Zapósłane (17.10.24)
Matijas Kurjat piše:
Z wulkim zajimom sym interview z dr. Janu Štillerovej čitał. Je derje, zo so tež w Serbach tematiku sudetskich Němcow tematizuje a to bjez ideologiskich zawěrow. Hdyž pak čitam, zo njeje Ackermanowa wosada gestu wujednanja a próstwy wo wodaće Václava Havela přiwzała, njemóžu so dodźiwać. Trjechi to woprawdźe? Abo měni wona skerje Landsmannschaft sudetskich Němcow?
Mjenowana Ackermanowa wosada, załožena hižo 1946 wot katolskich wuhnatych, so nimoměry za wujednanje mjez woběmaj ludomaj zasadźi. Wróćenje swójstwa njebě ženje jeje tema.
Prošu to rozjasnić a hdyž je trjeba, štož sej myslu, korigować.
Přispomnjenje redakcije: W discertaciji, kotraž běše tema rozmołwy, to prawje steji: Sudetendeutsche Landmannschaft. We wozjewjenym interviewje je so nažel zmylk stał.
Tež Jurij Łušćanski z Budyšina piše k interviewej z dr. Janu Štillerovej w zašłym předźenaku:
Zapósłane (08.10.24)
Jan Wjenk z Wotrowa wupraja so k přilopkej „Brach praktiskeje wědy“ Lizy-Marije Cyžec z 2. oktobra w SN:
Na powšitkownej wědźe njeklaca jenož mjez dźěćimi, ale tež pola dorosćenych, hdyž ani njewědźa, što je karp a hdyž družiny zorna njeznaja. Před mnohimi lětami dožiwich w jednej swójbje, jako nan na syna swarješe, zo njemóže sej seklu při črijach wjazać, na čož tón wotmołwi, zo maja črije tola hewak lěpjate zapinanje. Dalši pad bě, zo mać swarješe, dokelž jeje syn 5 hodźin dołho so z handyjom zaběra, ale w šuli ničo njewuskoči.
Před lětami wumyslichmy sej na swjedźenju Zwjazka serbskich rjemjeslnikow a předewzaćelow hódančko z dźesać wšelakimi družinami ptačkow a štomow, hdźež dyrbjachu so jenož ličby přirjadować. Njemóžu dźensa wjac prajić, štó bě prěni, ale z kompjuterom a handyjom to wšě dźěći móža.
Zapósłane (01.10.24)
Dr. Měrćin Wałda z Njeswačidła piše: Nic před wěrnosću ćěkać!
W Serbach je lědma emocionalnišeje temy hač šula. W stawiznach bě wosebje serbska wučba ćežki bojowy teren a centralny dypk potłóčowanja serbšćiny. W nowym socialistiskim staće mějachu Serbja drje wjetšu swobodu, ale tež to bě jenož přechod do nowych wotwisnosćow wot stata. Samo w dźensnišej demokratiji zapowědźa so jim zakońsce zaručene prawo na samopostajowanje. W sociologiji mjenuja so tajke zjawy „strukturelna namóc“. Z tym wopisuja so strukturelne mechanizmy, z kotrymiž hodźa so wěste skupiny wumjezować, bjez toho zo to wulce napadnje.
Najebać wobstejace mjeńšinowe zakonje so tež w zjednoćenej Němskej Serbam dale ćežko čini, so němskej wjetšinje wobarać. W knižnej prezentaciji swojeho masterskeho dźěła wěnowaše so njedawno Karoline Brützel (Bonn) w Radworju tutomu problemej. Přeco zaso, tak awtorka, su Serbja z rěčnym wumjezowanjom a diskriminaciju konfrontowani. Potajkim tež w zjednoćenej Němskej wostanje tema relewantna, nic jenož w serbskim šulstwje, ale tež we wšědnym dnju.
Zapósłane (10.09.24)
Wito Meškank z Berlina měni k přinoškej „Wědomosć so z tradiciju …“ ze 4. septembra 2024 w SN:
Rozprawa rěči wo mnohim, štož by so hodźało hižo loni abo předloni wo přeprošenju DZA do Konjec rjec. Lětsa pak, dwaj dnjej po wólbach do krajneju sejmow w Drježdźanach resp. Jarobrodźe, steješe zetkanje pod sćinom wólbnych wuslědkow za ekstremistiskej stronje parlamentariskeho systema. Sćin rěči wo straše před cuzym a wo njedowěrje. Kelkož tydźenja w Konjecach zhonich, chcyła strona pod wjednistwom komunistki skerje statne hač zwonka-uniwersitne organizacije kaž DZA spěchować.
Zapósłane (30.08.24)
Damian Dyrlich z Noweje Wjeski, čłon CDU, wupraja so k interviewej z Janom Nukom wólby krajneho sejma nastupajo:
Zapósłane (26.08.24)
Hans-Eberhard Kaulfürst z Budyšina wupraja so hladajo na powěsć „Wólbne kopolaki přepodał“ a přilopk Maximiliana Grubera zašły štwórtk wo woznamje słowa „kopolak“:
Naša luba SOTRA přełožuje za Prüfstein druhdy a hišće „kopolak“ – dokelž podobne němske słowo hižo znaje: Stolperstein ... Kopolaki su Stolpersteine. Prüfsteine pak su „kamjenje, z kotrymiž abo na kotrychž něšto (pře)pruwuješ“. Tuž pytamy tu za pruwowanskimi kamjenjemi a njetrjebamy so při tym kopolić z knjezom Krječmerjom ...
Zapósłane (22.08.24)
Benedikt Dyrlich piše pod hesłom „Nowa censura w Serbach?“:
Přinoškej „Ciwilna towaršnosć ma so wobarać“ (SN 20.08.2024) zasadnje přihłosuju. Nadpismo a wšón wobsah rozprawy Milenki Rječcyneje měli sej tež mjez Serbami k wutrobje wzać. Tež w Serbach přeco hišće někotři měnja a zaćišć wubudźeja, zo su (tež serbske) ekstremistiske nadběhi a wohroženja jeničce bagatele. Bywši Njebjelčanski wjesnjanosta Tomaš Čornak a dalši komunalni ludowi zastupjerjo dwurěčnych gmejnow a městow pak su w minjenych lětach samo z njemdrymi, haj namócnje wohrožowacymi nadběhami a zatrašenjemi konfrontowani byli (a su to zdźěla tež hišće dale). Z rozprawow pjeć woporow, přednjesene zašły pjatk statnej ministerce Petrje Köpping a přitomnym žurnalistam, so bolostnje a zdźěla ze sylzojtymi wočemi wujewi, zo ćerpja třo z nich nimoměry jara pod hroznymi přisłodźenjemi. Někotři z nich su w běhu minjenych třoch lět samo swoju fyzisku a psychisku strowotu přisadźili.
Zapósłane (19.08.24)
Jan Wjenk z Wotrowa wupraja so k aktualnym rozkoram nastupajo serbsku rjadowanju w Radworju:
Moje mysle wo Radworskej šuli a z tym zwisowacej rozhorjenosći sprawnych Serbow: Přirunować chcu stary napis, kotryž sym do žarowanskeho domu před mnohimi lětami napisał a kiž so tutej situaciji w mnohim runa.
Citat: Wotrowska wosada žaruje wo swěrnu nošerku narodneje drasty. Zalu Delanowu rodź. Cyžec ze Žuric.
Za bruny čas dyrbjachu Žuričan dźěći do Porchowa do němskeje šule chodźić. Z tym chcychu serbsku narodnosć podusyć. Runje tak sćelechu němske dźěći z němskich wjeskow kaž Njeradecy, Jědlicy, Hłupońcy atd. do Wotrowa, zo bychu tu němski duch ze swojimi němskimi wučerjemi do domow serbskeje wjeski nosyli.
Po wójnje pak so wšo přeměni a narodnosć zaso pod tehdomnišimi wučerjemi Měškanka, Nawki, Hermana, Kubaša, Korjenka atd. zakćěwaše.
Zapósłane (13.08.24)
Madlen Domašcyna, referentka za wědomostnu komunikaciju w Serbskim instituće, staršiska rěčnica a mać wupraja so k aktualnej diskusiji wo serbskim šulstwje:
Wědomosć a slědźenje stej njewotwisnej.
To zaruča zakładny zakoń a je bohudźak samozrozumliwa praksa. Přilopk šefredaktora Marcela Braumana we wudaću SN 5. awgusta njech je mi składnosć, někotre wudospołnjace informacije wo naspomnjenej ewaluaciji koncepta 2plus sposrědkować. Zdobom chcu někotre aspekty k aktualnej diskusiji wo serbskim šulstwje a kubłanju přidać.
Zapósłane (09.08.24)
Regina Šołćina z Konjec: Božemje Gerato!
... njech zaleći, štož nimo dźe, trać dyri spominanje! Spěw Handrija Zejlerja/Korle Awgusta Kocora „Hdyž bratřa, bliša hodźinka ...“ nam tole trajnje na wutrobu kładźe. Tole tež začuwach, jako z mandźelskim w połnje wobsadźenej Smječkečanskej cyrkwi sedźachmoj, zo bychmoj, kaž wšitcy tamni přitomni, wopominali na wotchad jednoreho, přećelneho čłowjeka Gerata Šmelinka. Tež pastor Porsch w prědowanju dźakownje wuzběhny bohatu ličbu přewodźerjow. Tu wočiwidnje wšelakej konfesiji rólu njehraještej, ale prózdnota, kiž Gerat zawostaji. Nažel pak njebjo za čas chowanja tak sylnje „płakaše“, zo poł cyrkwje za ćichim nutřka na njeho spominaše.
Gerat měješe nimo powołanja wjacore hobbyje kaž hromadźenje listowych znamkow, starych dopisnicow atd. Wón zamó derje přednoški wšelkeho razu dźeržeć. Tež mi wobstara staru knihu wo Elzy Brandström, kotraž so wot wojakow w Druhej swětowej wójnje „Jandźel Sibirskeje“ mjenowaše.
