Spěšnje jednać

wutora, 06. februara 2018 spisane wot:
Dosć struchłe to signale, kotrež wuchadźeja z Wojerowskeho zjězda sakskeje krajneje AfD minjeny kónc tydźenja. Cyle wotewrjenje stej so AfD a Pegida zbratřiłoj a stronu tak dale do prawicarskeho směra wusměriłoj. A štóž bě so AfDnikam hišće smjał, jako wo swojich ambicijach wo přewzaću­ mocy rěčachu, tomu drje je loni w septembru smjeće zašło. Mjeztym fachowcy z toho wuchadźeja, zo móžeš stronje 30 procentow hłosow přicpěwać. Demokratiske mocy chcedźa so spjećować, kaž sakska SPD mjeztym připowědźa. Wužadany je pak tež nowy ministerski prezident Michael Kretschmer. Toho narěč w krajnym sejmje minjeny tydźeń dźě bě wjele lubjaca. Nětko dyrbja spěšnje skutki slědować, zo njeby so hišće wjace ludźi wotwobroćiło a při klětušich wólbach sakskeho sejma swój křižik pola AfD sadźiło. Wjele chwile Kretsch­mer wjace nima.­ Marko Wjeńka

AfD a Pegida zhromadnje?

wutora, 06. februara 2018 spisane wot:

Krajny zjězd Alternatiwy za Němsku we Wojerecach nowe wuhibki stajił

Wojerecy (dpa/SN/MkWj). Alternatiwa za Němsku (AfD) wobhladuje wuchodnu Němsku jako wuchadźišćo, přewzać knježerstwowu zamołwitosć. Po wustupje Frauke Petry leži kluč k tomu w Sakskej, podšmórny rěčnik zwjazkoweho předsydstwa Jörg Meuthen na krajnym zjězdźe sakskeje AfD minjenu sobotu we Wojerecach.

Tež nowowuzwoleny sakski předsyda AfD Jörg Urban bě přeswědčeny, zo móže jeho strona po wólbach krajneho sema klětu ministerskeho prezidenta stajić. Při tym chcedźa tohorunja z antiislamskim hibanjom Pegida hromadźe dźěłać. AfD bě so při wólbach zwjazkoweho sejma loni w septembru ze 27 procentami z najsylnišej politiskej mocu w swobodnym staće stała. W Durinskej chcedźa runje tak z wólbow jako najsylniša politiska móc wuńć, kaž tamniši krajny předsyda Björn Höcke připowědźi.

To a tamne (06.02.18)

wutora, 06. februara 2018 spisane wot:

Hromady sněha na třěše měješe dalokobus ze Šwedskeje, jako bě w Šwicarskej po puću. Policija je jězdźidło na awtodróze zapadnje Züricha zadźeržała. Sněh bě so na 40 centimetrow nakopił a wažeše něhdźe 1 600 kilogramow. „Hdyž so tele hromady pušća, móže za nim jěducy wobchad chětro wohroženy być“, zdźěli rěčnik policije. Šofer dyrbješe sněh wotmjesć a nimo toho někotre sta eurow pokuty­ zapłaćić.

Šoferojo awtow w Berlinje dyrbjachu loni­ přerěznje 44 hodźin na zatykanych dróhach čakać. To wuchadźa z najnowšeho přepytowanja instituta za zběranje wobchadnych datow Inrix. Lěto do toho běchu hišće přerěznje 38 hodźin zličili. „Stolica zatykanych dróhow“ bě loni Mnichow z 51 hodźinami čakanja. Kaž analyza wujewja, wuskutkowachu kopjenja wobchada kóšty dohromady něhdźe 6,9 miliardow eurow.

Bamžej z bombu hrozyli

póndźela, 05. februara 2018 spisane wot:

Santiago de Chile (B/SN). Dny do přijězda bamža Franciskusa do Chile znjeměrni wosebity podawk w stolicy Santiagu: Njeznaći zawostajichu při durjach cyr­kwje Santa Isabel de Hungria bombowe hroženje přećiwo bamžej. We wuznawanskim lisće žadachu sej wot chilskeho knježerstwa, zo maja region Wallmapu prawobydlerjam Mapuche wróćić.

Erfurtska teologija wuznamna

Erfurt (B/SN). Vatikanski eksperta za kubłanje Friedrich Bechina měni, zo ma teologija Erfurtskeje Wysokeje šule wu­znam za swětowu cyrkej. „Runje za čas Berlinskeje murje přińdźechu wažne impulsy wottam, a bě to jedna z mało móžnosćow za swětowu cyrkej, dóstać katolske dohlady do NDR“, rjekny podsekretar Vatikanskeje kongregacije za kubłanje.

Obama přijědźe do Němskeje

Rozdźěle dale wulke

póndźela, 05. februara 2018 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Społnomócnjena zwjazkoweho knježerstwa za naležnosće wuchodneje Němskeje Iris Gleicke (SPD) je na hospodarske rozdźěle mjez wuchodnej a zapadnej Němskeje skedźbniła. „Hospodarska móc na wuchodźe je dale wo wjele mjeńša hač na zapadźe“, rjekny wona nowinarjam składnostnje dźensnišeho 5. februara. Tón dźeń je Berlinska murja runje tak dołho preč, kaž bě wona swój čas stała: 28 lět, dwaj měsacaj a 26 dnjow. 160 kilometrow dołha murja bě wot 13. awgusta 1961 wuchodny a zapadny dźěl Berlina dźěliła.

Za zběhnjenje zakaza

Berlin (dpa/SN). Zwjazk kriminalnych zastojnikow Němskeje sej žada, zakaz cannabisa zběhnyć a wužiwarjow tuteje drogi dlěje njekriminalizować. Šef zwjazka André Schulz chcył město toho ludźi pohnuć zamołwiće z drogu wobchadźeć, podobnje kaž je to pola alkohola trěbne. Tuchwilne zakonje wužiwarjow stigmatizuja a polěkuja kriminelnym karjeram, rjekny André Schulz nowinarjam. Wotwisnym měło so pomhać a škit dźěći a młodostnych měł zaručić.

Terorowy proces zahajeny

Składnostnje 75. posmjertnin kapłana-martrarja Alojsa Andrickeho z Radworja podachu so serbscy młodostni wot 3. do 4. februara na zhromadnu jězbu do Dachauwa. Wobhladawši sej wopomnišćo za baraku, w kotrejž bě Andricki hač do swojeje smjerće 3. februara 1943 přebywał, swjećachu zhromadnje z emeritowanym biskopom Joachimom Reineltom Božu mšu w tamnišim karmelitiskim klóštrje. Njedźelu po kemšach přizamkny so wodźenje po Allianz-arenje w Mnichowje. Foto: Rafał Ledźbor

Nětko hižo na wólby serbskeje rady myslić

póndźela, 05. februara 2018 spisane wot:

Podstupim (SN/at). Krajny sejm Braniborskeje podpěruje europsku iniciatiwu Minority SafePack. Wón přihłosuje jeje wuchadźišću a namołwja Europsku uniju, škit přisłušnikow narodnych a rěčnych mjeńšin ze zaměrnymi naprawami polěpšić a z nich wuchadźacu kulturnu a rěčnu mnohotnosć w EU zachować. To čitamy w nadfrakciskim wobzamknjenju – wot SPD, CDU, Lěwicy a Zwjazka 90/Zelenych zapodatym –, kotrež je krajny sejm minjeny štwórtk (SN rozprawjachu) jednohłósnje schwalił. Požadane na­prawy měli so na wobłuki regionalne a mjeńšinowe rěče, kubłanje a kulturu, regionalnu politiku, wobdźělenje, runosć, awdiowizuelne medijowe słužby a dalše medialne wobsahi kaž tež re­gionalne spěchowanje wusměrić. Krajne knježerstwo měło iniciatiwu podpěrać a so w Zwjazku kaž tež w EU za to zasadźeć, zo so mjeńšinowe zajimy zakótwja a přesadźa.

SPD „pod wulkim ćišćom“

póndźela, 05. februara 2018 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Strowotniski fachowc SPD Karl Lauterbach ma w koaliciskich jednanjach dale njerozrisane prašenje dwuklasoweho medicinskeho zastaranja w Němskej za přewšo wažne. „Smy w tym prašenju pod wulkim ćišćom“, rjekny wón dźensa w telewiziji ARD. Socialdemokraća chcyli přesadźić, zo so lěkarske honorary při lěkowanju kasowych a priwatnych pacientow wurunaja. Lauterbach je optimistiski, zo so SPD z CDU a CSU w tej naležnosći dźensa tola hišće dojedna. Poprawom chcychu wšitcy wobdźěleni jednanja k wutworjenju noweje wulkeje koalicije kónc tydźenja wotzamknyć. Hižo zwoprědka pak běchu dwaj přidatnej dnjej zaplanowali.

Mjeztym je předsyda durinskeje CDU Mike Mohring planowane woprašowanje čłonow SPD wo koaliciskim zrěčenju jako „njepraktikabelne“ kritizował. To by cyły proces dale dlijiło, hladajo na to, zo je Němska mjeztym dlěje hač štyri mě­sacy bjez knježerstwa, rjekny Mohring nowinarjam. Nowe knježerstwo dyrbjało so spěšnje wutworić.

Wulki potencial

póndźela, 05. februara 2018 spisane wot:
Jako so sobotu po swjedźenskej Božej mši na­ česć Alojsa Andrickeho w Radworju Drježdźansko-Mišnjanskeho biskopa Heinricha Timmereversa prašach, z kajkimi zaćišćemi so do Drježdźan nawróći, to wón rjekny: „Najbóle mje hnuje, hdyž widźu, zo maće Alojsa Andrickeho woprawdźe za swojeho.“ To dyrbjach na zbóžnoprajenje z Radworja pochadźaceho kapłana lěta 2011 před Drježdźanskej Dwórskej cyrkwju myslić. Tam běchu katolscy wě­riwi to hižo raz nazornje dopokazali. Po­dobnje bě nětko w Radworju. Čłowjek so dźiwa, kelko potenciala móže naš mały ludźik mobilizować, štož płaći předewšěm za Radworsku wosadu. Hač spěwarjo, dujerjo, dźěći pěstowarnje a nic naposledk pilni pomocnicy, kotřiž na farskej łuce ludźi z jědźu a napojemi zastarachu, wšitcy běchu na swoje wašnje wobdźěleni, zo by so swjedźeń poradźił. To móžeš jenož rjec: Respekt! Marko Wjeńka

To a tamne (05.02.18)

póndźela, 05. februara 2018 spisane wot:

Chětro wopity a bjez jězbneje dowolnosće je muž w sewjerorynsko-westfalskim Hennefje na policajsku stražu přijěł, zo by za zhubjenej wosobu pytać dał. Zastojnicy čujachu alkohol, naměrichu pola­ 40lětneho 1,46 promilow a chcychu jeho jězbnu dowolnosć sćazać. Muž pak njeměješe žanu při sebi a chcyše z awtom zaso wotjěć. Tomu pak policisća zadźěwachu. Nětko dyrbi muž ze skóržbu jězdźenja pod wliwom alkohola dla ličić.

Z nadróžnej zawěru su policisća w delnjosakskim Nordhornje dźěsću po puću do žiwjenja pomhali. Staršej dyrbještaj jězbu z awtom do porodoweje kliniki přetorhnyć, dokelž so porod připowědźeše. Alarmowani zastojnicy na to dróhu zaraćichu. Bjezposrědnje po tym zo chorobne awto dojědźe, so dźěćko narodźi. Jemu a maćeri so derje dźe. Wobeju dowjezechu do chorownje.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND