To a tamne (15.06.17)

štwórtk, 15. junija 2017 spisane wot:

Awtowu honjeńcu kaž w filmje dožiwichu wčera wječor w Magdeburgu policisća, po tym zo chcychu 25lětneho šofera awta kontrolować. Tón smaleše do směra nutřkowneho města. Přesćěhace policajske jězdźidło spyta wón z njejapkim borzdźenjom wobškodźić. Přiwšěm jeho zadźeržachu a skónčnje zajachu. Na to so wukopa, zo njeměješe pod wliwom drogow stejacy muž žanu jězbnu dowolnosć, awto bě wotzjewjene a čisłowe taflički pokradnjene. Nimo toho předležeše přećiwo njemu wukaz zajeća.

Njepowalnaj staj kontrahentaj w zwadźe wo předawanje praženych kołbaskow při awto­dróze A 9 w Durinskej. Wotpowědny zarjad hrozy mějićelce kioska z pjenježnej pokutu. Ta wšak scyła na to njemysli so podać a chce so z peticiju na kanclerku Angelu Merkel wobroćić. 3 200 ludźi je peticiju hižo podpisało.

Tójšto terminow za delegaciju młodych serbow we wobłuku rozmołwow a posedźenjow zwjazkoweho sejma w Berlinje

Dosć naročny program su sej zastupnicy štyrjoch awtochtonych na­rodnych mjeńšin a ludowych skupin w Němskej před tydźenjomaj w Berlinje zwoprawdźili. W plenarnym tydźenju zwjazkoweho sejma do swjatkow steješe za Łužiskich Serbow, Danow z Južneho Schleswiga, němskich Sintow a Romow a za Frizow wjace hač dźesać zarjadowanjow na dnjowym porjedźe. Prěni króć běchu tež młodźi zastupnicy narodnych mjeńšin Němskeje pódla, zo bychu mjeńšinowu politiku w němskej stolicy sobu dožiwili.

Němski zwjazkowy sejm žada sej wot zwjazkoweho knježerstwa we wobłuku jemu přewostajenych srědkow:

1. hdźež je nuzne, politiske sobuskutkowanje připóznatych narodnych mjeńšin a mjeńšinowych rěčow dale podpěrać a sylnić;

2. pruwować, hač hodźiło so w § 184 wustawy rjadowane prawo Serbow, na sud­nistwje serbšćinu wužiwać, tež za tamne připóznate narodne mjeńšiny w Němskej kaž tohorunja za mjeńšinowe rěče nałožować;

3. pruwować, hač ma so po wustawje rjadowane prawo na změnu mjena za mjeńšiny tak wukładować, zo je Serbowkam přichodnje móžno, wosebitu serbsku žónsku formu swójbneho mjena přewzać;

4. pruwować, w kotrej měrje je móžno w datowych bankach na zwjazkowej runinje wosebite wašnje pisanja mjenow w jednotliwych mjeńšinowych rěčach přewzać;

5. pruwować, w kotrej měrje móhli zastupjerjow jednotliwych mjeńšinowych rěčow we wobłuku digitalnych medijow podpěrać, zo bychu runoprawnje wužiwajomne byli;

Wo eksporće bróni

srjeda, 14. junija 2017 spisane wot:

Berlin (dpa/K/SN). Zwjazkowe knježerstwo je so dźensa z eksportom bróni zaběrało. Hižo do toho bě znate było, zo buchu loni, za čas hospodarskeho ministra Sigmara Gabriela (SPD), dowolnosće za 6,88 miliardow wudźělene, štož je miliarda mjenje hač 2015. Nowina Bild wšak rozprawja, zo je Němska loni hłownje Katarej, Algeriskej a Južnej Koreji wójnske brónje w hódnoće 2,3 miliardow eurow dodawa, jónu telko kaž 2015.

Jednanja po terminje

Paris (dpa/K/SN). Britiska premierministerka Theresa May chce přichodny tydźeń z Europskej uniju zahajić jednanja wo brexiće. Francoskemu prezidentej Emmanuelej Macronej wona wčera na wopyće Parisa wobkrući, zo wostanje při dorěčanym časowym planje. Do toho bě so rozšěrjało, zo Wulka Britaniska hišće žadyn termin za to nima. Přěhrate wólby a zhubjena wjetšina w parlamenće běchu May njenadźate problemy wobradźili.

Strašne dochodowe rozdźěle

Dramatiske sceny dźensa rano w Londonje: W měšćanskej štwórći North Kensington je so wysokodom palił, štož je sej znajmjeńša šěsć smjertnych woporow žadało. Woheń bě w 27 poschodow wysokim twarjenju hodźinu po połnocy wudyrił, a dźens narano su z njeho wšudźe płomjenja sapali (hlej wobraz). 200 wohnjowych wobornikow wojowaše ze 40 hašacymi wozydłami přećiwo wohenjej. Pomocne mocy prócowachu so njewustajnje wo to, wuchować wobydlerjow, kotrychž bě katastrofa zwjetša w sparje překwapiła. Mnozy ludźo su w smjertnym straše křičo z woknow skakali, swědcy rozprawjeja. Ličba smjertnych woporow móhła so hišće powjetšić, kaž zamołwići zdźěleja. Wjace hač 50 zranjenych dowjezechu do chorownjow. W apartementach bydlachu­ mnohe swójby z dźěćimi. Kak bě woheń wudyrił, njeje policija dotal hišće zwěsćić móhła. Dokelž so cyłe twarjenje paleše,­ je tež wobmyslenjow było, zo móhło so wone sypnyć. K tomu pak njeje dóšło. Foto: dpa/Guilhem Baker

Rań (dpa/SN). Sakska a Braniborska chcetej financowanje Załožby za serbski lud tež po lěće 2021 zaručić, po tym zo je tuchwilne financowanske zrěčenje ze załožbu wuběžało. To je jedne z wobzamknjenjow wčerawšeho zhromadneho wuradźowanja krajneju knježerstwow w Ranju (Großräschen). Na nim staj so sakski ministerski prezident Stanisław Tilich (CDU) kaž tohorunja braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) za to wuprajiłoj, serbsku rěč a kulturu tež přichodnje dale spěchować.

Hłowna tema wčerawšeho posedźenja bě strukturna změna we Łužicy po kóncu wudobywanja brunicy. Wobaj krajej žadatej sej za to wot zwjazkoweho knježerstwa podpěru 1,2 miliardow eurow. „Zwjazk dyrbjał so na financowanju strukturneje změny wobdźělić“, kaž po posedźenju­ rěkaše. Žadanje chcedźa nětko zwjazkowej kanclerce Angeli Merkel­ (CDU) posrědkować.

Nastajili su wčera tež lisćinu najwažnišich předewzaćow přichodneho časa. Tak ma so awtodróha A 13 z Berlina do Drježdźan na šěsć čarow wutwarić. Ponowić chcedźa tohorunja železnisku čaru mjez Choćebuzom a Drježdźanami.

EU hrozy třom krajam

srjeda, 14. junija 2017 spisane wot:

Brüssel skorži přećiwo Pólskej, Čěskej a Madźarskej

Strasbourg (dpa/SN). Komisija Europskeje unije je přećiwo Pólskej, Čěskej a Madźarskej jednanje ranjenja zrěčenja dla zahajiła. Wona reaguje tak na spjećowanje mjenowanych krajow, ćěkancow přiwzać, kaž to Europska unija planuje. Tole zdźěli komisar EU za nutřkowne naležnosće Dimitris­ Avramopoulos wčera w Strasbourgu. Tole móhło před Europskim sudnistwom w Luxemburgu z pjenježnej pokutu­ skónčić. Rozsud komisije je doskónčny, Avramopoulos zdźěli. Madźarske knježerstwo rěči wo wudrěwanju. Tež Čěska a Pólska rozsud kritizujetej.

To a tamne (14.06.17)

srjeda, 14. junija 2017 spisane wot:

Chětro strašne parkowanske městno za swoje awto je sej wopita šoferka w vogtlandskim Treuenje wupytała, a to na kolijach železniskeho přechoda. Z nimale dwěmaj promilomaj alkohola w kreji chcyše wona na to wotjěć. Kedźbliwi pěšcy pak tomu zadźěwachu a alarmowachu policiju. Ta awto zrumowa a wupisa 60lětnej žonje pokutu.

Na Rynje płuwaca čłowječa postawa z gumija je wulkozasadźenje policije a wohnjoweje wobory zawiniła. Kaž wottam rěkaše, běchu wjacori ludźo za­zwonili, dokelž běchu njedaloko Mainza sprostnjenu nahu wosobu na rěce płuwacu wuhladali. Na to dwaj helikopteraj, policija, wohnjowa wobora a hessenska wodoškitna policija na rěce pytachu. Zastoj­nicy pak móžachu změrować: Štož kaž čłowjek wupadaše, bě jenož wulka gu­mijowa klanka.

Bamž powoła kardinalow

wutora, 13. junija 2017 spisane wot:

Vatikan (B/SN). Prěni raz bu duchowny ze Šwedskeje za kardinala powołany. Bamž Franciskus wozjewi pomjenowanje biskopa Andersa Arboreliusa ze Stockholma za kardinala. Dale chce wón 28. julija na kardinalow pozběhnyć biskopow Jeana Zerbo (Bamako, Mali), Juana Jose Omella (Barcelona), Louisa-Mariju Ling Mangkhanekouna (Pakse, Laos) kaž tež swjećaceho biskopa Gregorija Rosu Chaveza (El Salvador).

Ćěkancy su witani

Lipsk (B/SN). Pod hesłom „Dóšli – při­wzaći“ wotmě so we wobłuku ewangelskeho cyrkwinskeho dnja w Lipsku lětuši zetkawanski dźeń za wusydlencow. Na dwurěčnej Božej słužbje w Mikławšowej cyrkwi wuzběhny krajny biskop Carsten Rentzing zwólniwosć, na nowych městnach a daloko wot domizny znowa za­počinać. „Wy sće žiwy přikład za to, štož mjenujemy integraciju“, Rentzing podšmórny, „lubosć Boža nas dźerži – wšojedne na kotrym městnje.“ Loni je 325 ćěkancow do Sakskeje přišło, lětsa dotal 52.

Tilich přihłosuje dialogej z AfD

Tež dźěći wobkedźbować?

wutora, 13. junija 2017 spisane wot:

Drježdźany. (dpa/SN). Bayerski nutřkowny minister Joachim Herrmann je swój namjet zakitował, tež dźěći w ekstremnych padach wot wustawoškita wobkedźbować dać. „To pak su wuwzaća“, rjekny politikar CSU dźensa w rozhłosu. W islamistiskim wobłuku su minjene lěta tež njepołnolětnych k namócnym njeskutkam našćuwali, abo dźěći su so same radikalizowali, Herrmann potwjerdźi. Jeho namjet je tež tema na konferency nutřkownych ministrow Němskeje, wotměwacej so hač do jutřišeho w Drježdźanach.

Mórske rženje wjes zničiło

Athen (dpa/SN). Ćežke mórske rženje w Egejskim morju je wjes Vrisa ze 700 wobydlerjemi na grjekskej kupje nimale dospołnje zničiło. 80 procentow wšitkich twarjenjow je so sypnyło, kaž zamołwići za škit přećiwo katastrofam w Athenje zdźěleja. Jedna wosoba je žiwjenje přisadźiła, jědnaće ludźi so zrani.

Jednanja znowa zwrěšćili

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND