Zapósłane (25.11.25)

wutora, 25. nowembera 2025 spisane wot:

Tomaš Domaška piše: „Dodźerža wětrniki, štož slubja?“

W rozmołwach a z nowinskich při­noškow zhonich, zo přemysluje gmejna Chrósćicy wo hoberskich (něhdźe 250 metrow wysokich) wětrnikach. Zawěsće z dobrym wotpohladom, energiju z mnohostronskich žórłow čerpać. Nimo toho njeda so prěć, zo tež wuhlady na pjenježne dochody za wětrniki wabja. Ale su tute dochody tež tak wěste, kaž so ­přilubi? Tute prašenje ma so do móžneho rozsuda gmejnskich radźićelow dokładnje wobswětlić. Wšako rěči tójšto wobstejnosćow přećiwo wětrnikam. K tomu liča: ptače pasmo, wulki měnjacy so sćin, wotnošenje materialijow atd. Tež hdyž něchtóžkuli tute wobstejnosće za sebje jako mjenje złe posudźuje, wone druhich ze zrozumliwych přičin jara ­poćežuja.

Zapósłane (18.11.25)

wutora, 18. nowembera 2025 spisane wot:

Timo Meškank je nam z Prahi sćěhowacy čitarski dopis sposrědkował:

W najnowšim čisle čěskeho časopisa Respekt je literarny stawiznar Martin C. Putna mjenował rjad Čechow, kiž su so wo to prócowali, křesćanstwo „mjenje klerikalne a knježace, bóle etiske a praktiske“ sčinić. Lisćina mjenow saha wot ­Jana Husa přez Jana Amosa Komenskeho a Bernarda Bolzana hač ke Karelej Čapekej a Ivanej Martinej Jirousej. Wo skutkowanju jednoho z nich na dobro Serbow doporučuju sej přečitać knihu Wilhelma Zeila „Bolzano und die Sorben“. Swój krótki přinošk w časopisu kónči wědomostnik ze zwěsćenjom: Mjenowani skutkowachu nawopak k tomu, štož da so zjeć pod zapřijećom dukowšćina. Što awtor z tym měni, njech je tu skrótka ­zjimane.

Zapósłane (11.11.25)

wutora, 11. nowembera 2025 spisane wot:

Křesćan Krawc z Hrubjelčic:

Mejanam dźak za nazymski koncert zańdźenu sobotu w Serbskim domje! Předstajenje je było přez cyłe wjeselo zbu­dźace, dušu hrějace, styskne mysle po­dušace. Sće spěwali a na hnujace wašnje předstajili „Staraj budźemoj, šěraj budźemoj, ženje wjace rejwać njeb’dźemoj …“, wot Radworčana-Mejana zbasnjene. Wón, Michał Nawka, je na to přišoł, wo čo w žiwjenju dźe: „Pěstoń čistu wutrobu, njenoš so ze zrudobu, młodosć zdźerž a witaj starobu!“ Chór je spěwał a pódla chóra na jewišću, na ławce sedźo, je porik wyšeje staroby spěwanje přewodźał. Je ze skromnymi gestami a runje tak skromnym posměwkom publikumej k wědźenju dał, wo čo dźe. Mi njeje hańba přiznać: Sylzy su mi po tym štučki ­zarejowali, njemóžach je zwuzdźić. Mojej žonje je so runje tak šło. – Štóž so jako Serbowka, Serb čuje, so dźensa – Serbja praja dźensniši dźeń – stysknym myslam njewuwinje. Tola po tutym koncerće je namaj lěpje. Prajimoj sej: Wjeselo – njewopušć naju!

Zapósłane (04.11.25)

wutora, 04. nowembera 2025 spisane wot:

Weronika Bulankowa z Prawoćic piše:

Šwarna ličba lubowarjow je njedźelu nawječor do Chróšćanskeje wjacezaměroweje hale „Jednota“ přichwatała, zo by sej inscenaciju Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła „Won do swěta“ wobhladało. Wjele zajima za wupućowanje Serbow we 1850tych lětach, jich stawizna, wosebje fararja Jana Kiliana, je lóšt a lubosć za tutu hru wubudźił! Hra je so mi jara lubiła, wjace nochcu přeradźić!

Jara wuměłski to wukon šěsć hrajerjow. Najbóle zahori mje kěrluš, kotryž je Jan Kilian spisał a kotryž dźensa hišće na Božej mši spěwamy „Hdyž budźemy so widźeć něhdy“. Tón su dźiwadźelnicy profesionalnje a wjacehłósnje zaspěwali! Je mje jara hnuło.

Mócny přiklesk a wězo přidawk na kóncu hry wot tym swědči, zo je so wšěm hra jara lubiło!

Wobhladajće sej tute „Won do swěta“-předstajenje, dokelž so tu tež stawizny Serbow nazornje rysuja.

Zapósłane (03.11.25)

póndźela, 03. nowembera 2025 spisane wot:

Tomaš Kreibich-Nawka, intendant Serbskeho ludoweho ansambla (SLA), piše k přilopkej „Nimoměry němski“ (SN z 22.10.):

Skrótšenje wěcnych wobstejnosćow resp. wopačne zwobraznjenje a wospjetowanje njereflektowanych faktow njemóža tak w rumje stejo wostać. Naj­prjedy k wumjetowanju přiběraceho ­přeněmčenja ansambla: Při produkciji „Dalina“ smy so wědomje za wužiwanje němskeje rěče rozsudźili, derje wědźo, zo njebudźe so tutón rozsud wšitkim hosćom spodobać.

W prěnim dźělu hry poskići so z „Fischerin“ (po spěwohrě Goetheho) z pjera Emilie Mayer prapremjera. Prapremjery so w originalu – tu w originalnej rěči – předstajeja. Tak wobchowachmy tež wjetšu orchestrowu wobsadku a njeschroblichmy so, twórbu našej wulkosći orchestra přiměrić. Jako kompromis poskići so přihladowarjam prěni raz pro­fesionelne serbske nadtitulowanje.

Zapósłane (28.10.25)

wutora, 28. oktobera 2025 spisane wot:

Eliza Płocieniak-Alvarez wotmołwi na wozjewjeny list Cosimy Stracke-Nawka z 8. oktobra 2025 wo prapremjerje serije „Kito, Maja a potajna křinja“ na dźěćacym filmowym festiwalu:

Na filmowym festiwalu Schlingel w Kamjenicy njejednaše so wo serbsku prapremjeru. Ta wotmě so swjatočnje a z wulkim wopytom 22. septembra w Ralbicach. Tam pokazachu štyri epizody, serbscy rěčnicy a sobuskutkowacy Serbskeho rozhłosa su so předstajili a móžachu samo awtogramy dawać. Runje tohodla njebu němska prapremjera w Kamjenicy hišće raz medialnje přewodźana. Tuž so prašam: Hdźe měli potom scyła němsku wersiju zjawnje pokazać?

Tež serbšćina bě na festiwalu bjez­dwěla prezentna: Koawtorka serije Lubina Hajduk-Veljkovićowa je so při předstajenju cyłeho teama na spočatku zarjadowanja serbsce na publikum wobroćiła a pokaza na serbsku tematiku serije. Hač njeje knjeni Stracke-Nawka to hišće na žurli była?

Zapósłane (24.10.25)

pjatk, 24. oktobera 2025 spisane wot:

Christiana Piniekowa z Choćebuza: Tekst do wučby zapřijeć

Dźakuju so za wozjewjenje myslow Stanija Nawki pod nadpismom „Mosty nad bjezdnom“ w našim wječorniku 22. oktobra. Přihłosuju jemu we wšěm. To je ­wulkotny tekst, dokelž Nawka wobšěrnje, na bazy faktow a žiwjenju přiwobroćeny argumentuje a rěč je wuběrna. Tuž namjetuju, zo so hnydom do šulskeje ­wučby zapřija, na přikład w předmjetach towaršnostnowěda/prawniske kubłanje/hospodarstwo, geografija, nabožina/etika a wězo tež w serbšćinje, dokelž runje w tutych předmjetach dźe nimo posrědkowanja faktow wo to, zo zwučujetej a nawuknjetej so tekstowa interpretacija a diskusija.

Zapósłane (23.10.25)

štwórtk, 23. oktobera 2025 spisane wot:

Čitarka Serbskich Nowin Wórša Wićazowa z Chrósćic je nam slědowacy komentar připósłała: We wčerawšim wudaću Serbskich Nowin, dnja 22. oktobra, pod „Přilopk“ steješe mjez druhim, zo so „nowy rejowanski kruch baleta wo pampuchu ... ryzy němsce předstaja“. To je wopaki a by někotremužkuli Serbej (dźěćinje a dorostłym) z přičinu być móhło, předstajenje njewopytać. – Prawje ma rěkać, zo so balet pod prawym titulom „Mały pampuch“ w serbskej kaž tež w němskej tekstowej wersiji předstaja.

Přispomnjenje redakcije: Předstajenje ­budźe wotpowědnje hrajnemu planej w Budyskim domje SLA dwójce němsce (23.11. a 30.11.), w Chrósćicach 6.12. serbsce a w Choćebuzu 13.12. dwurěčnje.

Zapósłane (22.10.25)

srjeda, 22. oktobera 2025 spisane wot:

Stani Nawka z Hamburga: Mosty nad bjezdnom:

Pontifex maximus – haj, to bě bamž Franciskus. Hač mjez katolskej cyrkwju a muslimami, hač mjez tradicijemi cyr­kwje a žadosću za reformami, hač mjez bohatymi a chudymi – wón bě mosty­twarc par excellence.

Mosćik k mojemu žiwjenju je tón, ­zo wopytach prěnjeho bjezdomneho w Hamburgu pod jednym mostom. Tutón čłowjek wočini mi mojej woči. To bě za mnje kluč do mojeho pozdźišeho, mjeztym tři lětdźesatki trajaceho angažementa za chudych a bjezdomnych.

W Hamburgu mamy wjace mostow hač we Venedigu, Amsterdamje a Londonje hromadźe. Je jich na 2 500! New York (wo wjele wjetša swětowa metropola) steji z tróšku wjace, mjenujcy 2 800 mostami na prěnim městnje. Dźensa je wjele Hamburgskich mostow, kaž po cyłym kraju, w chětro katastrofalnym stawje. Ale to je tež zjaw towaršnosće.

Mosty zwjazuja hajki, lěski, krajiny, města, haj samo kontinenty (Bosporus). Wone přeprěčeja hoberske doliny a zaliwy. Najdlěši (165 km) kaž tež najwyši (625 m) móst swěta stejitej w Chinje. Najdlěši móst Němskeje je w Hamburgu a je štyri kilometry dołhi.

Zapósłane (21.10.25)

wutora, 21. oktobera 2025 spisane wot:

Křesćan Krawc z Hrubjelčic poćahuje so na temu přinoška „Na slědach ludoweho basnika“ na dźensnišej 4. stronje SN:

Swjatočne zahajenje pomjatneje šćežki Pětra Młónka po Hodźiju a wokolnych wsach bě za naju překwapjenje. Njejsmoj wočakowałoj telko zajima za serbskeho ludoweho basnika. Hodźijska wulka cyrkej běše połnje wobsadźena. Poswjećenje so zahaji z nutrnosću. Na nju je witał Hodźijski farar a serbski superintendent Krystof Rummel. Z přewodom Měrćina Krawcowych dujerjow smy serbske spěwy spěwali, tež „Rjana Łužica“. Po tym busowa ekskursija po Młónkowych pućach a skutkowanišćach z wujasnjenjemi dr. Gerata Krawca z Hornjeho Wunjowa je była wobsahowje konkretna a derje zrozumić. Na kóncu smy so zetkali při kofeju a přewšo bohatej swačinje. Kelko přihotowanja za cyłe tute popołdnjo je trěbne było, za naju kaž kulturny festiwal. Za to so dźakujetaj Krawcec z Hrubjelčic.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025