Sudnistwo na dobro mjeńšin

pjatk, 03. februara 2017 spisane wot:
Luxemburg (SN). Federalistiska unija europskich narodnych mjeńšin (FUEN) je sej dźensa zhromadnje z dalšim woby­dlerskim komitejom sudniski wuspěch wuwojowała: Europske sudnistwo w Luxemburgu je rozsudźiło, zo njesmě komisija­ Europskeje unije naležnosć wobydlerskeje iniciatiwy „Minority Sa­fe­Pack“ bjeze wšeho wotpokazać. Iniciatiwa chcyła docpěć, zo so na europskej runinje naležnosće mjeńšin bóle wobkedźbuja a mjeńšiny zaměrnišo spěchuja. Tak žadaja sej naprawy k spěchowanju mjeńšinowych rěčow, přećiwo jich diskriminowanju a za jich lěpše politiske sobudźěło. Za to běchu wobydlersku iniciatiwu załožili, kotraž chce za swoje žadanja podpisma zběrać. Europska komisija pak bě iniciatiwu lěta 2013 wotpokazała, dokelž so wona do „kompetencneho ramnika“ komisije EU njehodźi. Přećiwo tomu bě FUEN na Europskim sudnistwje skoržiła. Po rozsudźe sudnikow dyrbi komisija EU swój rozsud z lěta 2013 znowa formulować, zdźěli generalna sekretarka FUEN Susan Šenkec našemu wječornikej.

Wurjadny wjeršk EU

pjatk, 03. februara 2017 spisane wot:

Valletta (dpa/K/SN). Na kupje Malta wotměchu dźensa šefojo statow a knježerstwow Europskeje unije wurjadny wjeršk. Woni wuradźuja wo migraciskej krizy a wo tym, kak wobmjezować ćěkanje po centralnej srjedźomórskej čarje. Rozsudne při tym je zhromadne dźěło z Lybiskej. Loni bě so po tejle čarje něhdźe 180 000 ludźi do Europy dóstało. Wobzamknyli su dźesaćdypkowy program přećiwo dalšim migrantam ze sewjerneje Afriki.

Tójšto zhromadnosćow

Washington (dpa/K/SN). Wonkowny minister Sigmar Gabriel (SPD) je w rozmołwach ze swojim ameriskim kolegu Rexom Tillersonom a z wiceprezidentom Mikom Pencejom zwěsćił, zo je z Washingtonom tójšto politiskich zhromadnosćow. Z prezidentom Donaldom Trumpom je drje diferencow nastupajo ćěkancow, Ukrainu a zadźerženje napřećo Ruskej,­ pola swojeju rozmołwneju part­- nerow pak so wone njejewja.

Schulz mócnje ćehnje

Němski wonkowny minister Sigmar Gabriel (SPD, nalěwo) je we wobłuku swojeho dwudnjowskeho wopyta we Washingtonje po puću z kapitola (w pozadku) Library of Congres, jednu z najwuznamnišich bibliotekow swěta wopytał. Němski wulkopósłanc w USA Peter Wittig (sjedźa) jeho přewodźeše. We Washingtonje bě so Gabriel z wonkownym ministrom Rexom Tillersonom zetkał. Foto: dpa/Bernd von Jutrczenka

Z nožom w ruce wojakow nadpadnył

pjatk, 03. februara 2017 spisane wot:
Paris (dpa/SN). Njedaloko swětosławneho Louvre w francoskej stolicy je dźensa muž z nožom w ruce skupinu wojakow a policistow nadpadnył a při tym „Allahu Akbar“ (Bóh je wulki) wołał. Na to jedyn z wojakow na njeho třěleše a ćežko zrani, policajski prefekt Michel Cadot zdźěli. Wojak so při tym snadnje zrani. Muž měješe nachribjetnikaj při sebi, w kotrychž pak ničo strašneho njenamakachu. Bjezposrědnje po nadpadźe wšu kónčinu zaračichu a blisku kupnicu kaž tež Louvre zawrěchu. Francoski ministerski prezident Cazeneuve rěčeše wo „nadpadźe z teroristiskim charakterom“. Za terorizm zamołwity wotrjad policije pad přepytuje.

Přećiwo nowemu wulkopósłancej

pjatk, 03. februara 2017 spisane wot:
Brüssel (dpa/SN). Nawodni politikarjo Europskeje unije chcedźa tomu zadźěwać, zo stanje so europakritikar Ted R. Malloch z nowym wulkopósłancom USA při EU w Brüsselu. Z listom sej frakciski šef Europskeje ludoweje strony (EVP) Manfred Weber a předsyda frakcije liberalnych Guy Verhofstadt žadataj, dowěrnikej prezidenta USA Donalda Trumpa akreditowanje zapowědźić. List, kotryž powěsćerni dpa předleži, su prezidentej komisije EU Jeanej-Claudej Junckerej a pre­zidentej Rady EU Donaldej Tuskej pósłali. Malloch bě so w rozmołwje ze sćelakom BBC jasnje přećiwo EU wuprajił a hrozył, so za to zasadźić, zo wona rozpadnje. Zdobom Malloch wočakuje, zo euro w přichodnych 18 měsacach zwrěšći.

USA zasudźeja „agresiju“ Ruskeje

pjatk, 03. februara 2017 spisane wot:

Washington/Budapest (dpa/SN). USA su „agresiwne zadźerženje“ Ruskeje w konflikće na wuchodźe Ukrainy zasudźeja a žadaja sej, zo Ruska anektowanu kupu Krim Ukrainje wróći. Dołhož so tole njestanje, dyrbjeli sankcije přećiwo Ruskej dale wobstać. Z tymile wuprajenjemi je nowa wulkopósłanča USA pola UNO, Nikki Haley, na swojim prěnim posedźenju w Bjezstrašnostnej radźe UNO w New Yorku wčera chětro překwapiła. USA su drje zasadnje za lěpše poćahi k Ruskej, tola połoženje na Ukrainje sej „bohužel jasne a sylne zasudźenje Ruskeje žada“, wona rjekny.

We wólbnym boju bě prezident USA Donald Trump připowědźił, poměr k Ruskej zasadnje polěpšić a wukazane sankcije zaso zběhnyć. Tomu móhł tež nowy wonkowny minister USA Rex Tillerson přinošować, kiž ma jako bywši šef wolijoweho koncerna ExxonMobil dobre styki do Ruskeje a k prezidentej Putinej wosobinsce.

Myto sławnemu mimje

pjatk, 03. februara 2017 spisane wot:
Njedopominam so na wšitke filmy, kotrež sym hdy w kinje widźała. Tola „Mephisto“ (1981) z Rolfom Hoppe jako Hermann Göring je mi w pomjatku wostał. Z njepřirunajomnym wašnjom hraća a swojoraznym hłosom wotkry wón grawoćiwosć systema­ a ducha nacijow. Hoppe słuša do rjadu najsławnišich mimow Němskeje do a po měrliwej rewoluciji. Wón hraješe tež w filmach, dótkace so łužiskeje, haj samo serbskeje tematiki. Tak je 1998 był dźěd Findeisen we wjacedźělnym filmje „Klemperer – Ein Leben in Deutschland“ a 1985/87 w „Sachsen Glanz und Preußens Gloria“ kurwjerch August III. W błótowskim krimiju „Eine tödliche Legende“ (2012) rěči jako zamyleny starc tež někotre słowa serbsce. Mjezynarodny renomej njeje jeho wotdźeržał, w domiznje wostać a so za nju zasadźeć. Je derje, zo mytuja jeho dźensa w Drježdźanach z rjadom swjateho Jurja. Milenka Rječcyna

To a tamne (03.02.17)

pjatk, 03. februara 2017 spisane wot:

Wobsedźer złoćaneho pokłada, kotryž běchu dźěći w delnjej Bayerskej při hrajkanju w lěsu našli, je so přizjewił. Na zakładźe dokładnych znajomosćow wo schowje pokłada a jednotliwych pjenjezach móžeše dopokazać, zo pokład woprawdźe­ jemu słuša. Złoto je 250 000 eurow hódne. Muž bě je w lěsu zarył, dokelž boješe so paduchow w by­dlenju. Bankam wón njedowěrješe. Sprawnosć dźěći muž z darom mytowaše.

Na wšě 27 lět bjez jězbneje dowolnosće po puću běše 73lětny muž ze Šwabskeje. Nětko jeho njedaloko Augsburga na traktoru sedźo při wobchadnej kontroli lepichu. Policistam bě alkoholowa wón napadnyła. Test wunjese 1,9 promilow. Jězbnu dowolnosć pak sćazać njemóžachu. Tón běchu jemu podobneho delikta hižo před 27 lětami wotewzali.

Wočakuja plan za brexit

štwórtk, 02. februara 2017 spisane wot:

London (dpa/SN). Z wulkej napjatosću su dźensa w Londonje narěč wulkobrita­niskeje premierministerki Theresy May wočakowali, w kotrejž chcyše wona plan předstajić, po kotrymž měł kraj Europsku uniju wopušćić. Hižo před tydźenjomaj bě wona „kruty brexit“ připowědźiła. Tak chcyła so Wulka Britaniska z europskeho wikowanskeho pasma dospołnje wróćo sćahnyć. Dotal njejasny je přichodny status z druhich krajow EU pochadźacych wukrajnikow we Wulkej Britaniskej, na přikład Polakow.

Namócnosće w Bukaresće

Bukarest (dpa/SN). Před sydłom knježerstwa w Rumunskej stolicy Bukaresće je wčera wječor k namócnym rozestajenjam dóšło. Spočatnje měrniwa demonstracija přećiwo złahodnjenju antikorupciskich zakonjow bě eskalěrowała, jako so wjacori radikalni, mjez hewak měrniwymi demonstrantami, do policistow dachu. Tući zasadźichu retle a sylzopłun. Na to so měrniwi demonstranća wotsalichu. Opozicija je sej wěsta, zo běchu radikalni w nadawku knježerstwa policiju zaměrnje prowokowali, tak zo móhła wona dalše protesty zakazać.

Žadaja sej wyši mzdu

Najwjetše hašenske lětadło swěta Boeing 747-400 tuchwilu w Chile pomha, najhórše lěsne wohenje w stawiznach kraja podusyć. Lětadło móže kóždy króć 72 000 litrow wody wotpušćić. Tuchwilu nimaja woheń na 72 městnach přeco hišće pod kontrolu. Wot spočatka lěta je so 3 700 kwadratnych kilometrow lěsa a kerčiny wotpaliło – płonina štyri króć tak wulka kaž Berlin. Foto: dpa/Mario Davila

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND