Z wudaća: srjeda, 04 decembera 2019

Filmaj z wuhladom na myto

Berlin. Europska filmowa akademija spožči sobotu swoje lětuše filmowe myta. Němska produkcija „Systemsprenger“, w kotrejž serbska dźiwadźelnica Gabriela Marija Šmajdźina sobu hraje, je we wjacorych kategorijach nominowana, mjez druhim jako najlěpši film. Alexandera Scheera móhli jako najlěpšeho hrajerja za jeho wukon w dramje Andreasa Dresena „Gundermann“ wuznamjenić.

Forsa dóstanje nowe studijo

Choćebuz. Institut za wične a měnjenjowe slědźenje forsa chce spočatk 2020 w Choćebuzu telefonowe studijo z laborowym charakterom za naročne woprašowanja w tamnišim měšćanskim centrumje wotewrěć. Wo tym informuje tamniša Industrijna a wikowanska komora. Nastać ma něhdźe 40 dźěłowych městnow. Choćebuz budźe pjate stejnišćo forsy z telefonowym studijom.

Chcedźa w stolicy bydlić

Kamjenej (SN/BŠe). Kaolinownja w Kamjenej pola Rakec wudobywa mjenje kaolina, štož so na něhdźe 100 sobudźěłaćerjow wuskutkuje. Hižo wot awgusta dźěłaja tam jenož wot póndźele do štwórtka. Kaž nawoda zawoda Helmut Struchtrup wuzběhnje, njejsu pak dźě­łowe městna přistajenych wohrožene. „Wupowědźenja zawodnych přičin dla žane njebudu“, je wón přeswědčeny.

Skrótšić dźěłowy čas je reakcija na wiki, kotrež so dźeń a dale přeměnjeja. Kaolin­ z Łužicy wšak wužiwaja přewažnje, ně­hdźe po 95 procentach za zhotowjenje wysokohódnotneje papjery, kaž su to na při­kład wabjenske katalogi a magaciny. Ličba tajkich wudźěłkow pak woteběra. Mjenje abo bóle wina na tym je digitalna tech­nika, z pomocu kotrejež so ludźo informuja.

Štó a što tči za serbskimi projektami, kotrež buchu we wobłuku wubědźowanja Sakskeho fondsa „Čiń sobu!“ mytowane? W lětušim serialu Serbskich Nowin je předstajamy.

Mjez „Čiń sobu“-projektami namakaš předewzaća najwšelakorišeho razu: knihi, internetne materialije, wuměłsko-pedagogiske akcije, dołhodobne inwesticije lajskich skupin, zarjadowanja atd. Zwjetša je zwjazuje, zo bě wupisanje próstwy­stajerjam nastork, něšto zwoprawdźić, štož su hižo dawno činić chcyli.

Budyska agentura za dźěło spěchuje přistajenje ćežko zbrašenych w firmach

Budyšin (CK/SN). W Hornjej Łužicy je 1 159 ćežko zbrašenych bjezdźěłnych registrowanych. To stej 7,2 procentaj wšitkich w regionje wot bjezdźěłnosće po­trjechenych. „Ludźo ze zbrašenjom su zajimowani, na mnohotne wašnje talentowani a indiwiduelnje poćežomni“, rěka ze stron Budyskeje agentury za dźěło. Kaž statistika wujewja, maja 74,3 procenty z nich wotzamknjene wukubłanje. 812 žonow a muži je powołanje nawuknyło, dalšich 49 akademiski stopjeń docpěło. „Tónle potencial mamy dźiwajo na pobrachowacych fachowcow na kóždy pad wužiwać“, zwěsći Ilona Winge-Paul. Operatiwna jednaćelka Budyskeje dźěłoweje agentury skedźbni na wulku motiwaciju a angažement ćežkozbrašenych w jobje. To su z reakcijow předewzaćow zhonili.

Po cyłej Łužicy je dr. Susanne Hozyna znata jako wědomostnica Serbskeho in­sti­tuta. Nimo slědźenskeho dźěła je skutkowanje dźěłoweho kruha za serbske nalež­nosće w Budyskej měšćanskej radźe z jeje mjenom wusko zwisuje. Dwě wólbnej periodźe běše wona jako měšćan­ska radźićelka najprjedy z mandatom zwjazkarstwa Pegasus-Budyšin direktnje a na to z mandatom CDU zdobom rěčnica tohole gremija. Byrnjež nowej měšćanskej radźe wjace njepřisłušała, je ta dr. Hozynu na swojim posedźenju minjeny tydźeń z najwjace hłosami wšitkich kan­didatow jako wěcywustojnu wobydlerku do serbskeho dźěłoweho kruha wuzwoliła. Jeje bohate nazhonjenja dźě nochcedźa parować.

Slepo (AK/SN). Twar noweho němsko-serbskeho šulskeho centruma w Slepom je w dalokej měrje dokónčeny. „Tuchwilu pruwuja tam cyły rjad wukonjanych dźěłow, štož saha wot pruwowanja twar­ske­ho dohlada hač ke kontroli młodźinskeho zarjada“, zdźěli nawoda zarjada za planowanje, twarstwo a hórnistwo w zarjadniskim zwjazku Slepo Steffen Seidlich gmejnskim radźićelam na jich wčerawšim wuradźowanju.

Pruwowali su w domje hižo wohnjo- kaž tež dźěłowy škit, přichodny tydźeń čini to strowotniski zarjad. „Z cyłkownje 47 twarskich losow je 28 zmištrowanych a pruwowanych“, Seidlich rozłoži. Tuchwilu wukonjeja jenož hišće zbytne dźěła a centrum dokładnje wurjedźa. Wot februara dźě chcedźa jón wu­žiwać. Jako poslednje rozjimachu wčera rjedźenske nadawki kubłanišća, kotrež srjedź decembra wupisaja.

Němsko-serbski šulski centrum je tuchwil­u najwažniša infrastrukturna na­pra­wa Slepjanskeje gmejny, zakótwjena w zakładnym zrěčenju z energijowym koncernom Vattenfall z lěta 2008. Nowotwar płaći cyłkownje 24 milionow eurow. Sakska naprawu z wjac hač wosom milionami eurow spěchuje.

Washington (dpa/SN). Demokraća w Domje reprezentantow su přeswědčeni, zo „je prezident USA Donald Trump we wobchadźenju z Ukrainu swoje zastojnstwo na hrube wašnje znjewužiwał a tak narodnu wěstotu kraja wohrozył“. To zwěsćeja demokratiscy zapósłancy w rozprawje wuběrka za kontrolu tajnych słužbow. W rozprawje dokumentuja, zo je Trump přepytowanja móžneho wotsadźenja blokował a ćišć na swědkow wukonjał. Běły dom a republikanojo wšitke wumjetowanja wotpokazuja.

Mjenje škódneho płuna

Madrid (dpa/SN). Globalny wustork klimje škodźaceho wuhlikoweho dioksida je po najnowšim přepytowanju tež w lěće 2019 dale přiběrał. Přirunujo z lětami do toho pak je so rozrost wosłabił. To wuchadźa z rozprawy zwjazka slědźerjow „Global Carbon Projekt“. Wědomostnicy liča z rozrostom emisijow wo 0,6 procentow. To by jasnje mjenje było hač loni, jako­ běchu 2,1 procent wobličili. Dyrbjało-li woćoplenje zemje kontrolujomne wostać, ma so wustork škódneho płuna widźomnje pomjeńšić.

Zakoń na dobro Uigurow

London (dpa/SN). Po wčerawšej zwadźe mjez Francoskej a USA k zahajenju jubilejneho wjerška NATO w Londonje su statni a knježerstwowi šefojo 29 čłonskich krajow dźensa dale wuradźowali. Na dnjowym porjedźe stejachu wužadanja přez hobersku wojersku móc Chiny a wot USA žadane zwyšenje wudawkow za brónjenje. Francoski prezident Emmanuel Macron bě wojerskej aliancy před tydźenjemi wobswědčił, zo ma „wote­mrěte mozy“. Na to bě jeho prezident USA Donald Trump nadběhował.

W Londonje su wčera sta ludźi přećiwo wjerškowemu zetkanju NATO a pře­ćiwo Donaldej Trumpej protestowali. Na demonstraciji­ wosrjedź britiskeje metropole sej woni mjez druhim žadachu, atomowe brónje cyle wotstronić.

Z wjace hač 24 000 telefonatami je rentnar w Japanskej sobudźěłaćerjow telefonoweje towaršnosće wobćežował. Mjeztym 71lětny bě stajnje zaso ze zjawneho telefona firmu KDDI zazwonił, žadajo sej zamołwjenje. Njeje pak jasne, za čo poprawom. Jeničce minjeny měsac je wón tam w běhu jeničkeho tydźenja 400 króć za­zwonił. To bě samo policiji přewjele. Wona muža zaja, dokelž je sobudźěłaćerjow psychisce wobćežował.

Dosć derje radźiła je so generalka wopyta swjateho Mikławša pola rybow. Wobkruženy wot žrawcow a druhich rybow poda so muž z běłej brodu a čerwjenej čapku do 250 000litrowskeho mórskeho akwarija w sewjerofriziskim Tönningu, zo by ryby picował. Poprawna tradicionalna nurjenska akcija Mikławša je 6. hodownika planowana. Bojeć so wobydlerjo Sewjerneho morja wopytowarja njetrjebaja, wšako su na nurjakow zwučene.