Z wudaća: pjatk, 18 awgusta 2017

Drježdźany (dpa/K/SN). Ličba nowonatyknjenjow z Aidsom (HIV) je w Němskej kaž tohorunja w Sakskej dale wysoka. W lěće 2016 je pak jich něšto mjenje było hač w dwěmaj předchadźacymaj lětomaj. Tole wuchadźa z lětneje rozprawy, předpołoženej wot Swobodneho stata Sak­skeje.

Tak bu loni Institutej Roberta Kocha 145 nowych natyknjenjow w Sakskej wozjewjenych (2015: 190). To je na 100 000 wobydlerjow 3,6 padow. Dźiwajo na to, zo dochadźa w Sakskej přeco hišće k mnohim nowym infekcijam z HIV, stej prewencija a wuswětlowanje dale nuznje trěbnej. Tež hdyž chorosć njeje hižo zasudźenje k smjerći, dyrbi wona dale we wědomju zjawnosće wostać. Tež aktualne ličby pominaja k tomu, njepopušćić w boju přećiwo AIDS. „Dyrbimy z napinanjemi na polu prewencije, diagnostiki a terapije zaměrnje pokročować“, zwuraznja ministerka za socialne naležnosće Barbara Klepsch (CDU). Jeje ministerstwo podpěruje přisłušne sakske pomocne městna z 375 000 eurami.

Młodźinski dujerski orchester z pólskeje Leśnicy, Chróšćanskeje partnerskeje gmejny, je w tymle tydźenju w Chrósćicach probowe lěhwo přewjedł. Hudźbnicy w starobje dźesać do 22 lět zahraja jutře, sobotu, pod nawodom swojeho dirigenta Klaudiusza Lisonja­ we Wochožanskim parku błudźenkow a njedźelu w klóšterskej zahrodźe w Pančicach-Kukowje. Foto: Feliks Haza

Lětuša 11. mjezynarodna dźěłarnička w Miłočanskej skale Při Krabatowym kamjenju je přihotowana. Na njej chce so jědnaće wuměłcow ze wšelakich krajow­ wobdźělić.

Miłoćicy (SN/MiR). Krótkodobnje mějachu čłonojo towarstwa Kamjenjak lisćinu lětušich wuměłcow za 11. mjezynarodnu rězbarsku dźěłarničku změnić. Wšako bě jedyn, kiž bě so runja druhim nalěto wo wobdźělenje prócował, swoje připrajenje cofnył. Wjacorych zajimcow dla pak njeje to žadyn problem. Towarstwo je tuž dal­šemu kandidatej składnosć dało so wobdźělić. Nětko přijědźe na dźěłarničku, kotraž so póndźelu w Miłočanskej skale „Při Krabatowym kamjenju“ zahaji, jědnaće wuměłcow z třoch krajow. Mjez nimi budu tři žony. Sedmjo Němcy, třo Češa a Italčan chcedźa skału ze swójskej twórbu wobohaćić.­ Pjećo chcedźa skulpturu z drjewa tworić, runje telko z kamjenja a jedyn z metala.

Sakski financny minister w Miłočanskim Wjenkec zawodźe był

Miłoćicy (aha/SN). Před 15 lětami je firma Tomaša Wjenka w nowej hali w Miłoćicach dźěle za wohnjoškit produkować započała. Hižo 1990 bě so Worklečan zesamostatnił,­ spočatnje na swójskej ležownosći. Pozdźišo wotnaješe we Worklecach běrow a skład a předawaše wohnjohašaki,­ wuhotowanje wohnjowych woborow a wohnjoškitne nastroje. W tym času měješe třoch sobudźěłaćerjow. Jich ličba rozrosće hač do lěta 1997 na pjatnaće, a woni po wšěm kraju wo­h­njoškitne naprawy připrawjachu. 2002 započa firma w nowej Miłočanskej hali produkować.

Swoje předewzaće je Tomaš Wjenk wobstajnje powjetšał. Tak nasta připrawa za pulwrowe naworštowanje, a wjele dalšich mašinow je k tomu přišło. Dalši zawod wutwori wón před dźesać lětami w Neustadće, hdźež produkuje dźěle za tam nastawace caravany. We woběmaj zawodomaj ma dźensa 38 přistajenych, kotřiž nadźěłuja lětny wobrot štyrjoch milionow eurow.

Chětro hłuboko do škleńcy hladała

Delnja Hórka. Zo policija alkoholizowanych šoferow lepi, so nimale wšědnje stawa. Zo pak něchtó po připołdnju hižo z 3,52 promilemi alkohola w kreji z awtom ­jězdźi, je njewšědne. Stało je so to zawčerawšim, srjedu, w 13.30 hodź. na Delnjohórčanskim přemysłownišću. Po pokiwje ­swědka kontrolowachu tam 49lětnu wodźerku Opela. Dokelž měješe wona chětru „chorhojčku“, přewjedźechu alkoholowy test z mjenowanym wu­slědkom. Jězbnu dowolnosć žony wšak zastojnicy bohužel sćazać njemóžachu, dokelž bě wona ju druheho delikta dla hižo wo­tedać dyrbjała. Za to wobcho­wachu sej awtowy klučik a přewodźachu 49lětnu k wotedaću kreje.

Nuknica. Posledni kónc tydźenja w žnjencu putnikuja kaž kóžde lěto wšitcy lubowarjo metala a hippiejoweje atmosfery k Nukničanskej skale. Towarstwo Barakka wita tam 25. a 26. awgusta wšěch za haru a hejsowanjom lačnych na Nukstock. Tež lětsa zaso z přestrjencami wukładźene jewišćo wuměłcow ze wšeho swěta do Nuknicy wabi. Wo­pytowarjo smědźa so na přikład wjeselić na čěsku band „Už jsme doma“. Ju wšak njemóžeš wopisać, ale dyrbiš ju prosće dožiwić. Dale z hosćom budźe „Tribazik“ z Londona, kotraž hraje spacemetal. Porno tomu pěstuje Drježdźanska skupina „Nemesis Sopor“ blackmetal. Tež tróšku orientaliskeje eksotiki lětsa na Nuk­stocku budźe. Skupina Samavayo je drje z Berlina, tola jeje z Irana pochadźacy spěwar zapleće do spěwow tež persiske zynki. Zastup za cyły kónc tydźenja płaći třinaće eurow, za jednotliwy dźeń wosom eurow. Stanowanišćo je darmotne.

Chrósćicy. Župa „Michał Hórnik“ přeproša swojich čłonow a dalšich zajimcow na kubłansku jězbu sobotu, 30. septembra, do Wrócławja. Na programje steja wo­dźenje po měsće, wopyt tachantskeje cyr­kwje a dalšich wosebitosćow města. Wotjězd je w 7 hodź. z Chrósćic. Swójski přinošk z wobjedom wučinja 25 eurow za dorosćenych a 15 eurow za dźěći. Přizjewjenja přijimuja hač do 20. septembra w regionalnym běrowje Domowiny w Chrósćicach pod telefonowym čisłom 035796/ 96 254 abo pod emailowej adresu .

Na dworowy swjedźeń

Dubrjenk. Šesty dworowy swjedźeń budźe njedźelu, 20. awgusta, w Dubrjenskim Krječmarjec hosćencu. Wot 11 hodź. změja tam wobjed a jězby z konjacym zapřahom po Dubrjenskim bahnje. W 14 hodź. započnje so wubědźo­wanje w kałanju wěnca, na čimž chce so ně­hdźe 15 jěcharjow wobdźělić. W 16 hodź. přizamknje so wubědźowanje konjacych zapřahow z něhdźe runje telko korejtami­. Wězo poskića popołdnju kofej a tykanc, dźěćom pak zabawu na ska­kanskim hrodźe a při paslenju. Wšitcy su do Dubrjenka přeprošeni.

Motorscy so zetkaja

Zetkanka z młodym serbskim ekspertom za turistiku Bosćijom Benadu

Wuwiće turistiki w dwurěčnym hornjołužiskim regionje, wosebje tež w měsće Budyšinje, leži jemu na wu­trobje. „Město ma telko stawi­zniskich, kulturnych a turistiskich atrakcijow, zo by njezamołwite było, je za turistiku njewotkryć. Dyrbimy ludźi do regiona wabić“, powěda 35lětny Serb Bosćij Benada­.

Sedźimoj pod starej Budyskej wodarnju, za njeho nic jenož widźomnym symbolom města nad Sprjewju, ale zdobom jednym za turistow wažnych přiwabliwych objektow. Za młodeho Budyšana, studowaneho managera za turistiku a destinacisko-regio­nalne wuwiće, njeje jenož tale wěža za­jimawa. „Mamy tu dohromady 17 historiskich wěžow. Wone słušeja městu Budyšinej, Swobodnemu statej Sakskej a priwatnikam. Dźe wo to, tež tele objekty za turistiku zwičnić.“

Róža Domašcyna bajki do němčiny přenjesła

Zwjeselich so, jako dóstach nadawk, nowu bajkowu knihu recensować. Čujach so hnydom dopominana na čas dźěćatstwa. Bajka je překrasna literarna forma, kotraž so wot generacije ke generaciji dale­ dawa, byrnjež so do wěsteje měry změniła. Žro so wobchowa, ale stajnje zaso fantaziju budźi. Bajka ma přeco něšto mystiskeho, potajneho – štož snadź tež wašnje powědarja abo powědarki wšelako wuzběhuje.

Tak předstaja w nowej knize „Das goldene­ Gut“, kotraž je njedawno w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła, na 247 stronach 61 serbskich bajkow. Awtorka Róža Domašcyna bě je do žiweje němčiny přenjesła. Tele bajki přełožowarka přewažnje hišće wot swojeje wowki znaje.­

Wobhladujo sej wobsah knihi chcu chwalobnje naspomnić, zo bě sej aw­torka-přełožowarka mjez druhim woprawdźe typiske serbske bajki wuzwoliła, kaž na přikład „Bity njebiteho njese“, „Pintlašk“, „Jank a Hanka“ a powěsć wo Kra­baće.

Mjezynarodny dźeń poezije na česć Jurja Chěžki we Wojerecach wotměli

Pod hesłom „Mosty w njemdrym wětřiku“ wuhotowaštaj serbskaj spisowaćelej Róža Domašcyna a Benedikt Dyrlich dźens tydźenja mjezynarodny dźeń poezije na česć Jurja Chěžki we Wojerecach. Na nim wobdźělichu so dźesać basnikow z Łužicy, Syriskeje, Čěskeje, Drježdźan a Berlina kaž tež serbski hudźbnik Tomasz Nawka a w Drježdźanach bydlacy syriski hudźbnik Thabet Azzawi z wosebitym, jednym z najstaršich instrumentow stawiznow, oud.

Dopołdnja bě skupina poetow a hudźbnikow na Johanneumje z hosćom. W awli wočakowa jich direktor křesćanskeho gymnazija Günter Kiefer a 75 šulerjow 10. a 11. rjadownje. Z hłubokej čućiwosću spominaše Róža Domašcyna na basnika Jurja Chěžku, kotrehož skóržba „Hdyž maćer zemja/ njezměje lubosć tu hižo/ za swojich synow/dušnych a hrěšnych“ přitomnostny podawk na swěće napomina.