Zapósłane (16.06.25)
Ze zwrěšćenja wuknyć – nowa šansa za Serbow?, piše dr. Měrćin Wałda z Njeswačidła po rozsudźe na njedobro iniciatiwy mjeńšin Minority Safe Pack:
Kaž njedawno Serbske nowiny pisachu, je najmłódši rozsud EU hórki signal, po kotrymž nimaja so žane dalše škitne naprawy za mjeńšiny a jich rěče přewjesć – runje za nas Serbow, kotřiž nimaja swójski stat, ani škitacy maćerny kraj a žane stabilne swójske struktury. Iniciatiwa Minority Safepack, 2013 z wjele nadźiju zahajena, je zwrěšćiła. Nětko ćim bóle na nas samych zaleži, zamołwitosć přewzać. Přetož jedne je jasne: Nichtó njebudźe to za nas činić.
Prawy započatk bě drje dialogowy forum Serbska debata, kotryž nasta pod třěchu Krajneje centrale za politiske kubłanje. Dalokož njewostanje při symboliskich kołach, ma wona potencial. Woprawdźite dorozumjenje pak trjeba wjace: hłubše zhromadne rozmyslowanje, připosłuchanje, znapřećiwjenje, změnu perspektiwy – a wolu, nošne rozrisanja wuwiwać. Přehusto skutkuje dialog inscenowany, nježiwy.
Zapósłane (27.05.25)
Cyril Pjech z Berlina piše:
Němscy Saksojo – je tež serbskich, ja k nim njesłušam! – maja po wšěm zdaću wosebje wuwity strach před druhimi ludami, zo woni jim jich saksku domiznu wozmu. Před něšto lětami nasta w Drježdźanach – tam rozrosće na 15 000 wobdźělnikow – a druhich sakskich městach, wosebje w Lipsku, hibanje Pegida – Patriotische Europäer gegen die Islamisierung des Abendlandes. W swojej strachoće mějachu so hnydom za Europjanow! Ale tute sakske hibanje njeje nowe a ma po wšěm zdaću jara stare korjenje, kaž móžemy w najnowšim Rozhledźe w nastawku dr. Lubiny Malinkoweje čitać.
Zapósłane (06.05.25)
Jan Wjenk z Wotrowa reaguje na dopis Reginy Sołćineje z Konjec nastupajo diskusiju wo serbskich křižerkach:
Wažena knjeni Šołćina, z radosću a spokojnosću čitach waše „Zapósłane“ 2. meje w našim wječorniku. To njewotpowěduje jenož woprawdźitosći, ze słowami wuprajene, ale wosebje tež to bytostne, štož nas wuznamjenja.
Běch njedawno na předstajenju knihi a mějach připódla tež krótku rozmołwu w tutym zwisku. Při tym so naspomni, zo so wosoba dźiwaše, zo hižo w Protyce so tež tajke něšto (wobraz křižerki) na njedobro wuzběhowaše, kotrež so njeje zakazało. Z tym so čuja tež někotři pozbudźeni!
Hewak so přeco wot medijow w impresumje naspomni, zo přinoški awtorow njewotbłyšćuja w kóždym padźe měnjenje redakcije. Haj, tak to je a kóždy ma prawo, wšo prajić a tež činić. Druhdy pak so tež měnjenja a zwěsćenja njewozjewja, byrnjež wažne byli.
Zapósłane (05.05.25)
Měrćin Wagner z Radworja zwuraznja swoje měnjenje k přinoškej „Šamotownju we Wětrowje zawru“:
Za mnje běchu pjatk, 2. meje, wozjewjenja w nowinach chětro wostrózbjace. Rano čitach w Sakskich Nowinach (SZ) wo zawrjenju Wětrowskeje šamotownje, wječor potom tu w našim wječorniku, zo na wšěch 200 ludźi swoje dźěłowe městno zhubi.
A hišće krótke potwjerdźenje ze stron dźěłarnistwa w SZ: Kónc je wobzamknjeny, zawod wuchować móžno njeje! Potajkim njejsu tež žanežkuli prócowanja wo zdźerženje tohole něhdy tak wuznamneho dźěłodawarja w našich serbskich wjesnych kónčinach!
Kak to začuwam, hdyž tola sam wosobinsce docyła potrjecheny njejsym? Po dokónčenju studija 1964 bě nowa Wětrowska šamotownja moje prěnje dźěłowe městno jako absolwent Inženjerskeje šule Budyšin. Zhladujo na wony wuspěšny čas w zawodźe mam tola hišće wěsty emocionalny poměr k zawodej a k aktualnemu wuwiću.
Zapósłane (02.05.25)
Regina Šołćina z Konjec: Lube „rady być“-jěcharki:
Sćěhuju pro a kontra tuteje tematiki w Serbskich Nowinach. Njedawa da woprawdźe žanych wažnišich temow hač swoje česćelakomne „ego“ na tajke wašnje spytać do dwělomneho swětła stajeć?
Lube žony a holcy, kotrež wojujeće wo tónle jedyn dźeń, jutrowničku, z konja dele hladać a wupyšeneho „pod rić“ (!) měć? Kajke wupadaja potom waše zbywace 364 dnjow lěta, nabožnje a narodnje?
Dopominam so na jutry před někak pjeć lětami, jako koronapandemija woprawdźe kćěješe a jěchanje bě zakazane. Tu so skupina Konječanskich muži zmužiće jako křižerjo pěši(!) na puć do Kulowa poda (SN rozprawjachu – wobraznje!). Po pobožnosći tam so zaso domoj wróćiwši hišće po wsy kročo jutrowne kěrluše zanošowachu!
Zapósłane (23.04.25)
Antonija Wjeselic z Radworja: Jutrowne jěchanje – Křižerstwo: Žiwa tradicija trjeba wšěch Serbow:
Serbske jutrowne jěchanje – křižerstwo je sylne znamjo našeje wěry a našeje identity. Mnozy z nas su z tym wotrostli – ze zwukom kopytow a swjatočnym spěwanjom.
Serbske křižerstwo je jedna z najwočiwidnišich a najwuznamnišich tradicijow našeho ludu. Hižo wjacore generacije jěchaja mužojo spěwajo po wsy a polach, zo bychu Chrystusowe zrowastanjenje wozjewjeli.
Mnozy zwjazuja z tutym nałožkom hłuboke emocije a swójbnu zwjazanosć. Tola runje dokelž nam tutón ritual telko woznamjenja, njeměli změny wotpokazać, ale so prašeć: Koho runje wuzamknjemy? A čehodla so młodym holcam hač do dźensnišeho praji: Ty njesměš jěchać – dokelž sy žona.
Jako Serbowki lubujemy jutrowne jěchanje. Plećemy, myjemy, sedłujemy – a chcemy tež jěchać. Přetož tradicija je žiwa, hdyž rosće.
Je na času, zo jako Serbja a Serbowki zhromadnje swoje nałožki wuhotujemy.
Zapósłane (22.04.25)
Dr. Monika Liznarjowa z Radworja wupraja so k hesłam na dróhach a na plakaće wokoło Radworja do jutrow:
Žony na konje! Čehodla nic? Wšako widźimy husćišo žónski splah jěchać po přirodźe a při turněrach. Haj, konjacy sport je přewšo powabliwy, wosebje za holcy.
A jutry? Tu njejedna so wo konjacy sport, ale wo serbski katolski nałožk, wo sta lět hajenu tradiciju.
Tradicije njejsu dogma a hodźa so tež změnić. Hdy je změna wobstejaceje tradicije trěbna abo zmysłapołna? Štó ma prawo, ju změnić?
Maja křižerki być wuraz tuchwilneho přehnateho powšitkowneho ducha časa genderowanja? Emancipacija žonow nima tu městna, wšako ma tu jara prašomny zmysł.
Smy woprawdźe zastarscy, hdyž je za nas w porjadku, zo su „jenož“ křižerjo na konjach? Wšako wukonjeja potencielne křižerki tohorunja spomóžnu słužbu při jutrownym nałožku!
Čuja so wone mjenje hódne? Njejsym to sama hišće ženje tak začuwała.
Štó rěči wo pilnych rukach w kuchinach křižerjow zastaracych domjacnosćow? Wone njejsu česćelakomne a kóžde lěto zaso swěrnje swoju słužbu wukonjeja.
Zapósłane (16.04.25)
Handrij Nowak z Budyšina piše:
Minjeny štwórtk, dnja 10. apryla 2025, čitach we wašej nowinje artikl wot hłownej zhromadźiznje Domowiny. Što sym sej wubrał? Delegaća bachtachu cyły čas, běše rjane wjedro, cyły šwadron čestnych hosći su přeprosyli, Budyski měšćanosta přitomnych witaše, wón chce nastajić bronzowe bajkowe figury, dóstanjemy nowu serbsku społnomócnjenu w Sakskej. Dale je Dawid Statnik zaso šef, wón je hižo w SLA dźěłał a je so za 100 000 noworěčnikow wuprajił, delegaća chcychu radšo domoj.
A hewak? Žadyn wobsah, za to telko napisanych linkow? Škoda, zo Serb njezhoni, što je Domowina docpěła a što wona chce.
Zapósłane (09.04.25)
Měrćin Krawc wupraja so k měnjenju Diany Šołćineje wo serbskej debaće „Wo kotrym serbskim šulstwje sonimy?“:
Zapósłane pokazuje, zo knježi hišće wjele njedorozumjenjow mjez za wuspěšne šulstwo wojowacymi akterami, čehoždla Serbski sejm tak intensiwnje na rozmołwu přeprošuje: Knjeni Šołćina předstaja serbske priwatne šulstwo jako wot sejma namjetowanu alternatiwu k tuchwilnemu statnemu zjawnoprawniskemu šulstwu. Poprawny zaměr Serbskeho sejma pak je tohorunja zjawnoprawniske samorjadowanje serbskeho šulstwa, kaž so serbskemu ludej jako jara wosebity poskitk 2011 namjetowaše. Wobchowa lěpšiny statneho šulstwa (n. př. zjawna słužba za wučerjow a zawěsćene financowanje), zmóžnja pak jemu jara wjele swobodow, z tym zo smě wšitke serbske šulstwo nastupace prašenja sam rozsudźić!
Zapósłane (04.04.25)
Nawodnica Worklečanskeje serbskeje wyšeje šule Diana Šołćina podawa swoje mysle wo Serbskej debaće „Wo kotrym serbskim šulstwje sonimy?“:
Zaso raz wuwiwaše so wčerawša debata k wotwažowanju mjez lěpšinami a njelěpšinami priwatneho šulstwa. Započinajo ze stejišćemi jednotliwych hosći na podiju spěšnje zaso zastupjerjo Serbskeho sejma směr postajachu. Prašam so, z kotrych nazhonjenjow zastupjerjo čerpaja, zo móhli być wěcywustojni w prašenju, hač je samostatna serbska šula w swójskim nošerstwje ta lěpša alternatiwa. Kelko serbskich šulow su hižo wopytali a poradźowali, kak měło lěpje hić? Wčera wječor widźach na jednej stronje staršich, kotřiž so angažuja a ze zapalom za dobrymi a hišće lěpšimi pućemi w regionalnej syći pytaja, a widźu šule, kotrež na konceptach dźěłaja a dobre syće twarja. Na tamnej stronje widźu skupinu, kotraž žada. Je ćežko tutomu konceptej slědować.
