Z wudaća: štwórtk, 19 apryla 2018

Berlin (dpa/SN). W Berlinje antisemitisce nadběhowany Israeli njeje Žid. „Njejsym židowski, sym Israeli. Sym w Israelu ­w arabskej swójbje wotrostł“, rjekny 21lětny rozhłosowemu sćelakej Deutsche Welle. Kipu bě jenož jako eksperiment nosył. Přećel bě jeho warnował, zo njejsy w Němskej hižo wěsty, hdyž maš kipu na hłowje. „Tole nochcych wěrić“, rjekny muž dale. Hižo po někotrych mjeńšinach buštaj wón a jeho 24lětny němski přewodnik, kiž tohorunja typisku židowsku čapku nosyše, wutoru wječor w měšćanskim dźělu Prenzlauer Berg wot třoch muži nadběhowanaj. Jedyn z nadběhowarjow skónčnje z pasom do 21lětneho biješe. Atakowany wšitko filmowaše: „Chcych dopokaz za policiju měć a zo Němcy, haj poprawom cyły swět widźi, kaž strašne je, hdyž dźensniši dźeń jako žid po Berlinskich hasach běhaš.“

Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je nadpad raznje zasudźiła.

Wostrowc (SN). Němski zwjazk dźěłar­nistwow DGB so na protestach přećiwo planowanemu koncertej prawicarskich ekstremistow kónc tydźenja we Wostrowcu wobdźěla. Dźěłarnistwo namołwja, so sobotu, 21. apryla, zhromadnje přećiwo prawicarjam na koleso sydnyć. Kolesowy korso zahaji so w 10 hodź. w Zhorjelcu před dźiwadłom a w Žitawje na Hłownym torhošću. Po witanskich słowach podadźa so kolesowarjo w napadnych zelenych lacach do směra na Wostrowc. Zaměr je tamniši měrowy swjedźeń. Markus Schlimbach, předsyda sakskeho DGB rjekny: „Neonacije stajnje zaso spytaja, so we Łužicy rozpřestrěć. Tomu njemóžemy zadźěwać, hdyž preč hladamy abo jich ignorujemy. Jenož zmužite wustupowanje ciwilneje towaršnosće móže neonacijam hranicy pokazać. Tohodla je wažne, zo kónc tydźenja jasnu poziciju přećiwo prawicarskemu ekstremizmej a nječłowjeskosći zaběramy. Sam pojědu ze Zhorjelca do Wostrowca.“ Němski kolesowarski klub ADFC jězbu organizatorisce podpěruje.

Europske sudnistwo porubanje štomow w pólskej Białowieży zakazało

Luxemburg (dpa/SN). Pólska je z porubanjom dźesaćitysacow štomow w přirodoškitnym pasmje Białowieża zakonje Europskeje unija raniła. Tole je Europske sudnistwo w Luxemburgu rozsudźiło a tak skóržbje komisije EU wotpowědowało. Komisar EU za wobswět Karmenu Vella je spokojom. Pólska je připowědźiła, rozsud sudnistwa akceptować.

Białowieża je jedyn z poslednich zdźeržanych pralěsow Europy z jónkrótnej mnohotnosću družin zwěrjatow a rostlinow. Přirodna kónčina saha wot Pólskeje daloko do Běłoruskeje a je tež jako swětowe přirodne herbstwo Unesco připóznata. Nimo toho je dźěl pasma na pólskim boku jako kónčina „Natura 2000“ po prawidłach EU wosebje škitany.

Hdys a hdys widźu w předawarni žiwi­dłow w Małym Wjelkowje mjeztym hižo staršu žonu z Chelna, kotraž tam w serbskej narodnej drasće nakupuje. Wnučki ju přewodźeja. A stajnje zaso ju wobdźiwuju, dokelž jako jedna z poslednich nošerkow tuteje drasty zadźiwane reakcije ludźi, kiž tole njeznaja, znjese. Zawěsće je w běhu lět tež někotrežkuli hłupe přispomnjenje słyšała. Zo móžeš w Němskej masiwne problemy dóstać, hdyž so zjawnje jako žid wuznawaš, a byrnjež jenož jako ekspe­riment było, pokazuje pad dweju muži w Berlinje. Jedyn z njeju nochcyše prosće wěrić, zo je tajke něšto w Němskej dźensa hišće móžno. Antisemitizm je bohužel chutny problem, mjez domoródnymi Němcami runje tak kaž mjez muslimskimi ćěkancami w našim kraju. Tež Serbja su w swojich stawiznach stajnje zaso hanjenja swojeje drasty dla dožiwili. Tole njesmě so nihdy wospjetować. Marko Wjeńka

Budyšin (SN/at). Róla krajnych dźěłowych zjednoćenstwow w sakskej Lěwicy, kotrež su w swojim skutkowanju tež na wjesny rum wusměrjene, měła so skrućić. To je serbski zapósłanc Sakskeho krajneho sejma a Budyski wokrjesny radźićel Hajko Kozel na zarjadowanju Budyskeho městneho zwjazka Lěwicy wutoru w tudyšim Serbskim domje poručił. Kozel namjetowaše, dźěłowe zjednoćen­stwo za nabožinu a swětonahlad kaž tež Serbsku lěwicu klětu do wólbneho boja zapřijeć. Wón reagowaše na wuprajenja krajneje předsydki strony, Antje Feiks, kotraž bě w swojich zawodnych wuwjedźenjach wuzběhnyła, zo chce so sakska Lěwica nětko ofensiwnje wjesnym kónčinam přiwobroćić, hdźež je w minjenych wólbach skerje hłosy zhubiła.

Nic aparat a gremije, ale „čłonojo měli wo najlěpšim puću strony rozsudźić, tym, kotryž najwjace wuspěcha lubi“, Antje Feiks rjekny. Po jeje słowach ma čas nimo być, zo so na přikład komunalni politi­karjo Lěwicy jeničce z komunalnymi ­prašenjemi zaběraja a ći na krajnej runinje jenož z naležnosćemi Sakskeje. Trěbne je, zaso wobłuki přesahowajo myslić.

Waršawa bě w lěće 1939 město z najwjace Židami na swěće. Poł miliona bě tam doma. Nadpad němskeho wójska 1. septembra 1939 na Pólsku bě za nich kaž za dalšich Polakow čas złóstnistwow. Wot lěta 1940 dyrbjachu wšitcy Židźa pólskeje stolicy w štyri kwadratne kilometry wulkim ghetće wusko hromadźe stłóčeni bydlić. Něhdźe 100 000 z nich špatnych poměrow dla zahiny. 1942 započachu esesacy Židow deportować, zwjetša do sto kilometrow zdaleneho koncentraciskeho lěhwa Treblinka. Něhdźe 323 000 Židow z Waršawy bu tam z płunom morjenych. Hač do­srjedź lěta 1944 přisadźi w Treblince dohromady na 900 000 Židow swoje žiwjenje. Wot lěta 1964 dopomina tam wopomnišćo z hoberskim kamjenjom z napismom „Nigdy wiecej“ (Nihdy wjace) a ze 17 000 narownymi platami na tamniše wopory fa­šizma.

Jan Nuk z Radworja:

Ze zajimom čitach rozprawu w Serbskich Nowinach ze 16. apryla wo posedźenju Njeswačanskeje gmejnskeje rady, na kotrejž so mjez druhim wšelake žadanja Koslowčanow wobjednachu. Wosebje mje zwjesela, zo ma so pódla němskeho napisa „Rathaus“ na fasadźe gmejnskeho domu při něhdyšim dwórnišću nětko připrawić serbski napis „Radnica“. Kóždy raz, hdyž přez Njeswačidło jědu, so přez tule diskriminaciju Serbow w Njeswačanskej gmejnje mjerzam.

Rejwansko-dźiwadłowy projekt „Kamenz Can Dance“ dźěći a młodostnych jenakomjeniteho towarstwa prezentuja jutře a sobotu stajnje w 19.30 hodź. w Kamjenskim měšćanskim dźiwadle. Wón zwjazuje elementy breakdanca a hiphopa z klasiskej jewišćowej reju, dźiwadłom a multimedialnej animaciju k inscenaciji połneje akrobatiki, rytmusa a rjanosće. Foto: Daniel Schäfer

Přirada za měšćanske wuwiće Budyskeje měšćanskeje rady wo přerjadowanju Rathenauwoweho naměsta kontrowersnje diskutuje. Tuchwilne namjety pak su jeno započatk.

Budyšin (CK/SN). Ze zaměrom, zwisk mjez železnicu a busom polěpšić, zaběraše so tele dny přirada za měšćanske wuwiće Budyšina z planami k přerjadowanju naměsta před dwórnišćom. Ale, tak twarska decernentka Juliane Naumann wot wšeho spočatka rjekny, njebudu nowe centralne busowe dwórnišćo, kaž sej je mnozy wobydlerjo přeja, na wotwidźomny čas twarić. Město tam prosće žane płoniny njewobsedźi. Wona sama faworizuje, wobchować hłownej wósce wot dwórnišća přez Rathenauwowe naměsto do města abo k busowemu dwórnišću. Po noworjadowanju busoweje syće města móhli ludźo z kóždym busom wot dwórnišća direktnje k busowemu dwórnišću jěć.

Do błyskača so dał

Wojerecy. Zo policisća abo sobudźěłaćerjo městow a wokrjesow hdys a hdys z mobilnymi błyskačemi spěšnosć šoferow měrja, je jich dobre prawo, hač so to někomu lubi abo nic. Na Hasy Marje Grólmusec we Wojerecach so to zawčerawšim dotal njeznatemu mužej po wšěm zdaću lubiło njeje. Wón do błyskača města kopny a jón powali. Skućićel zawostaji z tym nahladnu škodu něhdźe 10 000 eurow. Z tymle padom so nětko kriminalna policija zaběra.