Berlin (dpa/SN). Najebać protesty Turkowskeje demonstruje němske zwjazkowe knježerstwo jednotu hladajo na nowy razny kurs napřećo Ankarje. Wot wonkowneho ministra Sigmara Gabriela (SPD) wozjewjene naprawy su „absolutnje trěbne“, rjekny šef kanclerskeho zarjada Peter Altmaier (CDU) dźensa w rańšim magacinje ZDF. Zadźerženje Tur­kowskeje njeje akceptabelne. „Smy winowaći swojich ludźi kaž tež předewzaća škitać, zakituje Altmaier nowowusměrjenu němsku politiku napřećo Turkowskej. Němske wonkowne ministerstwo bě jako reakciju na zajeće wojowarja wo čłowjeske prawa Petera Steudtnera a dalšich němskich staćanow pućowanske pokiwy za Turkowsku přiwótřiło a „k wjetšej kedźbnosći“ namołwjało.

Kozel: Regiony zamołwite

pjatk, 21. julija 2017 spisane wot:
Budyšin/Zielona Góra (SN/MkWj). Přichod němsko-pólskich poćahow leži tuchwilu w zamołwitosći pomjeznych regionow. Wo tym je serbski zapósłanc Lěwicy w Sakskim krajnym sejmje Hajko Kozel hladajo na tuchwilne napjate němsko-pólske połoženje přeswědčeny. Tak je so zapósłanc Lěwicy tele dny k rozmołwam do Zieloneje Góry podał. Tam zetka so z wiceprezidentom parlamenta wojewódstwa Lubuskie Tomaszom Wontorom a Tadeuszom Jędrzejczakom, čłonom wojewódskeho knježerstwa, kaž z nowinskeje zdźělenki Kozela wuchadźa. Dojednali su so na wuše styki mjez dźěłarnjemi zbrašenych w Budyskim a Lubańskim wokrjesu. Dale wusko hromadźe planować a zwoprawdźeć chcedźa mjezy přesahowace železniske syće, kotrež su wažne za přichod pomjeznych kónčin. Nic naposledk wobjednawachu prawniski škit pólskich dźěławych w Němskej a nawopak němskich dźěławych w Pólskej. „Za to chcu so jako jurist z pólskorěčnymi znajomosćemi cyle wosobinsce zasadźeć“, Hajko Kozel piše.

To a tamne (21.07.17)

pjatk, 21. julija 2017 spisane wot:

Šćipata wóń horceje mašiny za rězanje železa je třoch paduchow přeradźiła. Policistam w Kölnje bě při kontroli awto z třomi chětro nerwoznymi mužemi napadnyło. Jedyn z nich bě dospołnje přepoćeny. Mjez jeho nohomaj ležachu baliki pjenjez. W awće bě nimo toho wšelki grat k zadobywanju. Po prěnich zwěsćenjach běchu mužojo w starobje 24 do 31 lět trezor wobchodniskeje rumnosće rozrězali a z njeho pjećcyfrowu sumu pjenjez spakosćili.

Z pjeć wukazami zajeća pytaneho muža je policija w Choćebuzu zajała, po tym zo běchu jeho w ćahu bjez jězdźenki lepili. Při kontroli personalijow so wukopa, zo statne rěčnistwa w Berlinje, Hamburgu, Frankfurće nad Wódru a Braunschweigu muža wšelakich padustwow a njepłaćenych chłostankow dla pytaja. Nětko ma 617 dnjow w jastwje wotsedźeć.

Washington (dpa/K/SN). Prezident USA Donald Trump je zadźeržał dodawanje bróni syriskim rebelam, kotřiž wojuja přećiwo knježerstwu Bashara al-Assada. Trump je tole před njecyłym měsacom po zetkanju z direktorom CIA Mikeom Pompejom rozsudźił. CIA bě lěta 2013 za čas prezidentstwa Baracka Obamy ze zakrytym programom dodawanja bróni započała. Tajna słužba za wukraj pak wuhotowa anti-Assadskich rebelow z lochkimi brónjemi a municiju.

Politiku nowowusměrić

Berlin (dpa/SN). Jako reakciju na zajeće wojowarjow wo čłowjeske prawa a žurnalistow w Turkowskej je zwjazkowy wonkowny minister Sigmar Gabriel (SPD) připowědźił, zo politiku Turkowskej napřećo nowowusměri. To je ze zwjazkowej kanclerku Angelu Merkel (CDU) a předsydu SPD Martinom Schulzom wotrěčane, rjekny Gabriel dźensa w Berlinje. Tak radźi wonkowne ministerstwo wšitkim němskim turistam w Turkowskej, „kedźbliwiši być“. Pruwować chcedźa tež trěbnosć hospodarskeje pomocy.

Pomoc hłódnym dźeń a dróša

Ćežko wobrónjeni zastojnicy specialneje jednotki cła (ZUZ) su dźensa dopołdnja kokain wobstražowali, kotryž w Hamburgu zjawnosći prezentowachu. Cłownicy běchu we wobłuku třoch akcijow w Hamburgskim přistawje cyłkownje 3,8 tonow wopojneho jěda sćazali, telko kaž hišće nihdy. Kokain je 800 milionow eurow hódny. Foto: dpa/Christian Charisius

Brüssel/Waršawa (dpa/SN). Komisija Europskeje unije je pólske knježerstwo namołwjała, dwělomnu justicnu reformu njezwoprawdźić. „Najnowše naprawy zamołwitych strach za prawniski stat hišće raz zesylnjeja“, rjekny wiceprezident Frans Timmermans w Brüsselu. Dyrbjeli-li zakonje płaćiwosće nabyć, by komisija hnydom reagować dyrbjała. Timmermans w tym zwisku rjekny, zo móhła komisija prěni króć w stawiznach jednanje po artiklu 7 zrěčenja EU nałožić. Tón předwidźi jako najhóršu sankciju, čłonskemu statej EU w padźe „ćežkeho a trajneho ranjenja“ w zrěčenju zakótwjenych zasadow prawo hłosowanja sćazać. To by so za Pólsku „jara negatiwnje wuskutkowało“.

Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je hižo wutoru, z pólskim statnym prezidentom Andrzejom Dudu telefonowała. Při tym rěčeštaj tež wo „prawnostatnych prašenjach“, kaž rěčnik knježerstwa Steffen Seibert zdźěli. Nadrobnosće dowěrliweje rozmołwy wón njemjenowaše. Přiwšěm Němska poziciju EU wuraznje podpěruje.

Wulka wjetšina za mjeńšiny

štwórtk, 20. julija 2017 spisane wot:

Kiel (SN/JaW). Nowy Schleswigsko-holsteinski krajny sejm wupraji so za dalšu podpěru wobydlerskeje iniciatiwy Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) Minority SafePack. Kaž krajny sejm informuje, su zapósłancy wčera w Kielu wotpowědnu próstwu wšitkich frakcijow a stron jednohłósnje wobzamknyli.

„Mjeńšinowa politika njesmě so z bulom měnjatych so politiskich wjetšin stać“, potwjerdźi Birte Pauls (SPD). Iniciěrowałoj běštaj próstwu frakcija SPD a jednotliwy zapósłanc mjeńšinoweje strony SSW Lars Harms. „Mjeńšiny trjebaja spušćomnosć, kontinuitu a wěstotu“, podšmórny Pauls. Tež knježerstwowa koalicija z CDU, Zelenych a FDP próstwu podpěruje. Ministerski prezident Daniel Günther (CDU) mjenowaše iniciatiwu FUEN „jednu z najwažnišich solidarnych akcijow europskich mjeńšin zašłych lětdźesatkow“. Zdobom namołwješe wón wšitkich wobydlerjow kraja, na akciji so wobddźělić.

Zjawnje namołwjeć

štwórtk, 20. julija 2017 spisane wot:
Krajny sejm Schleswigsko-Holsteinskeje je podpěru wobydlerskeje iniciatwy Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) Minority SafePack wobzamknył, wuprajejo so zdobom za lěpši škit mjeńšin. Ministerski prezident Daniel Günther (CDU) dźe hišće kročel dale a namołwja wobydlerjow, so na podpismowej akciji FUEN wobdźělić. Wšako je milion podpismow trěbny. Tež krajnej sejmaj Sakskeje a Braniborskeje stej so za škit mjeńšin wuprajiłoj, a we woběmaj su runja zwjazkowemu sejmej wo serbskich naležnosćach debatowali. Zjawnu namołwu, wobydlersku iniciatiwu FUEN podpěrać, pak dotal paruju. Snano so serbski ministerski prezident Stanisław Tilich k tomu předrěje a runja Güntherej ludźi namołwi so wobdźělić. Zawěsće potom tež Dietmar Woidke w Braniborskej sćěhuje. Tak w Němskej trěbne 72 000 podpismow docpějemy. Janek Wowčer

Na Šumawje wjelki zachadźeli

štwórtk, 20. julija 2017 spisane wot:

Praha (ČŽ/HJS/K/SN). Nětko su tež na Šumawje (Böhmerwald) prěni raz wjelki zachadźeli. Nadpadnychu na pastwišću narodneho parka w susodstwje Bayerskeje wjetše stadło wowcow, z kotrychž su 19 zakusali a dalše zranili. Štyri wowcy su zhubjene. Njezranjenej wostałoj stej jenička wowca a boran, rjekny mějićel stadła Tomáš Rychecký. Stadło z boranom sewjerofriziskeje rasy a 30 wosebitymi wowcami dyrbješe jemu być zakład za plahowanje wjele mloka dawaceho skotu. Nastata škoda wučinja něhdźe 4 000 eurow, kotruž dóstanje zarunanu.

Naměstny šef Narodneho parka Šumawa Martin Starý rěči wo „nowym nazhonjenju“. W kónčinje sto lět žanych wjelkow było njeje, ale wone su „wažny wobstatk přirody“. Zo njeby k dalšim stratam mjez wowcami dóšło, chce Čěska nětko elektriske płoty testować a z nimi stadła lěpje škitać, hłownje w nocy. Zarjadnistwo narodneho parka je wočakowało, zo wjelki prjedy abo pozdźišo „zasahnu“, po tym zo běchu w měrcu powostanki wjelčicy z Bayerskeho lěsa našli.

Wotpadki so kopja

štwórtk, 20. julija 2017 spisane wot:
Lwow (ČŽ/K/SN). Ludźo zapadoukrainskeho wulkoměsta Lwow bědźa so z hroznym smjerdom a z hromadami wotpadkow. Dlěje hač lěto njerumuja w metropoli ze 730 000 wobydlerjemi wotpadki, piše Mladá fronta dnes, powołaca so na powěsćernju AFP. „Smjerd njeda so wopisać. Hromady smjećow sahaja z městnami hač na druhi poschod“, praji wobydlerka Marija Syderočowa. „Bydlenje njemóžeš hižo přewětrić. Ludźo drje přećiwo njemóžnym poměram protestuja, ale ničo so nječini. Za „smjerdźacej“ katastrofu tča politiske zapletki, dźenik hódnoći. Kijewske knježerstwo winu Lwowskemu měšćanosće Andrijej Sadowyjej dawa, wumjetujo jemu njezamóžnosć organizowanja. Sadowyj ze swojeho boka twjerdźi, zo Kijew mějićelam wotpadkownišćow kaza, z jeho města njepřijimać žane wotpadki. Chce jeho diskreditować z wjećby za to, zo strona Samopomoc, kotrejež šef Sadowyj je, ze 26 zapósłancami knježerstwo w parlamenće hižo njepodpěruje. „Wot toho časa mamy problem, hdźe wšědnje wotbyć 600 tonow wotpadkow.“

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND