršawje. Europske sudnistwo ma rozsudźić, w kotrej měrje smě so EU do nutřkokrajnych naležnosćow swojich čłonow tykać, rjekny wón powěsćerni PAP. Komisija EU je póndźelu připowědźiła, zo dalše jednanje přećiwo Waršawje ranjenja europskich zakonjow dla zahaji. Hłowna přičina je justicna reforma w Pólskej. Po njej dyrbja najwyši sudnicy nětko hižo z 65 lětami na wuměnk hić a nic kaž dotal ze 70. Kritikarjo so ­boja, zo móhło knježerstwo tak njelubych sudnikow wotbyć a ze sebi loyalnje nastajenymi narunać.

Zastrow: Kompromis krizu njerozrisa

srjeda, 04. julija 2018 spisane wot:

Drježdźany (SN/MkWj). Krajny předsyda sakskeje FDP Holger Zastrow nima mjez CDU a CSU wujednany azylowy kompromis za kmany, krizu ćěkancow dla rozrisać. „Hdyž nětko woprawdźe ćěkancow z Awstriskeje z pomocu transitnych centrow kontroluja, što stanje so potom na mjezy Němskeje k tamnym krajam?“, praša so Zastrow w nowinskej zdźělence. Štó garantuje, zo so prud ćěkancow na druhe susodne kraje Němskeje kaž Čěsku abo samo Pólsku njewuwinje? Změjemy tež podłu němsko-čěskeje abo němsko-pólskeje mjezy tajke transitne centry z wotpowědnymi zrěčenjemi z krajomaj? „Dotal wšak so dojednanje mjez CDU a CSU jeničce na bayersku mjezu ­wusměrja. Z tajkim postupowanjom CSU hladajo na krajny wólbny bój na mjezu k wšěm tamnym krajam kompletnje zabudźe. Wočiwidnje nima tež sakska CDU w Berlinje žadyn woprawdźity wliw.“

Wujednany kompromis je we wočomaj Zastrowa połojčny a na Bayersku wobmjezowany. „Kriza ćěkancow dla njeje rozrisana, ale jenož wotstorčena.“

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND