Z wudaća: wutora, 22 awgusta 2017

Wiki kompjuterowych hrow, tak mjenowane Gamescom, su dźensa swoje wrota wotewrěli. K tomu bě tež zwjazkowa kanc­lerka Angela Merkel (CDU) do Kölna přijěła. Hač do soboty organizatorojo wikow tójšto wopytowarjow wočakuja. Wosebje přichadźa­ na tajku přehladku młódši publikum, zo by nowe hry wuspytał. Foto: dpa/Oliver Berg

Trawusyčaka dla njemóžeše lětadło w Erfurće přizemić. Wěstotnych přičin je mašina dale lećała, kaž rěčnik lětanišća zdźěli. Wulki trawusyčak bě bjezposrědnje pódla přizemjenskeje čary zasadźeny. Njemóžeše pak techniskeho defekta dla wěstotny wobłuk spěšnje dosć wopušćić. Z Mallorci wróćacy so pasažěrojo lětadła dyrbjachu tuž hišće trochu sćerpni być.

Ćěkancaj ze Syriskeje pomjenowaštaj swoju nětko narodźenu dźowku po zwjazkowej kanclerce. Angela Merkel Muhammed je so 16. awgusta w Münsteru narodźiła, kaž z tamnišeje chorownje swj. Franciskusa rěkaše. Swójba bydli mjeztym dwě lěće w Němskej. Dokelž staj staršej kanclerce jara dźakownaj, staj swojemu pjatemu dźěsću jeje mjeno dali. Prěni tajki pad wšak to w Němskej njeje. Tež w Duisburgu je dźěćo ćěkancow po Angeli Merkel pomjenowane.

Rom (dpa/K/SN). Na italskej dowolowej kupje Ischia je wčera wokoło 21 hodź. zemja ržała. Střasenje zemje sylnosće 4,0 načini předewšěm w sydlišćomaj Casamicciola a Lacco Ameno wulke škody. Tójšto twarjenjow so tam sypny. Woby­dlerjo a turisća pytachu w panice wuchow pod hołym njebjom. Za nich su sportowy stadion wotewrili. Po dotalnych zwěsćenjach staj dwaj čłowjekaj zahinyłoj – jednu žonu zarazychu rozpadanki cyr­kwje, tamna zemrě w rozpadankach swojeje­ chěže. 39 ludźi poćerpje zranjenja. Sydom wosobow swójby, zasypaneje pod rozpadankami domskeho, móžachu pomocne mocy mjeztym wuchować, mjez nimi sydom měsacow stare dźěćko.

Berlin (dpa/K/SN). Njedźiwajcy toho, zo za nastawace nowe lětanišćo BER termin wotewrjenja přeco hišće jasny njeje, nima mějićel žane financne wobmyslenja. „Likwidnosć towaršnosće Berlin-Braniborska je za přichodne lěta zawěsćena“, jeje rěčnik praji. Wón zreagowa na rozprawu Tagesspiegela, kotryž bě pisał, zo přewostajene financy jenož hač do srjedź lěta 2018 dosahaja. Mějićel pak wudawa, zo je z požčonkami 1,107 miliardow eurow­ schwalenych a z bankami kredit 1,1 miliardy eurow dorěčany. Kelko pjenjez budźe naposledk trěbnych, hodźi so hakle rjec, hdyž budźe termin wotewrjenja lětanišća jasny. To móhło kónc 2018/spočatk 2019 być.

Bukarest/Bozen (SN/JaW). Rumunska skorži přećiwo wobydlerskej iniciatiwje Federalistiskeje unije europskich nardonych mjeńšin FUEN Minority SafePack (MSPI). Kaž wjacore rumunske medije a němski mjeńšinowy dźenik w Italskej Dolomiten tele dny zdźěleja, je Rumunska hižo 28. junija Europskemu sudnistwu skóržbu zapodała. Přičina: Iniciatiwa spřećiwja so postajenjam EU. Tole žněje předewšěm ze stron FUEN kritiku. „Iniciatiwa słuži předewšěm mjeńšinam, kotrež w swojich krajach njejsu připóznate a su potłóčowane. Wšako je jeje zaměr, wšitke mjeńšiny na europskej runinje škitać.­ Nětko spytaja runje tele staty iniciatiwu haćić“, zdźělištaj wiceprezident FUEN Daniel Alfreider a jeho předchadnica Martha Stocker. Wonaj připowědźištaj, hižo njepřihladować, ale swój hłós hišće jasnišo pozběhnyć. MSPI zběra tuchwilu milion podpismow za lěpši škit mjeńšin. W Rumunskej je dotal z wjac hač 4 000 najwjace ludźi iniciatiwu online podpisało.

Wědomostna słužba pólskeho parlamenta pruwuje žadanja za reparacijemi

Waršawa (dpa/SN). Mjez Pólskej a Němskej hroža dalše napjatosće. Přičina je, zo chce sej pólske knježerstwo wot Němskeje reparacije Druheje swětoweje wójny dla žadać (SN rozprawjachu). Byrnjež so Pólska před lětdźesatkami wotrunanjow wzdała, jeje knježerstwo nětko pruwuje, hač sej je tola wot Němskeje nježada.

Prěni přirjadnik krajneho rady njeje prosty dźěłopřijimar kaž druzy sobudźěła­ćerjo wokrjesneho zarjadnistwa. Wón je jako wuzwoleny zastojnik zdobom zjawny politiski akter. Tohodla dyrbiš jeho z wyšim moraliskim měritkom měrić. Zda so, zo je to w padźe konkretneho dwělomneho wu­konjenja zastojnstwa ćežko, wo móžnym disci­plinariskim jednanju ani njerěčo. Argumentacija Budyskeho krajneho rady pak mje zadźiwa. Wón so přejara na zasłužby swojeho zastupjerja – tež jako wjelelětneho wjesnjanosty – zepěra a poměrnje krótki čas połdra lěta prěnjeho přirjadnika w zastojn­stwje jako młodosć interpretuje. Tak dyrbi pječa hišće tójšto wuknyć. Tale próca wo móžnu runowahu woči zamuća. Štóž politiskemu zaprajenju na jednej wuspěšne fachowe dźěło na tamnej stronje na­přećo staji, boji so snano poslednjeje konsekwency. A tak wostawa spodźiwne začuće. Axel Arlt

Wojerecy (JoS/SN). Towaršnosć za wu- a dalekubłanje (GAF) je minjeny štwórtk na wuwjazanje wučomnikow přeprosyła. Wukubłanski nawoda Kai-Uwe Schollmeier dźakowaše so sobudźěłaćerjam GAF, zastupjerjam wukubłanskich předewzaćow a staršim za angažement. Bjez nich njeby wuspěšny wučomniski čas móžny był. „Wšitcy su kónčne pruwowanje wobstali“, Schollmeier hódnoćeše. Bywši wukubłar Frank Miersch pak dopomni tež na to, zo njebě w tymle lět­niku wučomnikow wšitko optimalnje běžało. Runje w prěnimaj lětomaj bě, tak wón to mjenowaše, stajna sinusowa linija­ spóznajomna. Hakle w třećim wukubłanskim lěće bě połoženje lěpše a konstantniše.

Praha (ČŽ/K/SN). Minimalna mzda w Čěskej republice postupi wot 1. januara 2018 na 12 200 krónow. Wučinjaca dotal 11 000 krónow zwyši so wona wo cyłe jědnaće procentow. Najniša hodźinska mzda zwyši so ze 66 na 73,20 krónow. Naprawu wobzamkny wčera knježerstwo premiera Bohuslava Sobotki (ČSSD), kiž w tym zwisku na to pokaza, zo překroči minimalna zasłužba klětu potom 40,5 procentow přerězneje mzdy w staće. Při swojim nastupje 2014 bě jeho koalicija, wobstejaca z ČSSD, ANO a KDU-ČSL, z program přilubiła, swój čas 8 500 krónow wysoku minimalnu mzdu přibližić 40 procentam přerězneje mzdy. Ministerka za dźěło a socialne naležnosće Michaela Marksová (ČSSD) po posedźenju kabineta nowi­narjam rjekny, zo je wjetšina kolegow w knježerstwje trěbnosć zwyšenja minimalneje mzdy dowidźała. „Dospołnje jednomyslnje wšak k tomu njeje dóšło. Financny minister Ivan Pilný z ANO nochcyše scyła žane zwyšenje, a ratarski mi­nister Marian Jurečka bě za KDU-ČSL spočatnje 1 000 krónow za dosahace měł.“