To a tamne (25.01.22)

wutora, 25. januara 2022 spisane wot:

Z hašišowej cigaretu w hubje sam z mobilnym telefonom fotografował je so muž na dwórnišću w hornjobayerskim Moosburgu, byrnjež zwjazkowy policist pódla njeho stał. Tón čakaše na ćah k Mnichowskemu dwórnišću, hdźež měješe słužbu. Zastojnik je personalije 38lětneho registrował. Na to jědźeštaj wobaj z ćahom. Hižo po jednej staciji 38lětny spěšnje wulěze, při čimž je za policista dalši joint a nóž ležo wostajił.

Z wotpadkami dospołnje zanjerodźene awto je policija w Essenje zadźeržała. ­Jězdźidło bě zastojnikam napadnyło, dokelž sedźeše šofer jara blisko za wodźi­dłom. Na to so wukopa, zo je wóz połny njerjada, tež tam, hdźež dyrbi šofer z nohomaj borzdźić a kuplować. To móhło w nuzowym padźe strašne być. Šofer ma wěsty čas chwile njerjad zrumować a swoje awto znowa předstajić.

Modlenje wo jednotu křesćanow

póndźela, 24. januara 2022 spisane wot:

Vatikan (B/SN). Bamž Franciskus je njedźelu tydźenja při tradicionalnym mo­dlenju wo jednotu křesćanow na Pětrowym naměsće znowa wuzběhnył: „Tež my křesćenjo w mnohotnosći konfesijow a tradicijow smy putnicy po puću k połnej jednoće.“ Jednota so poradźi, hdyž so sylnišo na Jězusa wusměrimy, jeničkeho Knjeza. Skedźbni na lubosć Božu, kotraž so často schowana pokazuje, kaž dźiw z winom w měsće Kana. Tydźeń modlenja wo jednotu křesćanow wotměwa so ekume­nisce po cyłym swěće, w sewjernej hemisferje wot 18. do 25. januara a w južnej mjez swjatkami a Božim spěćom. 25. januara, na swjedźenju nakazanja japoštoła Pawoła, swjeći bamž w Romskej bazilice swj. Pawoła ekumenisku nutrnosć.

Mać Boža w tučeli

Diplomaća EU dale w Kijewje

póndźela, 24. januara 2022 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Europska unija njewidźi – hinak hač USA – tuchwilu žanu přičinu, wulkopósłancow a swójby diplomatow namołwjeć, zo měli Ukrainu wopušćić. „Njetrjebamy ničo dramatizować“, rjekny społnomócnjeny EU za wonkowne naležnosće Josep Borrell dźensa na wuradźowanju wonkownych ministrow EU w Brüsselu. USA běchu do posedźenja připowědźili, zo chcedźa napjatosćow mjez Ukrainu a Ruskej dla ličbu diplomatow w stolicy Kijewje pomjeńšić.

Wuradźuja zaso wo koronje

Berlin (dpa/SN). W času raznje přiběracych ličbow infekcijow z koronawirusom chcychu zastupnicy Zwjazka a zwjazkowych krajow dźensa wo dalšim postupowanju w pandemiji wuradźować. Hižo do zahajenja konferency so wotbłyšćowaše, zo dotalny kurs dale pěstuja: žane přiwótřenja dotalnych naprawow, ale tež žane wolóženja. Změny wočakowachu skerje při testowanju. Tak nochcedźa přichodnje wjace při kóždym podhladnym padźe PCR-test přewjesć, ale jenož hišće mjez wosebje wohroženymi skupinami.

Přećiwo dodawanju bróni

Zymske wjedro z čerstwym sněhom je wčera tež w Sakskej mnohich na wulět na sněhakach, sankach abo snowboardach wabiło. Kaž tule w Altenbergu tworjachu so dołhe rynki před liftami. Tež druhdźe so z ludźimi mjerwješe. W Sakskej smědźa tuchwilu jeničce šćěpjeni a wotchorjeni sněhakowarske areale wužiwać. Foto: dpa/Sebastian Kahnert

Flensburg (SN). Federalistiska unija europskich mjeńšin (FUEN) je zludana hladajo na rozsud pólskeho Sejma, komory parlamenta. W decembrje bě Sejm změnu próstwy w lětušim etaće zapodał, kotraž předwidźi skrótšić kubłanske přiražki za wučbu mjeńšinowych rěčow wo nimale dźesać milionow eurow. Přede­wšěm po­trjechi to wučbu němčiny jako mjeńšinoweje rěče. Nimo toho wuskutkuje so rozsud na wuwučowanske móžnosće tamnych připóznatych narodnych mjeńšin.

Kaž FUEN zdźěli, ma němska mjeńšina w Pólskej prawo, zo statny šulski system jeje maćeršćinu spěchuje. Wšako ma wona wažny wobstatk kulturneje identity wostać. Na zakładźe pólskeho ratifikowaneho ramikoweho dojednanja wo škiće narodnych mjeńšin a na zakładźe Europskeje charty k škitej regionalnych a mjeńšinowych rěčow maja Němcy w Pólskej prawo na trěbne spěchowanje. Jeničce z podpěru stata je móžno wučbu němčiny zaručić. Budu-li přiražki woprawdźe skrótšene je to „hłuboki dyr wšitkim přisłušnikam němskeje mjeńšiny w Pólskej“.

Spěchowanje přetorhnjene

póndźela, 24. januara 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Hladajo na hoberski nawal próstwow a na „wopačne wusměrjenje“ je nowe zwjazkowe knježerstwo spěchowanje energije eficientnych twarjenjow nachwilnje přetorhnyło a planuje zasadnu reformu. Kaž zwjazkowe ministerstwo za hospodarstwo a škit klimy zdźěli, statna spěchowanska banka KfW žane próstwy wjace njepřizwola.

Dospołnje zastajene budźe spěchowanje tak mjenowaneho eficientneho domu, štož by so kónc měsaca tak a tak skónčiło. Hłowna přičina je njesměrny nawal próstwow w měsacu januaru, kotrež přewostajene srědki daloko přesahuja. „Kónc spěchowanja požadarjow jara zrudźa a přesłapja“, měni energijowy statny sekretar Patrick Graichen. Wón kritizuje, zo je dotalne zwjazkowe knježerstwo zapasło, zestarjene směrnicy spěchowanja nowym twarskim zakonjam přiměrić. To je wopačne powabki a nawal próstwow wuskutkowało. Dotalnemu knježerstwu CDU a SPD wumjetuje Graichen „masiwne klimowopolitiske zmylki a brachi financow dla“.

Merz z jasnym wuslědkom

póndźela, 24. januara 2022 spisane wot:

Digitalny zjězd noweho předsydu wuzwolił – Kretschmer městopředsyda

Berlin (dpa/SN). CDU chce so ze swojim nowym předsydu Friedrichom Merzom z wotmachom do ponowjenja podać. Bywšeho frakciskeho předsydu CDU/CSU w zwjazkowym sejmje su sobotu na digitalnym stronskim zjězdźe ze 94,62 procentami hłosow za noweho předsydu wuzwolili. Zdobom hrozy stronje do wažnych wólbow krajnych sejmow w Posaarskej, Schleswigsko-Holsteinskej a Sewjerorynsko-Westfalskej w nalěću dotal njerozrisaneho nawodnistwa w frakciji unije w zwjazkowym sejmje dla nowy bój wo móc. Při tym dźe wo prašenje, hač Merz dotalneho nawodu opozicije Ralpha Brinkhausa ze zastojnstwa wutłóči. We wusyłanju telewizije ZDF „Što nětko?“ Merz rjekny, zo njesteji tale naležnosć na dnjowym porjedźe a zo chce wón zhromadnje z Brinkhausom problem rozrisać, hdyž je načasu.

Wěste wolóženje

póndźela, 24. januara 2022 spisane wot:
Wuslědk zjězda CDU předwčerawšim, sobotu, je tež mjez ludźimi, kotřiž njejsu fanojo křesćanskich demokratow, wěste wolóženje zbudźił. Wobkedźbowarjej móžeše minjene měsacy strony woprawdźe žel być. Kopolaty bě kónc zastojnstwa Angele Merkel z nowej předsydku Kramp-Karrenbauer, kotraž bórze rezignowaše. Po njej je Armin Laschet najebać wšitke warnowanja a woprašowanja do lońšich wólbow zwjazkoweho sejma stronu CDU do wěsteje katastrofy wjedł. Tele zrudne wuwiće zdawa so z Friedrichom Merzom ­najprjedy raz přewinjene być, byrnjež mi tak prawje switać nochcyło, kak chce wón ze swojimi 66 lětami młodźinski elan wuprudźeć – při přichodnych wólbach zwjazkoweho sejma 2025 budźe wón nimale 70. Zajimawe na kóždy pad je, kajku ­nahladnosć sakski ministerski prezident ­Michael Kretsch­mer mjez čłonami CDU ma, wočiwidnje nic jenož na wuchodźe. Snano skića so jemu runje w stronje nowe perspektiwy. Marko Wjeńka

To a tamne (24.01.22)

póndźela, 24. januara 2022 spisane wot:

Do dźesać metrow hłubokeho zastaranskeho šachta padnył je muž w hotelu hessenskeho Hanauwa, při čimž so ćežko zrani. Wězo njemóžeše so hižo sam wuswobodźić. A tak dyrbješe wosebita jednotka wohnjoweje wobory přijěć, kotraž móže ludźi z wulkeje wysokosće wuchować. Na akciji bě 35 wobornikow wobdźělenych. Skónčnje so poradźi, muža z powjazami z wuskeho šachta wućahnyć. Kak móžeše do njeho padnyć, njewědźa.

Z nožom w ruce je wobsedźerka małeho wobchoda w Berlinje-Kreuzbergu dweju rubježnikow wućěriła. Mužej běštaj do wobchoda zastupiłoj a sej z pistolu pjenjezy žadałoj. 53lětna pak njeda so zatrašić a wućahny kuchinski nóž, na čož so rubježnikaj zminyštaj. Jedyn z njeznateju přiwšěm hišće z brónje třěli, kotraž pak wukopa so jaka trašawka. Wobsedźerce wobchoda so ničo njesta.

Prěnje klawsurne zetkanje

pjatk, 21. januara 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Něhdźe šěsć tydźenjow po spřisahanju zetka so dźensa nowe zwjazkowe knježerstwo w kanclerskim zarjedźe. Ćežišćo wuradźowanjow zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) a jeho 16 ministrow su němske prezidentstwo w skupinje G7 nawjedowacych demokratiskich hospodarskich mocow a přichodne inwesticije. Z dźensa wozjewjeneho naprašowanja instituta YouGov mjeztym wuchadźa, zo je 45 procentow ludźi z nowym knježerstwom njespokojom.

Krizowa rozmołwa w Šwicarskej

Genf (dpa/SN). USA a Ruska zahaja nowy pospyt krizu w Ukrainy rozrisać. Dźensa zetka so wonkowny minister USA Antony Blinken ze swojim ruskim kolegu Sergejom Lawrowom w šwicarskim Genfje. Wobaj krajej sej mjez sobu prowokacije wumjetujetej. USA maja zestupanje ruskich wojerskich jednotkow na mjezy k Ukrainje za přihoty nadpada. Ruska porno tomu začuwa jednotki a brónje USA w Europje jako prowokaciju.

Zarjaduja přidatne łoža

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND