Z wudaća: póndźela, 14 oktobera 2019

Swětoznate smykanišćo w New Yorku při tamnišim Rockefellerowym centeru je wotewrjene. Při temperaturach wokoło 20 stopnjow su je prěni hosćo k zahajenju mjeztym 83. sezony sobotu prěni króć wužiwali. Tradicionelnje smykanišćo hač do kónc apryla statysacy wopytowarjow přiwabi. Lodowe smykanišćo běchu 1936 prěni króć natwarili.

Přezahe za wodźidło awta so sydnył je 18lětny šuler jězbneje šule w porynsko-pfalcskim Neuwidźe. Z awtom nana přijědźe wón k jězbnej šuli, zo by popłatk za pruwowanje přichodny dźeń zapłaćił. Nan jeho na pódlanskim sedle přewodźeše. Po tym młody muž z awtom wotjědźe. Wučer šule tole wobkedźbowaše a zawoła policiju. Zastojnicy zetkachu wobeju doma a jeju narěčachu. Dokelž bě nan sobu w awće, dyrbi z chłostanjom ličić. Pruwowanje je najprjedy raz přestorčene.

„Kak je to móžno, zo dowolitej sej bohatej krajej, kaž stej to Japanska a Němska, wobydlerjow, kotřiž su z najwšelakorišich přičin nimale wšitko zhubili a kotřiž nimaja ani třěchu nad hłowu?“ Tele prašenje staješe sej kaž tež wopytowarjam wernisaže wosebiteje wustajeńcy „Na kromje towaršnosće“ Eva-Maria Stange sobotu w Muzeju Budyšin. Přehladka měła po jeje słowach „towaršnostnemu dialogu“ polěkować. Njech so poradźi! Nawal na wotewrjenju bě znajmjeńša wulki. Nadźijomnje wobhladaja sej nětko tež zajimcy ekspoziciju, byrnjež zastup wjace darmotny njebył a přidatne přikuski pobrachowali. Apropos nawal: Z kotreho časa dyrbi hósć poprawom před zawrětymi durjemi dźiwadła, hdźež wažne wosobiny muzejej gratulowachu, a bjez kóždeježkuli informacije podarmo čakać, byrnjež dypkownje na městnje był? Njerěkaše akademiska štwórć dotal běrtlk hodźiny po připowědźenym času? Bosćan Nawka

Póndźelu, 9. oktobra 1989, bě w Lipsku k dotal najwjetšej demonstraciji w NDR za reformy a demokratiju dóšło, kaž minjenu srjedu hižo pisachmy. Po měrowej modlitwje w Mikławšskej a dalšich třoch cyrkwjach zhromadźichu so syły ludźi do hoberskeho pochoda a ćehnjechu ze swěčkami do srjedźišća města. Za pochod zamołwići běchu při tym tež na to myslili, zo njemóža demonstranća ze swěčku w ruce kamjenje, kije abo bleše na policistow mjetać. Z bantami wupokazani rjadowarjo kročachu na bokomaj ćaha wołachu: „žanu namóc!“ Při tym na to kedźbowachu, zo njeby nichtó policistow prowokował.

Měšnik, spisowaćel, kěrlušer a tachantski kantor Michał Jan Wałda zemrě 14. winowca 1794 w Budyšinje. 8. požnjenca 1721 narodźi so burskej swójbje w Čornecach pola Baćonja. Po wopyće gymnazijow w Čěskej, po studiju teologije a filozofije w Praze bě wot lěta 1750 do 1759 wikar a druhi kapłan Budyskeje Serbskeje cyrkwje. Wot 1761 do 1776 fararješe w Radworju, po tym bě šolastikar, kanonik a tachantski kantor w Budyšinje. Trajne zasłužby zdoby sej jako wjelestronski a wysoko zdźěłany spěchowar serbskeho katolskeho cyrkwinskeho spěwa. Wałda wuda rjad wosadnikow kaž 1785 „Jězusowa winca habe wučbe ha modlitwow knihi“, 1787 „Spěwaca Jězusowa Winica“, 1788 němsku Choralowu knihu noweho, katolsko-serbskeho spěwnika kaž tež 1787 rukopisnu Choralowu knihu za pišćelowy přewod. Wałda zestaja rukopisnu zběrku kwasnych rejow a pěsnjow a zapis kwasnych narěčow ewangelskeho braški. Spěsnił je tójšto kěrlušow, kotrež nadeńdźeš hišće we Wosadniku z lěta 2008. Dale zestaja serbsku gramatiku a němsko-łaćonsko-serbski słownik, wuda „Serbske katolske ABC knižki“ a dźesać modlerskich spisow. Manfred Laduš

Šulerjo 11. lětnika Budyskeho Serbskeho gymnazija běchu minjeny pjatk mjez wobdźělnikami wozelenskeje akcije w sprjewinym měsće. Tule na zelenišću napřećo Serbskemu ludowemu ansamblej a na dalšich městnach su na iniciatiwu měšćanskich wozelenjerjow dohromady 6 000 cyblkow do zemje tykali. Klětu nalěto maja z nich pisane kwětki zakćěć. Sobu činili su mjez druhim Norbert Hesse ze skupiny wozelenjerjow, Elisabeth Wirtec a Jadwiga Bujnowska (wotprawa). Foto: SN/Hanka Šěnec

Bart (CS/SN). W přitomnosći mnohich wěriwych Hrodźišćanskeje wosady dojědźechu nowe zwony Bartskeje cyrkwje wčera popołdnju k tamnišej cyrkwi. Prjedy pak hač je poswjećichu, podachu so wone na swjedźensce wupyšenych konjacych zapřahach na jězbu po wosadnych wsach. Ta startowaše w Dubrawce a pozasta w Nowej Wsy, Stróži, Zuborničce, Bukojnje a Rakojdach. Wšudźe je wobydlerjo wjesele witachu.

Gmejnska rada chce bytostny charakter regiona zachować pomhać

Chrósćicy (JK/SN). Z dźěłom firmy, kotraž je za rjedźenje w Chróšćanskej zakładnej šuli a wjacezaměrowej hali „Jednota“ zamołwita, gmejna hižo dlěši čas spokojom njeje. Čistota a wašnje rjedźenja njejstej so tež po wjacorych napominanjach a tójšto rozmołwach z wjednistwom Wojerowskeje firmy polěpšiłoj. Konsekwenca z toho je, zo gmejnska rada na swojim zašłym posedźenju wobzamkny, rjedźenskej firmje wupowědźić a nadawk znowa wupisać. Do noweho nadawka chcedźa tež wudźělenje wobjeda w zakładnej šuli zapřijeć. To bě dotal jedna z rjedźerkow přewzała. Namjetej radźićelow, za tute dźěło narěčeć wuměnkarja abo zwólniwu wosobu z gmejny, drje so wjesnjanosta Marko Kliman (CDU) přizamkny, do noweho wupisanja pak to na kóždy pad sobu zapisaja. Nětko so radźićeljo nadźijeja, zo so na wupisanje spěšnje firma namaka, kotraž k spokojnosći wšitkich dźěła. Do rjedźenskeho wobłuka je tohorunja zapřijaty šulski hort, kotrehož nošer je Serbske šulske towarstwo.

Budyšin (SN/MWj). Tak mjenowany Schliebenowy kružny wobchad při Budyskim Mosće měra su dźensa přetwarjeć započeli. Jako započatk twarskich dźěłow su so wědomje za spočatk nazymskich prózdnin rozsudźili, dokelž so dźěła chětro na nadróžny wobchad wuskutkuja. Za něhdźe tři tydźenje trajacy twarski čas je funkcija kružneho wobchada zběhnjena a Schliebenowa dospołnje zawrjena. Wobchad we wuchodo-zapadnym směrje na Drježdźanskej a Hasy Clary Zetkin wjedu južnje nimo kružneho wobchad a rjaduja jón z amplu. Přijězd z južneho směra móžny njebudźe, jeničce za busy płaći wosebite rjadowanje. Porno tomu budźe wotbočenje na juh do směra Nowoměšćanska a Schweitzerowa za wšitke jězdźidła móžne. Pěšcy dyrbja wobkedźbować, zo tuchwilne přechody z cebra­smuhami takrjec njepłaća. Tak dyrbja při přijěducych jězdźidłach čakać a nimaja žane předprawo.

Přijomne nazymske wjedro minjenych dnjow je tohorunja někotryžkuli putnik po Jakubowym­ puću wužiwał. Při pomniku swjateju Cyrila a Metoda pola Smochćic zetkachmy njedawno Nika Linza z Grabina (Finsterwalde), jako tam runje wotpočny. Wón bě w Zhorjelcu startował a chcyše po pjeć dnjach Kamjenc docpěć. Žane nowe nazhonjenje wšak to za młodeho muža njebě, wšako bě před lětami hižo jónu po Jakubowym­ puću putnikował. Tehdy pak doběža po pjeć dnjach do Durinskeje. Foto: SN/Hanka Šěnec

Mopedist ćežko znjezbožił

Worklecy. Při wobchadnym njezbožu je so pjatk wječor we Worklecach wodźer Łastojčki ćežko zranił. Šoferka Toyoty njebě při wotbočenju wobkedźbowała, zo měješe muž předjězbu, a do njeho zrazy. Zo móhli mopedista do chorownje dowjezć, dyrbješe helikopter na sportnišću přizemić.